رابطه دلار و بورس

دوره های رونق اقتصادی و بهبود شرایط کسب و کار، تورم به دلیل سیاست های انبساطی ایجاد می شود از این رو ارزش دلار در ادامه سیاست های انبساطی کاسته می شود. کاسته شدن ارزش دلار و خارج شدن بازار پول از تعادل بدون شک موجب افزایش تورم و افزایش ارزش شاخص کالاها می شود. همچنین در دوره هایی که عدم تعادل در بازار کالا و خدمات وجود دارد ارزش دلار به دلیل تقاضای بالای آن برای هدف های احتیاطی و سوداگری افزایش پیدا می کند. در چنین دوره هایی شاخص کالاها به دلیل کاهش تقاضا در بازارهای ایالات متحده و جهانی با افت روبرو می شوند و در نتیجه ارزش دلار افزایش پیدا می کند. این اثر آنچنان شدید است که کاهش نرخ بهره نیز منجر به جلوگیری از رشد ارزش دلار نمی شود.

روابط بین بازاری طلا در بازار فارکس

طلا و دلار
همانطور که پیش از این گفتیم، با افزایش نرخ بهره در بازار آمریکا ارزش دلار بیشتر می شود و سبب ریزش طلا می شود.

به طور کلی دلار و طلا در گاهی از شرایط اقتصادی رابطه عکس دارند، مانند هنگامی که نرخ بهره افزایش پیدا می کند. و در گاهی اوقات نیز رابطه مستقیم دارند.

طلا و تورم
طلا یکی از مهم ترین معیارهای تورم در بازارهای جهانی هست. هنگامی که تورم در آمریکا زیاد می شود، طلا نیز به دنبال آن افزایش پیدا می کند و رشد می کند. این رابطه چه دلیلی دارد؟

اولین مطلبی که می توانیم به آن اشاره کنیم این است که قدرت گرفتن طلا در بازارهای جهانی، یعنی افزایش ریسک و جذاب نبودن بازارهای سهام و…

این اتفاق اصولا زمانی می افتد که نرخ تورم بالا رفته و احتمال رکود در کشور زیاد هست، بنابراین درخواست طلا زیاد می شود. مسئله دیگر ضعف دلار هست.

هنگامی که تورم به صورت مداوم افزایش میابد، ارز کشور تضعیف می شود و تضعیف دلار به معنی قدرت گرفتن طلا است. به طور کلی در اقتصاد طلا نشاندهنده انتظارات آتی و تورم است که می توان به این موضوع توجه ویژه ای داشت.

ماهیت ریسک گریزی و امنیت طلا
برای تحلیل و یافتن همبستگی های هر دارایی، ابتدا باید محرکه های عرضه و تقاضای آن را مشخص کرد. بنابراین ما باید محرکه های عرضه و تقاضای طلا را مشخص کنیم، بیاید چندتا سوال از خودمان بپرسیم.

1. طلا از کجا تامین می شود؟
2. آیا محدود هست یا نامحدود؟
3. چه عاملی عرضه طلا را بیشتر می کند؟
4. چه عاملی عرضه طلا را متوقف می کند؟

طلا یک فلز گرانبهاست که از معدن های طلا استخراج می شود. میزان محدودی طلا در دنیا وجود دارد. اگر معدن های جدیدی برای طلا یافت شوند عرضه طلا بیشتر می شود و قیمت آن افت می کند و اگر معدن های قدیمی متوقف شوند، طلا نایاب تر شده و قیمت آن افزایش میابد.اما به طور کلی طلا در قسمت عرضه چالش خاصی ندارد. زیرا میزان مشخصی از معدن و موجودی طلا در دنیا وجود دارد.

اما راجع به تقاضای طلا چطور؟

1. تقاضای طلا در دنیا چه قدر است؟
2. چه زمانی تقاضای طلا افزایش میابد؟
3. محرکه های اصلی افزایش تقاضای طلا چیست؟

در برخی کالاها تقاضا همواره ثابت هست و یا یک شیب مشخصی رابطه دلار و بورس دارد. به عنوان مثال میزان گندم مصرفی ایالت متحده تقریبا مشخص هست و فقط عرضه آن بر قیمت تأثیر زیادی می گذارد. اما در طلا موضوع مقداری تفاوت دارد، محرکه های تقاضا نسبت به عرضه همواره اثر بیشتری بر قیمت طلا دارند.

محرکه های رابطه دلار و بورس تقاضای طلا
از دیرباز تاکنون طلا همواره به عنوان یکی از دارایی های قابل اطمینان بوده و ارزش آن حتی از پول هم بیشتر است.در گذشته مردمان سکه های طلا خریداری می کردند و در خانه خود نگه میداشتند و هنگامی که به مشکل میخوردند آن را میفروختند. تا چند سال پیش دولت آمریکا به ازای هر دلاری که در بازار وجود داشت طلا در خزانه داری حفظ می کرد که به عنوان پشتوانه پول شناسایی میشد.

