سقوط بورس ایران تا کی ادامه دارد و چه دلیلی دارد؟
بعد از رشد شارپی بورس و حمایت دولت از بورس و سوق مردم به سوی سرمایه گذاری در این بازار در سال ۹۹ خیلی از مردم سرمایه های خود را به سمت بورس کشاندند حتی خیلی ها ماشین یا حتی خانه شان را فروختند و پول و تمام سرمایه ای که طی سالیان گذشته جمع کرده بودند را به سوی این بازار آوردند به امید آن که پولشان چندین برابر شود. در این جا در خصوص سقوط بورس اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار خواهیم داد پس با سایت ایران بورس همراه باشید.
سقوط بورس ایران
صدا و سیما با اینکه تبلیغات زیادی بر روی این بازار انجام داد و یکی از عوامل اصلی و مشوقین مهم مردم به سوی این بازار محسوب می شد ولی از همان ابتدا که بازار بورس بسیار سریع داشت رشد می کرد و همه را بهت زده کرده بود کارشناس های متعددی را دعوت می کرد و آن ها به مردم این توصیه را می کردند که پول مازاد خود را به این بازار بیاورید و هیچ گاه پولی که به آن تا شش ماه آینده نیاز دارید وارد بازار بورس نکنید ولی رشد زیاد بورس و سود های کلانی که داشت به مردم هدیه می کرد چشم و گوش همگان را بسته بود و هیچ کس به این توصیه ها گوش فرا نمی داد.
بورس ایران تا برج ۴ سال ۹۹ به رشد خود ادامه داد ولی از برج ۴ به بعد شاهد سقوط بورس ایران بودیم و تمام سود هایی که مردم طی چند ماه اخیر بدست آورده بودند از دستشان رفت حتی بسیاری از مردم از سود اصلی شان کاسته شد و سرمایه اولیه خود را نیز از دست دادند چه بسیار افرادی که حتی وام می گرفتند و به امید آن که در بورس ماهی ۷۰ یا حتی ۸۰ درصد سود بکنند ولی نه تنها سود نکردند بلکه حتی سرمایه اولیه شان را نیز از دست دادند.
البته اگر کسی در برج ۴ سال ۹۹ پولش را بر می داشت سود کلانی کرده بود ولی توصیه اکثر مدیران اقتصادی به ادامه سهام داری باعث شد تا مردم سهام خود را نفروشند و با سقوط بورس ایران همراه باشند و نظاره گر ذره ذره کم شدن سرمایه شان در جلوی چشمانشان باشند و با صف های چند صد ملیونی حتی نتوانند سهام خود را بفروشند.
چه دلایلی را می توان علت این رویداد اصلی قلمداد کرد؟
امروزه در سایت های اینترنتی که مربوط به ارزیابی سهام شرکت ها می باشد کافیست رجوع کنید و کامنت های سهام داران را بخوانید حتی دلتان به حال بعضی از افراد می سوزد که می گویند حاصل ده سال دست رنج خود را به بورس آورده اند و همه آن به باد رفته است.
یکی از مواردی که باعث سقوط بورس ایران شد این بود که هر کسی که به سن ۱۸ سالگی می رسید می توانست بدون هیچ آموزشی وارد بازار بورس شود و بدون هیچ علمی دست به خرید سهام بورس و فروش می زد و هیچ استراتژی ای در بازار بورس برای خود نداشت و همین امر که افراد بدون هیچ علم و آگاهی ای وارد بازار می شدند باعث شد تا در روز هایی که بازار باید با علم و تحلیل پیش می رفت دیگر پیش نرود و علم و تحلیل جای خود را به هیجان داد به گونه ای که تا در صفی چند نفر در صف فروش می رفتند.
مردم از ترس پشت سر آن ها و به دنبال آنان به صف فروش می پیوستند و بدون هیچ استدلالی سهام خود را می فروختند و نمی دانستند که وقتی به صف فروش بپیوندد این خودشان هستند که ضرر می کنند، بسیاری از قدیمی ها و افراد با تجربه در بازار بورس گلایه شان از دولت همین بود که چرا بدون هیچ آموزشی مردم را به سمت این بازار تشویق می کردید که ما الان این گونه متحمل ضرر شویم.
سقوط بورس ایران امروز چقدر بود؟
این جمله یکی از دغدغه های اصلی سهام داران است و شب که سر بر بالین می گذارند به این امید هستند که بازار فردا برگردد و به شیب صعودی به خود بگیرد ولی بازار امروز دیگر با تحلیل های تکنیکالی پیش نمی رود و همان طور که گفته شد بازار با هیجانات پیش می رود نه با تحلیل های تکنیکالی و این کار را هم برای تازه وارد ها سخت می کند هم برای افرادی افرادی که در بازار با تحلیل پیش می رفته اند.
آن قدر بازار امروز بورس با هیجانات پیش می رود که حتی در گذشته خیلی از کانال ها سهم برای معماله پیش نهاد می کردند ولی امروزه کمتر کانالی به پیشنهاد سهم می پردازد و فقط سعی دارند تا حال و هوای بازار را تحلیل کنند نه سهام ها را.
در سقوط بورس تهران خیلی ها سرمایه های خود را از دست دادند و حتی به بانک ها بدهکار شدند و دیگر امید خود را از سود دهی های گذشته از دست دادند زیرا خیلی از کارشناسان بازار نیز بر این باورند که حتی اگر بازار شیب صعودی به خود بگیرد باز هم مانند گذشته شارپی صعود نخواهد کرد و رشدش بسیار کند خواهد بود و همین امر خیلی ها را از بازار بورس دل سرد کرده است و باعث شده است که سرمایه خود را با اینکه ضرر نیز کرده اند ولی از بازار بورس بکشند بیرون تا بیشتر ضرر نکنند و در بازار های دیگر مانند طلا یا دلار سرمایه گذاری کنند.
ولی یک نکته امید وار کننده ای که کارشناسان به آن اشاره می کنند این است که سقوط بورس در سال رخ نمی دهد و در پایان هر سال گزارش سالانه بورس همیشه مثبت بوده است و باید دید آیا برای امسال نیز این امر محقق خواهد شد یا خیر برای دانستن این حقیقت باید تا پایان سال ۹۹ صبر کرد و دید که آیا بورس در پایان سال سهام داران خود را راضی نگه خواهد داشت یا خیر ولی موضوعی که معلوم است این است که دیگر هر فردی بدون هیچ علمی نمی تواند در این بازار سود کند و باید با تحلیل به خرید و فروش سهام در این بازار بپردازد و مانند گذشته نیست که با فشار دادن یک دکمه خرید در هر سهمی بتواند سود زیادی کسب کند.
دلیل سقوط بورس ایران امروز و روزهای گذشته چیست؟
دلایل مختلفی باعث سقوط بورس ایران شده است که ما به چند عامل در این جا می پردازیم و شما را با مهم ترین عوامل سقوط بورس آشنا می کنیم ؛
- ورود سهام داران حقیقی بدون هیچ آموزشی : این عامل را می توان مهم ترین عامل سقوط بورس دانست زیرا اگر سهام داران با آگاهی وارد این بازار می شدند با چند روز منفی این گونه با هیجان رفتار نمی کردند و با تحلیل پیش می رفتند و تنها چند روز بازار آن هم به طور کم منفی می شد ولی با یک روز منفی همه در صف فروش می رفتند شاخص کل را بسیار زیاد پایین می آوردند و باعث نابودی سرمایه خود و سرمایه دیگران می شدند.