به طور خلاصه طلا از نظر اقتصادی یکی از امن ترین دارایی های سرمایه گذاری است.

اما کالای امن یعنی چه؟
هنگامی که رکود اقتصادی می شود، بازار بورس، بازار مسکن، بازار اوراق قرضه و… همگی سقوط می کنند. تمامی کارخانه ها مجبورند کالاهای خود را ارزان تر بفروشند و ما شاهد تورم منفی هستیم.

در این میان چه دارایی ای تمامی سرمایه ها را به خود جذب می کند؟

چرا طلا تمامی سرمایه ها را به خود جذب می کند؟
در شرایط رکود اقتصادی که همه بازارها در حال سقوط هستند، سرمایه داران و معامله گران به طلا روی می آورند. زیرا طلا همواره یک کالای نایاب هست و ارزش زیادی دارد. در هرجای دنیا ارزش خود را داراست و به هیچ وجه ارزش آن صفر نمی شود.

هنگام رکود سرمایه گذاران به طلا روی می آورند و قیمت طلا افزایش پیدا می کند. و در دوران رونق اقتصادی قیمت طلا کاهش میابد و بازار سهام و مسکن رشد می کند.

طلا و شاخص های بورس
به نمودار بالا توجه کنید. خط قرمز و آبی نشان دهنده شاخص های بورس آمریکا یعنی S&P500 و داوجونز هستند. همچنین خط طلایی برای طلا و خط نقره ای برای نقره هستند. در اقتصاد هنگامی که رشد اقتصادی کشور خوب هست و در دوران رونق قرار دارند، بازار بورس رشد می کنند.

زیرا مردم سرمایه زیادی را وارد بورس می کنند، شرکت ها با آن سرمایه ها کار می کنند و تولید می کنند و در نهایت سبب رونق کشور می شوند.و در زمان های رکود مردم پول خود را از بازار سرمایه بیرون می آورند و به کالاهای امن مانند طلا و نقره روی می آورند. در نمودار بالا به وضوح این مسئله نمایش داده شده است.

در سال 2008 هنگامیکه به علت بحران اقتصادی شاخص داوجونز و اس اند پی فرو ریختند، طلا و نقره به صعود ادامه دادند و هر روز سقف های جدیدی را ایجاد می کردند.

تا زمانیکه بحران به شکل کلی تمام نشده بود و رشد اقتصادی به حد مطلوب خود نرسید روند صعودی طلا همچنان ادامه داشت. در نهایت در سال 2012 با رشد اقتصادی خیره کننده آمریکا، قیمت طلا کم کم شروع به ریزش کرد و از 1940 به 1050 رسید.

این نمودار مربوط به نسبت شاخص داوجونز به طلا می باشد.

همانطور که مشاهده میکنید این نسبت تا سال 2012 در حال کاهش بوده.

پس از تثبیت رشد اقتصادی در ایالت متحده قیمت طلا ریزش کرد و شاخص داوجونز افزایش داشت.

با توجه به این نکات، طلا و شاخص های بورس در شرایط رکود و یا رونق اقتصادی همواره خلاف جهت هم هستند.

شرایط رونق اقتصادی: ریزش طلا + رشد شاخص های بورس

شرایط رکود اقتصادی: افزایش طلا + رشد شاخص های بورس

طلا و ین
این نشان دهنده نمودار طلا و ین ژاپن به دلار آمریکاست.

همانطور که در نمودار بالا مشاهده میکنید، این دو قیمت با هم نوسانات نزدیکی دارند و بسیار شبیه بهم حرکت می کنند.

دلیل شباهت نوسانات طلا و ین به دلار چیست؟

ین نیز مانند طلا به عنوان دارایی امن شناخته می شود و در دوران رکود اقتصادی رشد قابل توجهی می کند.

علاوه بر آن، دلیل تشابه این دو نمودار وجود دلار در طرف دوم هست.

البته در بازار فارکس جفت ارز دلار به ین وجود دارد و رابطه آن با طلا کاملا بر عکس هست.

هنگامی که طلا رشد می کند جفت ارز دلار به ین سقوط می کند و برعکس.

اما به طور کلی طلا و ین ژاپن با هم همواره رابطه مستقیم و مثبتی دارند و مانند هم نوسان میزنند.

طلا و کالاها
در شرایط تورمی طلا و سایر کالاها با یکدیگر رشد می کنند.

همانطور که پیش از این گفتیم، هنگامی که در آمریکا تورم وجود داشته باشد شاخص دلار ضعیف می شود و طلا رشد می کند.

در صورتیکه این تورم ادامه یابد و تشدید شود، تمامی کالاهای اصلی با طلا افزایش پیدا می کنند و هم جهت می شوند.

همانطور که در نمودار بالا مشاهده میکنید، مقایسه قیمت طلا با شاخص کالا CRB نشان دهنده این نکته هست که:

طلا و کالاها به صورت کلی با هم همبستگی مثبتی دارند و شکل یکدیگر حرکت می کنند.

بنابراین در شرایط مشابه اقتصادی، شاخص بورس با شاخص کالا به طور کلی همبستگی منفی دارند.

نتیجه گیری
در بازار فارکس علاوه بر طلا و ین، برخی ارزها مانند یورو و فرانک سوئیس نیز ماهیت امن بودن دارند و در زمان های رکود قیمت آنان رشد می کند.

ارزش دلاری بازار سهام ایران چقدر است؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ارزش دلاری بورس تهران در روزهای گذشته به 197 میلیارد دلار نزدیک شده است.

ارزش دلاری بورس تهران در مقایسه با بورس‌های جهانی، ارزشی کمتر از یک درصد بورس نیویورک و نزدک را شامل می ‌شود. ارزش دلاری بورس تهران 9 درصد بورس تداول عربستان است که کمتر از 20 سال از تأسیس آن می‌ گذرد.

نسبت ارزش معاملات روزانه به ارزش کل بازار در بورس های جهانی در میانگین 2.7 دهم درصد قرار دارد. این نسبت در بورس تهران 0.7 دهم درصد است که نشان از رکود معاملات بازار به نسبت بازار های جهانی دارد.

بازار سرمایه نیاز به عمق دارد

مهدی امیدی، کارشناس بازار سرمایه درباره شرایط بورس گفت: با توجه به از دست رفتن سطح حمایت پیشین و ورود شاخص کل بورس به یک کانال پایین تر، باید دید شاخص به کدام حمایت واکنش نشان می دهد.

وی ادامه داد: شاخص کل بورس می‌ تواند تا رقم یک میلیون و 350 هزار واحد پائین برود. نزول شاخص ‌های بورس و رشد قیمت دلار نشان از انتظارات منفی موجود در میان معامله‌ گران دارد.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: مشکل این روزهای بازار سرمایه ایران، عمق کم این بازار است و برای بهبود شرایط بازار نیاز به تعمیق آن داریم. عمق دادن به بازار سرمایه در وضعیتی اتفاق می‌افتد که اعتماد مردم و سرمایه گذاران به بورس جلب شود و ورود پول بتواند ارزش بازاری را افزایش دهد

افت شاخص های عملکردی بورس

در پایان معاملات روز یکشنبه، شاخص کل بورس نسبت به روز کاری قبل 6 هزار و 702 واحد افت کند و به رقم یک میلیون و 390 هزار و 732 واحد رسید. بازدهی این شاخص منفی 48 صدم درصد بوده است.

شاخص کل هموزن نیز با افت 2 هزار و 544 واحدی در سطح 403 هزار و 25 واحدی ایستاد. بازدهی این شاخص هم منفی 63 صدم درصد بوده است. همچنین شاخص کل فرابورس 107 واحد پائین آمد و در سطح 18 هزار و 874 واحد قرار گرفت.

کاهش ارزش معاملات خرد بازار سهام

امروز ارزش معاملات کل بازار سهام به رقم 11 هزار و 324 میلیارد تومان افزایش یافت. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 6 هزار و 210 میلیارد تومان بود که 54 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می ‌دهد.

امروز ارزش معاملات خرد سهام با کاهش یک درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 2 هزار و 548 میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بورس 22 درصد بوده است.

کاهش خروج سرمایه از بازار سرمایه

امروز ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای دوازدهمین روز متوالی منفی شد و 245 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که نسبت به روز گذشته افت 37 درصدی را نشان می دهد. امروز در میان گروه‌های بزرگ بازار، دو گروه بانکی قرمزترین گروه‌‌های بازار سهام بودند.

در معاملات روز یکشنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام وپاسار (بانک پاسارگاد)، بپاس (شرکت بیمه پاسارگاد) و حکشتی (شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی) اختصاص داشت و نمادهای زپارس (ملی کشت و صنعت و دامداری پارس)، حآفرین (ریل پردار نو آفرین)، خکاوه (سایپا دیزل) بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند.

افزایش قیمت 165 نماد

در جریان معاملات یکشنبه 42 نماد صف خرید داشتند و 70 نماد با صف فروش مواجه بودند. در پایان معاملات 165 سهم با رشد قیمت و 485 نماد با کاهش قیمت مواجه شدند.

مجموع ارزش صف‌ های خرید به 139 میلیارد تومان رسید و مجموع ارزش صف‌ های فروش 176 میلیارد تومان بود.