- فروش سهام عدالت توسط بانک ها و کارگزاری ها: در زمانی که خبر فروش سهام عدالت از سوی دولت مطرح شد همگان از این امر خوشحال بودند که می توانستند برای سهام خود تصمیم گیری کنند و کم تر چرا بورس سقوط می کند؟ کسی فکر می کرد که آزاد سازی سهام عدالت این گونه باعث کاهش شاخص کل در بورس شود ولی بر خلاف دید همگان آزاد سازی سهام عدالت تأثیر منفی زیادی بر بازار گذاشت که خیلی از افراد حتی از این آزاد سازی عصبانی شدند زیرا همه افراد سهام عدالت نداشتند و آن افرادی که سهام عدالت نداشتند باید جور افرادی که سهام عدالت خود را به فروش می گذاشتند می کشیدند.
- برخی از خبر های ضد و نقیض: این نیز یکی از دلایل اصلی ریزش بازار در سال ۹۹ می باشد زیرا خبر هایی که باعث نگرانی در دل سهام داران شود تأثیر منفی زیادی بر بازار خواهد گذاشت و ما در طی این چند ماه از این نوع خبر ها کم نداشته ایم. و سقوط بورس در سال ۹۹ بیشتر به دلیل این خبر ها بود ولی سقوط بورس در سال ۹۲ به دلیل تحریم هایی بود که توسط دولت آمریکا علیه کشورمان وضع شد پس می توان نتیجه گرفت که در هر سالی یک دلیل خاص باعث سقوط بورس ایران می شود.
سقوط بورس در سال 92
پس از وضع تحریم های شدید آمریکا علیه کشورمان بورس ایران با کاهش جدی ای روبه رو شد که خیلی از سهام داران را در آن سال دل سرد کرد. ولی در آن سال هیچ سهام داری حتی فکرش را نمی کرد که یک روزی در سال ۹۹ شاخص بورس به قله دو میلیون برسد زیرا فتح قله پانصد هزار واحد برای سهام داران آن سال یک رویا محسوب می شد و همه آن را غیر ممکن می دانستند ولی در سال ۹۹ اتفاقی رخ داد که هیچ کارشناسی آن را تصور نمی کرد.
ولی این اتفاق در سال ۹۹ به حقیقت پیوست و شاخص بورس ایران حتی با اینکه کشور در تحریم های شدید به سر می برد قله دو میلیون را فتح کرد و همگان را در بهت فرو برد و خیلی ها توانستند طی این چند ماه به سود زیادی برسند ولی اگر سرمایه شان را در همان شاخص دو میلیون نقد می کردند اگر سرمایه شان را در آن شاخص از بورس خارج نکردند بسیاری از سود خود را از دست دادند و پشیمانی این که چرا در همان شاخص دو میلیون سرمایه شان را بیرون نکشیدند و طمع کردند بر دلشان مانده است.
در روز هایی که شاخص کل بورس افت می کند و اکثر سهم ها منفی می شوند یکی از سوالاتی که بسیار مطرح می گردد این است که علت سقوط بورس امروز چه بود زیرا در هر روزی یک عامل متفاوت است که باعث منفی شدن سهم ها می گردد ولی این سهام داران هستند که باید به این اخبار های بد بی تفاوت باشند و سهام ارزنده خود را حفظ کنند ولی متاسفانه این گونه نیست و با کوچکترین خبر بدی و بدون آنکه صحت آن خبر مشخص گردد همه به صف فروش می پیوندد و سهام خود را می فروشند.
احتمال سقوط بورس با این روند کماکان ادامه دارد و باید به جای اینکه مردم بیشتری را به سوی این بازار تشویق کرد به سهام داران کنونی تحلیل های تکنیکالی را آموزش داد و گفت تا برای خود اول از هر چیز یک استراتژی تعیین کنند و طبق آن عمل نمایند این گونه می توان به آینده بازار امیدوار بود ولی اگر بخواهد همین جوری ادامه پیدا کند و مردم با هیجان تصمیم گیری کنند نمی توان به این بازار دل خوش کرد.
احتمال سقوط بورس ایران چقدر است؟
دلایل سقوط بورس در ایران متعدد است و باید با برنامه ریزی هم از سوی دولت و هم از سوی خوده سهام داران حقیقی ای دلایل را کم کرد تا پیشرفت بورس را مانند سابق شاهد باشیم و برای بار دیگر شاخص دو ملیونی را پس گرفت و امید را در دل سهام دارانی که بسیار دل سرد شده اند بار دیگر روشن کرد. ولی با وضع کنونی و با بی برنامگی هایی که شاهد هستیم احتمال آن که این دلایل از بین بروند و حتی از آن ها کاسته شود بسیار کم است و با این اوضاع حتی ممکن است به این دلایل اضافه کرد حال باید دید دولت چه برنامه ای برای آینده و بهبود اوضاع در پیش می گیرد.
خیلی از کارشناسان وقتی شاخص کل در قله دو میلیون واحد قرار داشت پیش بینی سقوط بورس ایران را می کردند ولی با توجه به سود دهی بورس در چند ماه گذشته خیلی ها این حرف ها را بی اساس تلقی می کردند و به سهام داری خود ادامه می دادند تا اینکه به حرف آن ها رسیدند و می گفتند ای کاش به حرف آن ها می کردند و در همان موقع پول خود را نقد می کردند ولی خب پشیمانی دیگر سودی ندارد و باید امید وار باشند که باز هم بازار به همان روز های طلایی خود برگردد.
سقوط بورس در زمستان جاری
همان طور که می دانید معمولا در برهه ای از سال بازار بورس با افت مواجه می شود و در برهه ای دیگر مانند زمستان معمولا رشد صعودی ان را شاهد خواهیم بود. سقوط بورس می تواند دلایل متعدد زیادی داشته باشد و یکی از این عوامل این است که شرکت می خواهد به فاز اصلاح برود و کسری بودجه های خود را تامین کند. قبل از این که این اتفاق بیافتد معمولا شرکت سود می دهد و سهام داران از این بابت خرسند هستند. بعد از این دوره سود دهی معمولا به مجمع می رود و در مجمع تصمیم می گیرند که چه موقعی شرکت وارد فاز اصلاح شود و کسری خود را از منابع مختلف تامین کند.
زمانی که مشخص شد تاریخ دقیق اصلاح چه موقعی است، شرکت زیان دهی خود را اغاز می کند که با این کار اکثر سهام داران تازه وارد هیجانی تصمیم می گیرند و اقدام به فروش سهام خود می کنند که کاری بسیار نادرست می باشد. چرا که معمولا بعد از دوره اصلاح افزایش سرمایه اتفاق خواهد افتاد و با این کار ضرر های قبلی کاملا جبران خواهد شد و حتی به سرمایه شما اضافه نیز خواهد شد اما ایا می دانید که دلیل ان چیست؟
زمانی که یک شرکت تصمیم می گیرد که افزایش سرمایه را اعمال کند، بدان معنی است که قصد دارد قیمت هر برگ سهم خود را از هر ان چه قبلا بوده، تغییر دهد و به ان افزوده کند. برای مثال فرض کنید که شما تعداد برگ سهم یک شرکت را به اندازه 100 تومان خریداری کردید. در صورتی که ان شرکت تصمیم به افزایش سرمایه کند، قیمت هر برگ سهم ان ممکن است به 150 یا 200 افزایش پیدا کند و در این صورت یعنی حداقل سرمایه شما دو برابر می شود بدون ان که معامله ای انجام داده باشید و داد و ستدی رخ دهد.
از این رو نکته ای که بسیار قابل توجه است این است که چه شرکت هایی معمولا این کار را انجام می دهند. باید بگوییم که معمولا در زمان خرید سهم باید این نکته را مد نظر قرار دهید که ایا شرکت از نوع بنیادی است یا خیر؟ منظور از شرکت بنیادی این است که اساس ان را صنایع مادر تشکیل می دهد و یکی از رکن های مهم کشور به حساب بیاید. معمولا شرکت های بنیادی شرکت های مادر هستند که خود دارای چندین زیر مجموعه غیر بنیادی و وابسته می باشند.
فعالیت هر یک از این شرکت های زیر مجموعه بر فعالیت شرکت مادر تاثیر مستقیم می گذارد. در صورتی که هر یک از این شرکت های زیر مجموعه با سود مواجه شوند، شرکت مادر نیز از این معاملات سود خواهند برد و به سرمایه کلی ان افزوده خواهد شد و به طبع سهام داران ان نیز سود اوری خواهند داشت. همان طور که می دانید تمامی این اتفاقات به صورت زنجیره وار به هم متصل هستند و زمانی که شما ارتباط بین این مجموعه ها را به درستی بتوانید درک کنید، مطمئن باشید که خرید خوبی را خواهید داشت و در بازار بورس از بقیه جلو تر حرکت خواهید کرد.
حقیقی ها و حقوقی ها
نکته قابل توجه دیگر در این مورد ان است که ایا شرکت مورد نظر حمایت حقوقی ها را به دنبال دارد یا خیر؟ شاید بهتر باشد که در ابتدا تفاوت بین سهام داران حقوقی و سهام داران حقیق را برایتان بیش تر توضیح دهیم. در حقیقت افراد عادی زمانی که اقدام به خرید یک سهم را می کنند جزو سهام داران حقیقی به شمار می روند. در مقابل کسانی هم هستند که سبد گردان همین افراد حقیقی هستند و معاملات و خرید و فروش های انان را انجام می دهند. در این صورت زمانی که این افراد تصمیم بگیرند برای مثال یک تصمیمی را بفروشند، به دلیل این که کد های بورسی زیادی در دست دارند، در معاملات بسیار تاثیر گذار خواهند بود و به همین دلیل این افراد را حقوقی می نامند.
زمانی که یک سهم از حمایت حقوقی ها برخوردار باشد به اصطلاح هیچ گاه زمین نخواهد خورد و حتی بعد از مدت زیادی منفی و نزول قیمت دوباره به روز های اوج باز خواهد گشت و سهام داران خود را خوشحال می سازد. این فاکتور ها یکی از فاکتور های مهم در انتخاب و خرید سهم به شمار می رود.
سقوط بورس در سال آینده
به طور کلی نمی توان روند بورس را به طور دقیق در روز های اینده و مخصوصا در سال اینده پیش بینی کرد اما با تحلیل هایی که تیم ایران بورس انجام داده است، مشخص شده است که احتمالا در بهار سال اینده بورس نوسانات زیادی را تجربه خواهد کرد و دلیل ان هم این است که با توجه به انتخابات ریاست جمهوری در سال 1400 بسیاری از سیایت های شرکت ها و مجموعه های مختلف تغییر خواهد کرد که این تغییرات را سهام داران نیز در حس می کنند.
اما نکته ای که در این جا مهم است این است که این ماه های انتهایی سال 99 شرکت ها در صدد این هستند که سهام داران را از خود راضی نگه دارند و هم اکنون شاهد ان هستیم که مردم سود اوری خوبی در این زمینه دارند.
در هر صورت توصیه ما به شما این است که در هر زمان از سال شما برنامه ریزی مخصوص به خود را داشته باشید و طبق ان جلو بروید زیرا همراه شدن با روند بازار برای شما سودی را در پی نخواهد داشت و کسی در این عرصه موفق است که استراتژی خود را دنبال کند و بر اساس ان بتواند داد و ستد های منطقی انجام دهد و سود ببرد.
چرا بورس سقوط می کند؟
در هفته ای که گذشت، روند شاخص ها از همه نظر منفی بود، شاخص هم وزن بورس و شاخص کل فرابورس 3.5درصد افت کردند و سه روز ابتدایی هفته بازار ها به شدت منفی بودند، ولی دو روز آخر وضعیت بهبود یافت. طی هفته گذشته نزدیک به هزار و 500 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد، این عدد برای یک ماه منتهی به 5 مرداد، 7 هزار و 600 میلیارد تومان بود. از شهریور 1399 جمع خروج پول حقیقی از بازار به 150 هزار میلیارد تومان رسیده است که ناامنی و عدم اطمینان را نشان می دهد. در روز گذشته نیز درحالی که روند حرکت شاخص کل بورس در ساعات ابتدایی معاملات روز شنبه 8 مرداد ماه صعودی بود اما در ادامه معاملات این روند نزولی شد و بورس مجددا قرمزپوش شد. شاخص کل بورس در این روز با 2795 واحد کاهش، تا رقم یک میلیون و 440 هزار واحد افت کرد. شاخص کل با معیار هم وزن نیز با کاهشی 2249 واحدی، در رقم 387 هزار و 218 واحد ایستاد. در این بازار 293 هزار معامله به ارزش 25 هزار و 705 میلیارد ریال انجام شد. تمام اینها در حالی است که به تازگی عکسی از وزیر امور اقتصادی و دارایی منتشر شده که او را در حالی که چکمه به پا دارد، نشان می دهد که به بازدید میدانی از خرابی های سیل ویرانگر امامزاده داوود می پردازد. درباره حضور وزیر اقتصاد که حداقل او با چکمه در صحنه حاضر شد، بسیاری پرسیده اند در بحران رخ داده سیل اخیر، حضور وزیر اقتصاد که در لبه تیز استیضاح مجلس هم قرار دارد، چه تعریفی می تواند داشته باشد و حضور خاندوزی قرار است کدام مشکل واماندگان در گل و لای را حل کند؟ ضمن اینکه برخی کاربران فضای مجازی نیز این موضوع را مطرح کرده اند که چرا وزیر اقتصاد به جای سیل زدگان، وقت خود را صرف سر و سامان دادن سیل ویرانگری نمی کند که به تخریب بورس انجامیده است؟
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه درباره تحولات بازار سرمایه به «اعتماد» گفت: یکی از عواملی که باعث این ریزش ها در روزهای گذشته شده است قیمت گذاری دستوری است که باعث زیان شرکت ها شده و در صنایع مختلف از جمله در صنعت خودرو و لاستیک و صنایع غذایی نیز قابل مشاهده است و بنگاه های مختلف را با زیان مواجه کرده است. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به افزایش بدون اعلام قبلی نرخ بهره بانکی افزود: این موضوع نیز یکی دیگر از آسیب هایی بود که به میزان نقدینگی بازار سرمایه وارد شد و همچنین دو عامل فرعی دیگر یعنی کاهش قیمت ها در بازارهای جهانی و اختلاف شدید نرخ ارز نیما و نرخ ارز آزاد از جمله مواردی بودند که بازار سرمایه را تحت فشار شدید قرار داد.
دارابی در ادامه خاطرنشان کرد: بهترین اقدامی که امروز می توان برای بازار سرمایه انجام داد این است که دولت در وهله نخست قیمت گذاری دستوری را کنار بگذارد. این در حالی است که همچنان لاتاری صنایع خودرویی برقرار است و زیان این صنعت نزدیک به 4 میلیارد دلار رسیده است و موضوع دیگر نرخ بهره بانکی است که هر چند دولت پیش از ارایه لایحه بودجه این تعهد را به فعالین اقتصادی داده بود که نرخ بهره بانکی از کانال 20درصد پیشی نگیرد اما نرخ بهره امروز نزدیک به 22درصد رسیده است. دارابی تصریح کرد: آنچه مسلم است در نظام بانکی رقابت بر سر گرفتن سپرده بسیار بالاست و نظام بانکی نیز دچار کمبود شدید منابع مالی شده است و با این اوصاف امیدواریم دولت بر سر قول خود برای کاهش نرخ بهره بانکی باقی بماند. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به خلف وعده دولت در زمینه کاهش نرخ بهره بانکی تصریح کرد: این موضوع نشان می دهد که در حال حاضر یک تصمیم منسجم برای کاهش نرخ بهره بانکی وجود ندارد و در کنار آن هر چند دولت وعده داد برای بهبود شرایط اقتصادی ارز 4200 تومانی را حذف می کند اما این بار ارز نیمایی به همان اندازه ارز 4200 تومانی برای اقتصاد کشور آسیب زا شده است.
مهیار بقایی، کارشناس بازار سرمایه نیز در مورد ریزش های اخیر بورس به «اعتماد» گفت: امروز این انتظار می رود تا سهامدار حقیقی وارد بورس شود اما این سوال مطرح می شود که آیا او اصلا امیدی برای ورود به این بازار دارد و آیا سیاست گذاری های اقتصادی در جهت بهبود شرایط بازار سرمایه است؟ این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در یک خبر گفته می شود قرار است تعدادی از خودروها در بورس کالا عرضه شوند اما پس از آن در خبر دیگری گفته می شود قیمت گذاری خودرو به شکل دیگری صورت خواهد گرفت و نرخ گذاری در بورس کالا نخواهد آمد.یک نمونه دیگر اینکه از بهمن ماه سال گذشته بحث واگذاری سهام خودرویی ها مطرح شده که هنوز هم این قضیه بلاتکلیف مانده است و باعث خروج منابع مالی از بورس شده است.
این فعال حوزه بورس تصریح کرد: در بخش بازنشستگی و تامین اجتماعی هم بسیاری از شرکت های بورسی که به ظاهر زیان ده هستند اما پتانسیل بالایی دارند که باید احیا شوند و لازم است مدیران لایقی که در خارج از کشور حضور دارند برای این منظور دور هم جمع شوند تا این شرکت ها را از این وضعیت نجات دهند. این فعال حوزه بورس با بیان اینکه چشم انداز سیاسی کشور (برجام) کاملا مبهم و نامشخص است گفت: در صورتی که فرد سرمایه گذاری خواستار سرمایه گذار ی در کشور باشد با این چشم انداز مه آلود از سرمایه گذاری در ایران منصرف خواهد شد و نکته بعدی اینکه باید دید کدام بازار در ایران سوددهی دارد؟ به عنوان نمونه در لاتاری خودرو که گفته می شود سوددهی صددرصدی هم دارد اما شاهد آنیم که این بازار امروز نوعی بخت آزمایی شده که تنها بازار دلال پروری خودرو را تقویت می کند.
بقایی تصریح کرد: از سوی دیگر بازار مسکن به دلیل حذف ارز 4200 تومانی و رشد قیمت مواد اولیه و مصالح ساختمانی باز هم افزایش پیدا کرد و بر اساس گزارش های بانک مرکزی و مرکز آمار ایران ملک هم به همین دلیل افزایش قیمت داشته است و سرمایه گذار خرد در بازار سرمایه نیز ناخودآگاه از سهامداری در بازار سرمایه ناامید می شود. بقایی گفت: در مجموع بورس ما هر چند امروز ارزندگی بالایی ندارد اما برای سرمایه گذاری یک سال و بالاتر هنوز هم مفید است. او با بیان اینکه با وضعیت اقتصادی کنونی مردم نمی توانند به فکر سرمایه گذاری های بلندمدت باشند، ادامه داد: بسیاری از افراد درگیر معیشت روزانه خود شده اند و تصمیمات اقتصادی هم به گونه ای پیش نرفته تا میزان درآمد مردم رشد کند و سرانه درآمدی کشور به شدت کم شده است. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: با توجه به شرایط کنونی تنها پیشنهادی که می توان داشت سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری سهامی و درآمد ثابت است. بقایی افزود: موضوعی که مغفول مانده این است که دولت به صورت جدی به بخش خصوصی بها نداده است و درآمدزایی از فرصت ها نادیده گرفته می شود این در حالی است که بزرگ ترین رویدادی که این روزها می توان از آن درآمد کسب کرد جام جهانی قطر است اما باید دید مسوولان برای این رویداد چه برنامه ریزی کرده اند و در این رویداد می بینیم که قطر از کشورهای مختلف درخواست همکاری داشته و ترکیه با وجود مسافت زیاد اعلام همکاری کرده است که امیدواریم کیش هم از این فرصت استفاده کند.
فعلا بذارم باشه! دلیل بسیاری از ضررهای ما در بازار بورس
نخبگان عزیز سرمایه گذاری در بازار بورس، شاید شما هم چه در نقش یک سرمایه گذار، چه در نقش یک مدیر یا سرپرست یک خانواده با جمله «فعلا بذارم باشه» سر و کار زیادی داشته باشید. در این مطلب تصمیم داریم تا در خصوص یک اشتباه رفتاری که به جرأت می‌توان گفت در رفتار اغلب سرمایه گذاران وجود دارد اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهیم. در اشتباه رفتاری «زیان گریزی» یا «Loss Aversion Bias» تمایل افراد به پرهیز از زیان، بیشتر از کشش آنها به سمت کسب سود است. وقتی فرد دچار زیان گریزی می‌شود از نظر روانی امکان وقوع زیان، دو برابر بیشتر از امکان کسب سود در تصمیم‌گیری‌اش تاثیر می‌گذارد. می‌توان این طور گفت که برای یک شخص زیان گریز، ضرر هزار ریالی دارایی مطلوبیتی برابر با سود دو هزار ریالی دارد. این موضوع نشان می‌دهد که وقتی میزان سود و زیان با هم برابر باشند افراد در آن دارایی سرمایه گذاری نمی‌کنند چرا که زیان برای آنها نسبت به سود، بار روانی سنگین‌تری را دربردارد. شاید به نظر شما این موضوع، ویژگی بدی نباشد و فکر کنید که نوعی فرار از ریسک به شمار می‌رود؛ اما در واقعیت، همین ویژگی اخلاقی باعث کم شدن سود و بیشتر شدن ضررها می‌شود. با خانه سرمایه همراه باشید تا چگونگی این ماجرا را برایتان توضیح دهیم.
تمایل افراد به پرهیز از زیان، بیشتر از کشش آنها به سمت کسب سود است. در واقعیت، همین ویژگی اخلاقی باعث کم شدن سود و بیشتر شدن ضررها می‌شود.
همانطور که در تصویر بالا می‌بینید با وجود آن که از نظر حجم سود و زیان، مقدار « x » ثابت است اما شادی کسب این سود، بسیار کوچک‌تر از اندوه از دست دادن آن مقدار از پول خواهد بود. همین موضوع باعث ضرر بسیاری از افراد می‌شود.
زیان گریزی، یکی از دلایل ضررتان است
جمله «فعلا بذار باشه!» در میان بسیاری از سرمایه گذاران شایع است. این جمله بدان معنی است که یک فرد آن‌قدر صبر می‌کند و منتظر می‌ماند تا اینکه یک سرمایه گذاری زیان‌ده، نتیجه معکوس دهد و رونق بگیرد. چنین استراتژی می‌تواند خطرناک باشد. چون بهترین پاسخ در شرایط زیان، فروش دارایی و سرمایه گذاری آن در فرصت‌های دیگر است. مثلا شما سهم بانک صادرات را می‌خرید اما بعد از مدتی ناگهان سهم در سرازیری افت کردن قرار می‌گیرد. با وجود این که سهم شما دچار ضرری ۵ درصدی شده اما دلتان نمی‌آید آن را بفروشید و سهم را به امید برگشت نگه می‌دارید و به نوعی ریسک پذیر می‌شوید! این کار چرا بورس سقوط می کند؟ اشتباهی است. اگر در طول یک سال، سهم بانک صادرات شما ۴۰% افت کند چقدر ضرر می‌کنید؟! ۴۰% سرمایه شما از دست خواهد رفت. در صورتی که اگر پول خود را در بانک صادرات سرمایه گذاری کرده بودید، می‌توانستید بدون ریسک ۲۰% سود کنید. در نتیجه، شما بعد از یک سال چیزی در حدود ۶۰% ضرر کرده‌اید. کاش ریسک پذیر نشده بودید و سهم خود را در همان ۵% ضرر می‌فروختید!
وارن بافت و زیان گریزی
در مطالب زیادی توصیه شده که اول در بازار بورس حفظ سرمایه کنیم. مثلا «وارن بافت» که از راه سرمایه گذاری در بازار سهام به ثروتمندترین مرد جهان تبدیل شده است می‌گوید: «قانون اول: هرگز پولتان را از دست ندهید. قانون دوم: هرگز قانون اول را فراموش نکنید.» شاید یکی از دلایلی که ما این قانون را زیر پا می‌گذاریم تبدیل شدن ناگهانی ما از فردی ریسک گریز به ریسک پذیر باشد.
نقطه خطر را بشناسید!
نکته جالب آنجا است که بیاییم زیان گریزی را به ریسک گریزی (Risk Aversion)، ریسک پذیری یا ریسک طلبی (Risk lover) ارتباط دهیم، چگونه؟ به این صورت که اگر فردی سرمایه گذاری خود را رو به رشد و ترقی ببیند ریسک گریز می‌شود و با شتاب، آن سرمایه گذاری را می‌فروشد. چون می‌ترسد که بازار معکوس عمل کند و سودهای او از بین برود. اما زمانی که سرمایه گذاری‌های او در زیان باشند به فردی ریسک پذیر تبدیل می‌شود و سرمایه گذاری‌های زیان‌ده خود را حفظ می‌کند. چون امیدوار است که شرایط تغییر کند و سرمایه گذاری‌های او از زیان خارج و به سود تبدیل شوند. دقت کنید که موضوع ریسک گریز بودن افراد در شرایط سود با بحث «طمع» متفاوت است. چون طمع، زمانی معنا دارد که سرمایه گذاری شخص رشدی را در پیش نداشته ولی به امید رشد بیشتر، دارایی خود را به فروش نمی‌رساند. اما ریسک گریز بودن در سود یعنی وقتی یک سرمایه گذاری به احتمال زیاد در ادامه، رشد خواهد داشت اما شخص اطمینانی به این رشد ندارد و می‌ترسد که روند رشد به وضعیتی منفی تبدیل شود.
نمونه بارز این اتفاق را می‌توان در سال ۱۳۹۲ و در بورس اوراق بهادار تهران دید. به عنوان مثال، نماد واتی (سرمایه گذاری آتیه دماوند) در آن سال که اوج رشد بازار بورس در چندین سال اخیر بود تا حدود قیمت ۹۰۰۰ ریال رشد کرد. فردی که در قیمت ۹۰۰۰ ریال یا سقف قیمت، خرید کرده بود پس از افت قیمت تا محدوده کمتر از ۶۰۰۰ ریال (یعنی ۳۳% زیان) همچنان امیدوار به برگشت شرایط و رشد قیمت بود تا اینکه حداقل سهم خود را در نقطه سر به سر به فروش برساند. متاسفانه این اتفاق نیفتاد و سهامدار علاوه بر تحمل زیان شدید از فرصت‌های سرمایه گذاری دیگر هم بازماند. این مثال میخواهد بیان کند که خریدار سهم واتی، حتی پس از سقوط قیمت این سهم، همچنان بر ریسک پذیری خود اصرار داشت که این اشتباه موجب شد تا زیان او روز به روز افزایش یابد.
راه چاره چیست؟
راه چاره را می‌توان در این دانست که یک نخبه سرمایه گذاری در بازار بورس باید بتواند با استفاده از آموخته‌های خود در جایی مناسب از سهم زیان‌ده خارج شود، بدون اینکه درگیر این اشتباه رفتاری یا به قولی سوگیری رفتاری شود. این کار با ابزاری‌هایی مثل تحلیل تکنیکالی که در دوره نخبگان بورس می‌آموزید اتفاق می‌افتد. حد ضرر را برای خرید سهم به یاد آورید؛ اگر یادتان باشد در دوره نخبگان بورس خانه سرمایه می‌گفتیم حد ضرر را کجا بگذارید و بدون چون و چرا در همان حد ضرر از سهم خارج شوید تا اول بتوانید سرمایه خود را حفظ کنید و سپس بتوانید در زمان مناسب از بازار کسب سود کنید. نخبگان بورس، شما به علم تحلیل تکنیکال و بنیادی مسلط هستید. فقط کافی است همین نکات ساده را رعایت کنید تا ببینید چقدر نسبت به افراد عادی در بازار بورس جلو هستید و سودهایی می‌کنید که خیلی‌ها در خواب هم نمی‌بینند.
پس یادمان باشد با داشتن حد ضرر و شجاعت در فروش در حد ضرر، می‌توان از اشتباه رفتاری تبدیل شدن از ریسک پذیر به ریسک گریز جلوگیری کرد و همین موضوع، بخش اعظمی از موفقیت شما در بازار بورس را تضمین می‌کند.
بورس باز هم سقوط می کند؟ | ابهامات مصوبه ای چرا بورس سقوط می کند؟ که در دقیقه ۹۰ تغییر کرد
هرچند به نظر می‌رسید مصوبه هیات دولت در مورد لایحه بودجه، سایه سنگین برخی بندهای این لایحه را از سر بازار سرمایه بردارد اما حتی این مصوبه هم ابهاماتی دارد که می‌تواند رنگ سرمایه سهامداران در بورس را قرمز کند!
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از ایسنا، دردسرهای لایحه بودجه سال آینده برای بازار سرمایه تمامی ندارد. لایحه‌ای که در ابتدا قیمت گاز را طبق فرمول قیمت گاز در منطقه و قیمت سوخت گاز را ۳۰ درصد قیمت گاز تعیین کرده بود که باعث شد بازار سرمایه دوباره به هم بریزد.
پس از آن اعلام شد که دولت ۱۰ پیشنهاد را برای اصلاح لایحه ارائه کرده است که درمورد اینکه این ۱۰ پیشنهاد ضمیمه لایحه شد یا خیر نیز ابهاماتی زیادی وجود داشت که تاثیر آن به راحتی روی تابلوی بورس مشخص بود. پس از آن اعلام شد که هیات دولت لایحه را اصلاح کرده و درحالی که به نظر می‌رسید این مصوبه پایانی خوش برای این ماجرا باشد، باز هم یک ابهام بزرگ بازار را آزار می‌دهد. ابهامی در مورد اینکه آیا سقف قیمت گاز در لایحه حذف شده است یا خیر!
در این مورد روزبه شریعتی، تحلیلگر بازارسرمایه با اشاره به لایحه بودجه سال آینده اظهار کرد: در لایحه بودجه سال آینده که تقدیم مجلس شد، نرخ سوخت گاز برای همه صنایع اندازه قیمت خوراک در نظر گرفته شده بود. به این موضوع دو ایراد اساسی وارد شد. نخست آنکه فرمول مشکل داشت. چراکه فرمول تعیین قیمت گاز میانگین گاز در چهار هاب منطقه ای بود. از این چهار هاب، دو کشور مصرف کننده و دو کشور تولیدکننده گاز هستند. در سال های قبل هم این فرمول بود اما در آن زمان نرخ گاز در همه جا نزدیک به هم بود و ایرادی به آن وارد نبود.
وی ادامه داد: اما اکنون قیمت گاز اروپا به دلیل مشکلات پیش آمده از جمله شیوع کرونا و مشکل روسیه با اوکراین به بیش از یک دلار در هر مترمکعب افزایش یافته و همین موضوع باعث شده است که قیمت گاز با این فرمول افزایش یابد. درحال حاضر میانگین قیمت هر مترمکعب گاز در کانادا و آمریکا حدود ۱۵ تا ۱۶ سنت، در اروپا بیش از یک دلار و در روسیه که مانند ایران تولیدکننده گاز است پنج یا ۶ سنت است. با توجه به فرمولی که در لایحه در نظر گرفته شده بود، قیمت گاز برای صنایع در ایران به بیش از ۲۰ سنت رسید.
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: همچنین در لایحه بودجه ذکر شده بود که نرخ سوخت گاز برابر قیمت خوراک خواهد بود که این موضوع همه چیز را بهم ریخت. قیمت خوراکی که درحال حاضر، طبق فرمول و با دلاری نیمایی هفت هزار تومان برای هر مترمکعب است. به این موضوع نیز اعتراض شد. بنابراین هم به فرمول سوخت گاز و هم به فرمول قیمت گاز نقد وارد بود. این پیشنهاد نیز مطرح شد که فرمول به میانگین هاب‌های تولیدکننده گاز مانند روسیه، آمریکا و کاندا تغییر کند که در آن شرایط قیمت گاز برای صنایع میانگین حدود ۱۰ سنت میشد.
شریعتی افزود: البته این پیشنهاد پذیرفته نشد و اعلام کردند که برای قیمت خوراک تا۵۰۰۰ تومان سقف تعیین می‌شود و سوخت گاز نیز به جای ۳۰ درصد ۴۰ درصد قیمت گاز خواهد شد. بنابراین محاسبات بازار بر اساس خوراک ۵۰۰۰ تومان و سوخت گاز ۲۰۰۰ تومان در نظر گرفته شد و این باعث شد خیال بازار برای حدود یک ماه راحت باشد و شروع به خرید سهم های پتروشیمی، فولادی و فلزی کند.
جواب سهامدار چیست؟
وی با اشاره به مصوبه روز یکشنبه هیات وزیران درمورد اصلاح لایحه بودجه، گفت: در مصوبه ذکر شده است ۴۰ درصد مذکور تایید شد اما برای قیمت گاز سقفی در نظر گرفته نشده است. در این شرایط طبق فرمول قیمت گاز بالای ۳۰ سنت و ۴۰ درصد ۳۰ سنت نیز ۲۵۰۰ تومان می شود. این قیمت ها برای صنعت پتروشیمی هزینه دارد و صنعت را به مرز زیان‌ده بودن می برد.
این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: در حال حاضر ابهامی که وجود دارد این است که مشخص نیست در مصوبه اخیر هیات وزیران برای قیمت گاز و سوخت گاز سقفی تعیین شده است یا خیر؟ درحالی که مصوبه ۱۰ بندی تصویب شده بود و بازار بر اساس آن خرید کرده است. پس چرا در دقیقه ۹۰ مصوبه را تغییر داده و سقف ۵۰۰۰ تومان را حذف کردند؟ البته این موضوع ابهام دارد و حتی مشخص نیست حذف کردند یا خیر. اگر سقف را برداشته اند به بی ثباتی دامن زده اند، درحالی که بازار فقط ثبت میخواهد. اگر این سقف حذف شده است، باید مدعی العموم وارد شود، چراکه چند میلیون سهام دار روی مصوبه ۱۰ بندی معامله کرده‌اند. واقعا جواب سهامدار چیست؟
من مقصر سقوط بورس نیستم
عبدالناصر همتی در کلابهاوس: واقعا رئیس کل بانک مرکزی این طور قدرتمند است؟
سعید اصغرزاده 20 فروردین 00
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه افزایش قیمت بنزین به نرخ ارز شوک وارد کرد، گفت: «اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم و بانک مرکزی برای ثبات در این بازار دخالت می‌کند.»
شهروندآنلاین: عبدالناصر همتی با حضور در کلابهاوس به پرسش‌های کارشناسان و فعالان اقتصادی پاسخ داد و گفت: «تصمیم اینکه من سفیر چین شوم گرفته شده بود و ۱۰ روز سفیر چین بودم ولی برای اجلاس سفرا به تهران برگشتم و همان روز دوم رئیس‌جمهوری بنده را خواستند و برای شرایط ارزی مشورت خواستند و ایشان پیشنهاد پذیرش مسئولیت بانک مرکزی را به من دادند.»
او افزود: «احساس کردم که نیاز است این سکان را به دست بگیرم و می‌دانستم که چه سختی‌هایی دارم ولی خوشحال هستم که سختی ۳۲ ماه را تحمل کردم و برای مردم تا حدی که توان دارم خدمت کردم و می‌دانم مردم سختی می‌کشند و تحریم بسیار سخت است و به خاطر اینکه دشمن نتواند اطلاعات بگیرد نمی‌توانم خیلی توضیج بدهم.»
دو مشکل در مدیریت بازار در سال‌های ۹۸ و ۹۹
همتی با بیان اینکه در این دوره با پشتیبانی مقام معظم رهبری و کل مجموعه دولت توانستیم این پیچ اصلی فشار حداکثری را رد کنیم، افزود: «در پایان سال ۹۸ و در سال ۹۹ مشکلاتی پیش آمد که مدیریت بازار ارز را با دشواری همراه کرد. یکی بحث گران‌شدن نرخ بنزین و دیگری رفتن اسم ایران به لیست سیاه FATF بود.»
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در سال ۹۸ مشکل از افزایش نرخ بنزین شروع شد و افزایش قیمت بنزین به نرخ ارز شوک وارد کرد، گفت: «اواخر همان سال نیز مباحث مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف و ورود به لیست سیاه به عنوان شوک‌های سیاسی و روانی بر بازار ارز تأثیرگذار بود و لذا بعضاً فشارها و عوامل سیاسی و بیرونی کار را از دست ما خارج کرد. من که توانستم نرخ ارز را برای یک سال ۱۱ تا ۱۳هزار تومان حفظ کنم با نرخ ۱۵هزارتومان مواجه شدم.»
او با بیان اینکه در سال ۹۹ اتفاقات زیادی رخ داد که اثر منفی شدیدی بر نرخ ارز گذاشت، ادامه داد: «ازجمله این اتفاقات درخواست مکانیزم ماشه به وسیله آمریکایی‌ها بود که علیرغم اینکه رأی نیاورد، ولی اثر منفی بر بازار ما گذاشت. همچنین ۱۸ بانک ما تحریم ثانویه شدند که همین امر باعث تشدید شرایط مخرب شد و افزایش انتظارات تورمی را به دنبال داشت.»
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «من تمام تلاشم را کردم و در اذهان از دلار ۴۵هزار تا۶۰ هزار تومانی صحبت می‌کردند و همه اینها به انتظارات تورمی دامن زد و هدفگذاری چرا بورس سقوط می کند؟ چرا بورس سقوط می کند؟ تورمی ما را با مشکل مواجه کرد؛ هدفگذاری تورمی به این معنا نیست که حتما به آن برسیم بلکه باید به آن نزدیک شویم که نزدیک هم شدیم. ما اوراق فروختیم و با آن کسری بودجه و تشدید تورم را کنترل کردیم.»
تأثیر انتشار اوراق بر جلوگیری از افزایش نقدینگی
همتی ضمن با تأکید بر اینکه کارگزاری بانک مرکزی توانست ۱۲۵ هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند، افزود: «اگر این اقدام انجام نمی‌شد به تنهایی می‌توانست ۳۲ واحد درصد به نقدینگی اضافه کند که از آن جلوگیری شد.»
رئیس کل بانک مرکزی درباره بازار ارز و سیاست‌های ارزی این بانک نیز این طور توضیح داد که اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم. دخالت بانک مرکزی در بازار ارز و تعیین نرخ را به طور قطعی رد می‌کنم و بانک مرکزی برای ثبات دخالت می‌کند و من اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم و نرخ ارز در بازار ثانویه تعیین می‌شود. بازار ثانویه (نیما) به روز و در حال تغییر است و بانک مرکزی در آن دخالتی ندارد و اقدامات بانک مرکزی صرفا برای ثبات و جلوگیری از نوسانات است.
او در ادامه در خصوص تسعیر نرخ ارز افزود: «تسعیر ارز صندوق توسعه ملی بر اساس اصل قانونی است و کسی نمی‌تواند از آن استنکاف کند علیرغم این موضوع بنده تا حد توان مقاومت کردم. اقتصاد ما بر ارزآوری صادرات غیر نفتی متکی است.»
همتی با بیان اینکه در سال گذشته ۳۷ میلیارد دلار واردات داشتیم که دوسوم آن به وسیله صادرات غیرنفتی تأمین شد، افزود: «خالص دارایی ارزی بانک مرکزی بر اساس سیاست‌های مدون است و ارزپاشی در این خصوص وجود ندارد. نرخ ارزی که سرکوب بشود و باعث خروج سرمایه شود از نظر من مردود است.»
بانک مرکزی اجازه خروج سرمایه نمی‌دهد
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «اگر بخواهیم خالص دارایی‌های ارزی بانک مرکزی را خرج کنیم بر اساس سیاست‌های ارزی این کار را انجام می‌دهیم و اجازه خروج سرمایه نمی‌دهیم. تقریبا ۶.۵ میلیارد تومان ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است. دوسوم تأمین واردات ما در کل کشور را صادرات غیرنفتی تأمین می‌کند و ما هیچ وقت صادرات را سرکوب نکردیم.»
آخرین خبر از صادرکنندگان کارتخوان خواب
او با اشاره به اینکه ما ۲۵۰ نفر داشتیم که صادرکننده واقعی نبودند و قانون هم گفته اینها را بررسی کنیم و ۶.۵میلیارد دلار ارز را به کشور وارد نکردند، گفت: «بعدا فهمیدیم نه آدرس و نه کارت بازرگانی درستی داشتند و از بین این ۲۵۰ نفر، ۷۰ نفر را خود قوه قضائیه اعلام کرد که از افراد بسیار تهیدست کارت بازرگانی گرفته بودند و ۳۰ نفرشان هم الان دستگیر هستند.»
همتی پیرامون پیوستن به FATF گفت: «اگر از من پرسیده بودند حتما FATF را تأیید می‌کردم ولی من صاحب نظر نیستم و جای دیگر باید تصمیم بگیرند.»
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با بیان اینکه خیلی از مشکلات و فشارهای من را بخش خصوصی نمی‌داند، گفت: «سال ۹۹ بدترین سال کشور بود؛ من بازارساز هستم و وقتی که ابزار من محدود شود، نمی‌تواند بدون ارز بازار را کنترل کند؛ شرایط ما اما اکنون دارد بهتر می‌شود. با صادرکنندگان هر روز جلسه دارم این طور نیست که ارز را نیاورند؛ اما پتروشیمی‌ها ارز ارزان بدهند، من نمی‌توانم جلوگیری کنم.»
همتی گفت: «تیمی الان در وین هستند که این مسائل را پیگیری می‌کنند و این مسائل را پیگیری می‌کنیم که فقط گفته نشود تحریم بانکی برداشته شد؛ بلکه نحوه استفاده منابع و سایر ابزارها را هم برای رفع تحریم‌ها باید به کار بگیریم.»
اقدامات بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی
او در خصوص مبارزه با پولشویی گفت: «در سال ۹۷ چک‌های تضمینی را جمع کردم که میلیاردها تومان را در دوبی خرج می‌کردند و الان در زمینه پولشویی کارهای خوبی انجام شده است و به‌تدریج سیستم ما بهتر شود؛ نمونه آن هم شرط‌بندی و قمار است که سامانه‌ها به‌سرعت عمل می‌کند و در آینده نزدیک خبرهای خوبی را از کنترل‌های پولشویی ارایه خواهم داد.»
انجام روزانه ۴۰ هزار میلیارد تراکنش
همتی با بیان اینکه روزانه ۱۵۰ میلیون تراکنش شتابی و ۱۰۰ میلیون تراکنش شاپرک داریم، تصریح کرد: «ضمن اینکه الان روزانه ۴۰ هزار میلیارد تومان تراکنش صورت می‌گیرد؛ بنابراین اعداد و ارقام نشان می‌دهد که کنترل سخت است ولی با کنترل و سامانه کار راحت می‌شود؛ اکنون سیستم فاش را داریم که به بانک مرکزی اجازه می‌دهد که شبکه‌ها و سرشاخه‌های قمار و جابه‌جاکننده پول را شناسایی کند.»
او ضمن تأکید بر اینکه اکنون نسبت به سال گذشته پنج برابر کنترل ما بیشتر شده است، افزود: «البته این تراکنش‌ها صرفا کار پولشویی انجام نمی‌دهند بلکه مالیات نمی‌پرداختند؛ این در حالی است که مجوز دو میلیون پوز را باطل کردیم و ۷ میلیون دیگر را اطلاعاتش را به سازمان مالیاتی دادیم؛ اما شعب بانک‌های ما به این امر کمک می‌کردند و با برخی از افراد همراهی می‌کردند که بتوانند پول کلان جابه‌جا کنند.»
دیگر اضافه برداشت نداریم
همتی در ادامه در خصوص بدهکاران بزرگ بانکی گفت: «۱۱ بدهکار بزرگ بانکی ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارند که البته متعلق به اکنون نیست؛ پس ساختار عظیمی در سیستم بانکی ما شکل گرفته که رئیس کل بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی آن را مدیریت کند؛ اما اکنون با اختیاراتی که از سران سه قوه به بانک مرکزی داده شده است، موسسات ناتراز در کنترل قرار گرفته‌اند؛ این در حالی است که اکنون دیگر اضافه برداشت در کشور نداریم و ۸۰ هزار میلیارد تومان در نیمه دوم سال ۹۷ اضافه برداشت داشتیم اما اکنون برخی از موسسات دیگر به نقطه سخت ناترازی رسیده‌اند؛ پس زمان نیاز داریم.»
همتی گفت: «تا زمانی که بانک‌ها را بتوان به صراط مستقیم آورد، پنج سال زمان نیاز داریم؛ اما در مسیر هستیم و بخش مهمی از وقت رئیس کل بانک مرکزی روی این موضوع متمرکز شده است که نمونه آن هم ادغام بانک‌های نیروهای مسلح است. پس ما در حال کار بر روی این موضوع هستیم؛ اما خیلی از مشکلات ساختاری اقتصاد ایران ناشی از بانک‌هاست ولی خیلی از تولید و پیشرفت کشور نیز مرهون نظام بانکی است.»
مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستم
او با بیان اینکه سیاستگذاری ارز ۴۲۰۰ تومانی باید در دولت صورت گیرد، گفت: «من هم مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودم به عنوان رئیس کل بانک مرکزی هم نمی‌توانم خارج از مجموعه تصمیمات اقتصادی کشور عمل کنم؛ اما به عنوان فردی، با این ارز مخالف هستم.»
آخرین وضعیت منابع ارزی بلوکه‌شده در کره جنوبی
همتی افزود: «درخصوص کره جنوبی صحبت‌های بسیاری می‌شود که چرا بورس سقوط می کند؟ این موارد را تکذیب می‌کنم. مسئول آن پول‌ها بانک مرکزی است و در این زمینه هنوز اتفاقی نیفتاده و البته استفاده از این منابع حق جمهوری اسلامی ایران است. ۷ میلیارد دلار منابع بلوکه‌شده در کره جنوبی باید هر چه زودتر آزاد شود و قطعا پیگیر دریافت جریمه آن هم خواهیم بود.»
او با بیان اینکه بانک مرکزی با استفاده از منابع خود ۱۱ هزار میلیارد دلار تأمین ارز کرده است، گفت: «اف‌ای‌تی‌اف جز ضرورت‌های فعالیت بانکی است که اگر تصویب نشود به‌خصوص در زمانی که تحریم‌ها برداشته شود، در مبادلات بانکی دچار مشکل می‌شویم.»
همتی مقصر سقوط بورس است؟
او در پاسخ به انتقادات درباره نقش بانک مرکزی و رئیس کل این بانک در سقوط بورس گفت: «بانک مرکزی و بنده در موضوع بورس مظلوم واقع شده‌ایم، در خیلی از جاها نیز این طور شده است؛ اما بنا نداریم خیلی مسائل را پاسخ دهم. مشکل در مرغ را هم به بانک مرکزی نسبت می‌دهند؛ نرخ ارز بالا می‌رود می‌گویند بانک مرکزی کرد، هر اتفاقی که در کشور می‌افتد، می‌گویند زیر سر بانک مرکزی است.»
همتی ادامه داد: «بانک مرکزی چرا باید نرخ سود را پایین بیاورد و بعد بالا ببرد و بورس را به هم بریزد. واقعا رئیس کل بانک مرکزی این طور قدرتمند است؟ در حالی که دو ماه ابتدایی ۹۹ معادل ۷۱ هزار میلیارد تومان اضافه ذخیره بانک‌ها نزد بانک مرکزی بود که الان به زیر ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.»
او افزود: «اگر قرار بود که بانک مرکزی این گونه در بورس عمل کند باید کانال هدفگذاری را به ۱۸درصد در بازار بین بانکی برای چرا بورس سقوط می کند؟ نرخ سود می‌رساندم، اما این کار را نکردم. ۴ تا فاکتور را به خاطر بورس تغییر دادم، چراکه می‌خواستم نرخ تسهیلات، ناترازی بانک‌ها و کمک به بورس را صورت دهم و بنابراین انگیزه ندارم نرخ سود بانکی را بالا بیاورم.»
نظر همتی درباره تغییرات دامنه نوسان و متقارن بورس
همتی با بیان اینکه برخی با سود نظام بانکی زندگی می‌کنند در حالی که متأسفانه برخی یک‌بعدی نگاه می‌کنند، تصریح کرد: «ما به دنبال ثبات بازار بورس هستیم این در حالی است که آینده از آن بازار سرمایه است و همه باید کمک کنیم؛ الان نیز باور دارم که ۵۰درصد سهام در بازار ارزشمند است؛ البته سازمان بورس هم باید سیاستگذاری‌های ثبات‌بخشی را برای بورس در نظر بگیرد این در حالی است که دامنه نوسان، دامنه متقارن و مواردی از این دست که مدام در حال تغییر است، غلط است.»
او ضمن تأکید براینکه من هم دغدغه بورس را دارم، افزود: «نمی‌شود که یک بازار همیشه بازدهی خوب داشته باشد و بقیه بازارها خراب باشند؛ اما پیش‌بینی می‌کنم که شرایط اقتصادی ما به سمت ثبات بیشتر پیش می‌رود اما بورس هم روزهای خوبی خواهد داشت.»
رئیس کل بانک مرکزی در خصوص کارسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران که آزاد شد، گفت: «هر پولی که آزادسازی شده است، مشخص است که در کجا هزینه می‌شود؛ اما نباید بر اساس حدسیات حرف زد. منابع متعلق به نظام جمهوری اسلامی ایران است که باید در مورد آن توضیح داده شود.»
همتی گفت: «ظرف یک هفته یا یک ماه کار به نحوی می‌شود که ۲۰ هزار میلیارد تومانی که معمول بود ذخایر اضافه بانک‌ها باشد، به ۷۰ هزار میلیارد تومان رسید؛ یعنی ۵۰ هزار میلیارد تومان به ذخایر اضافه شد؛ چراکه کسی وام نگرفت و ظرف یک ماه این اتفاق افتاد.»
او افزود: «ما اوراق بدهی را تازه شروع کرده بودیم و الان تازه از نیمه سال ۹۹ به بعد که بخشی از اوراق دولتی را به صورت عملیات ریپو از بانک‌ها بگیریم و در حال انجام این کار هستیم، اینجاست که متوجه می‌شویم عملیات بازار باز چقدر مهم است.»
نرخ ارز را بازار تعیین می‌کند
همتی گفت: «اگر عرضه ارز در بازار زیاد شود، نرخ کاهش می‌یابد؛ قیمت را هم بازار تعیین می‌کند؛ اما بانک مرکزی طرفدار ثبات بازار ارز است. البته سال ۹۹ به خاطر انتظارات تورمی که اوایل سال ایجاد شد و مطالبی مطرح شد که همه انتظار رشد ۱۰۰درصدی نقدینگی داشتند، به خاطر انتظارات عجیبی بود که در جامعه ایجاد شد و نرخ رشد پول در مرداد به ۸۸درصد رسید که نشان از سیالیت پول دارد.»
او افزود: «این انتظارات تورمی را شکل داد و مجموعه این اتفاقات سبب شد که انتظارات در بازار سهام بالا رود و خیلی از تحلیلگران بازار سرمایه، سهام را با دلار ۶۰ هزار تومانی تحلیل کردند. در مورد نرخ بهره اطمینان می‌دهم که اقدامی نمی‌کنم که بازار سرمایه به هم بخورد.»
همتی گفت: «در مورد تغییر نرخ بهره نیز تصمیم نگرفتم، اما اگر در مورد تورم توانستیم رقم را کاهش دهیم، نرخ بهره را هم تغییر می‌دهیم. اما در مورد نرخ بهره بازار بین بانکی نیز به صورت جدی کنترل‌های لازم را می‌کنیم تا نرخ بازار بین بانکی بالا نرود.»
امیدوارم بتوانیم تورم را کنترل کنیم
او افزود: «راجع به فین تک‌ها کارهای خوبی را شروع کردیم و قطعا از فین تک‌ها حمایت جدی را خواهیم کرد. امیدوارم بتوانم رشد اقتصادی را افزون کنیم و تورم را کنترل نماییم. بانک مرکزی در شرایط عادی کار نمی کرد که همه انتظارات را بتوان پاسخ داد؛ اما فشار حداکثری ابرقدرت را شکست دادیم. درآمد ارزی ما یک‌نهم میانگین سالیان سال شد و بانک مرکزی وظایف خیلی مهم دیگری را دارد.»
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «اولا بخشنامه سومی که می‌فرمایید مثل بخشنامه اول است و اصلاحات جزئی دارد؛ متأسفانه طوری این مسائل در فضای رسانه‌ای منتشر شد که انگار مخالف بخش خصوصی است. خواهش دارم که مسائل فنی و ارزی مسائلی نیست در رسانه‌ها پخش شود.»
به گفته همتی بانک مرکزی اجازه داده است واردات در مقابل صادرات صورت گیرد.
او افزود: «ما برای نیما سقف نداریم و در یک مقطع دوستان می‌خواستند تست کنند، مسأله را امتحان کردند که سقف قرار داده شد؛ این در حالی است که خرید و فروش ارز تحت‌الشعاع برخی از موارد است. در تعامل با صادرکنندگان و اتاق بازرگانی می‌توان کار را پیش برد.»
همتی گفت: «در گمرک اعتقاد داشتند که نرخ پایه صادرات بالاست و وزیر اقتصاد و گمرک تصمیماتی گرفتند و نرخ پایه را بین ۲۰ تا ۳۰درصد کاهش دادند؛ پس یک دلیل کاهش این است و صادرات قبلی واقعی نبوده است. از شش ماه اول سال نرخ خیلی از صادرات مهم مثل فولاد و پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی کاهش جدی یافته است که اثر خود را در صادرات گذاشته است. امیدواریم که در سال ۱۴۰۰ صادرات کاهشی نیست.»
او در خصوص عدم عمق‌بخشی به نیما گفت: «خارج از نیما معاملات ارز صادراتی مجاز است ولی باید اطلاعات آن ثبت شود. این در حالی است ممکن است گلایه‌هایی در مورد نیما وجود داشته باشد؛ ما هم قبول داریم ولی انتظار داریم که اشکالات برطرف شود. البته بازار متشکل ارزی نیز کمک کرده است و این بازار کمک کننده بوده و ساختارسازی‌ها نیز کارهای جدی برای بازار ارز انجام داده است که می‌توانند نهادسازی‌هایی در بانک مرکزی باشد که آیندگان تکمیل‌شده آن را مورد استفاده قرار دهند.»
دیدگاه شما