در پایان معاملات نمادهای فمراد (شرکت آلومراد)، گدنا (شرکت تهیه و توزیع غذای دنا آفرین فدک) و فنورد (شرکت نورد و قطعات فولادی) بیشترین صف خرید را داشتند.

بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به سهام بکهنوج (تولید برق ماهتاب کهنوج)، ثاباد (توریستی و رفاهی آبادگران ایران)، سکرد (سیمان کردستان) تعلق داشت.

پیش بینی بورس فردا 22 شهریور 1401 / دلار آزاد و نیمایی مثبت ، شاخص منفی

اکوایران: عده ای از تحلیل گران بنیادی بازار این پیش بینی را می‌کنند که احتمالا بازار با رشد دلار در انتهای هفته رابطه دلار و بورس آینده مسیر صعودی را به خود بگیرد و گروه دیگر معتقد هستند شروع روند صعودی بازار از منظر بنیادی از آبان ماه و پس از مشخص شدن وضعیت بودجه 1402 به همراه شروع دور جدید مذاکرات که به آبان ماه موکول شده است شروع می‌شود.

بورس روز دوشنبه هم با افت همراه بود منتهای مراتب این افت چندان سنگین محسوب نمی‌شد و شاخص در نهایت با هزار و 796 واحد افت همراه شد و روی محدوده یک میلیون 388 هزار واحدی قرار گرفت.

در گزارش پیش بینی امروز گفته بودیم که در این روزها تکنیکالیست‌ها به دنبال نقطه برگشت بازار هستند و با محاسباتی شاخص را در موج پنجم و موج انتهایی می‌بینند و حالا با رشد دلار در روز قبل و رسیدن به یک قدمی قیمت 31 هزار تومان این انتظار برای فعالان بازار ایجاد می‌شود که دلار رشد خود را آغاز کرده است پس منتظر استارت بازار باشیم.

البته افزایش قیمت دلار را می‌توان به اتفاقات روز قبل هم نسبت داد. نشست شورای حکام آژانس انرژی اتمی که قرار بود رافائل گروسی در مورد مسائل ایران صحبت‌هایی را داشته باشد و تنها خوش بینی به این موضوع این بود که خبرگزاری های غربی از عدم ارائه بیانه ضد ایرانی در این دوره از نشست خبر داده بودند.

دلار نیمایی هم چند روزی بود به سمت قله های جدید پیش می‌رفت به بالای 27 هزار تومان خود را رساند .

عده ای از تحلیل گران بنیادی بازار این پیش بینی را می‌کنند که احتمالا بازار با رشد دلار در انتهای هفته آینده مسیر صعودی را به خود بگیرد و گروه دیگر معتقد هستند شروع روند صعودی بازار از منظر بنیادی از آبان ماه و پس از مشخص شدن وضعیت بودجه 1402 به همراه شروع دور جدید مذاکرات که به آبان ماه موکول شده است شروع می‌شود.

در حال حاضر چیزی که همه روی آن اتفاق نظر دارند محدوده برگشت قیمتی است که همه اهالی فن به این محدوده‌ها اشاره می‌کنند.

آموزش تحلیل بین بازاری – رابطه شاخص کالا با دلار آمریکا

رابطه شاخص کالاها با دلار آمریکا ( CRB Vs USDollar )

یکی از مهمترین روابطی که بین بازار کالا و بازار ارز وجود دارد بین شاخص کالاهای اولیه و دلار آمریکا است.

این رابطه همانطور که در گذشته اشاره شد به شرایط ذاتی دلار به عنوان ارز پایه بین المللی ارتباط دارد که می توانید در دروس فاندامنتال خصوصیات ذاتی ارزها را مطالعه نمائید.

دوره های رونق اقتصادی و بهبود شرایط کسب و کار، تورم به دلیل سیاست های انبساطی ایجاد می شود از این رو ارزش دلار در ادامه سیاست های انبساطی کاسته می شود. کاسته شدن ارزش دلار و خارج شدن بازار پول از تعادل بدون شک موجب افزایش تورم و افزایش ارزش شاخص کالاها می شود. همچنین در دوره هایی که عدم تعادل در بازار کالا و خدمات وجود دارد ارزش دلار به دلیل تقاضای بالای آن برای هدف های احتیاطی و سوداگری افزایش پیدا می کند. در چنین دوره هایی شاخص کالاها به دلیل کاهش تقاضا در بازارهای ایالات متحده و جهانی با افت روبرو می شوند و در نتیجه ارزش دلار افزایش پیدا می کند. این اثر آنچنان شدید است که کاهش نرخ بهره نیز منجر به جلوگیری از رشد ارزش دلار نمی شود.

برای بررسی رابطه شاخص کالاها به دلار آمریکا معمولاً در مورد دلار به شاخص دلار ( USDIX ) و برای بازار کالا به شاخص CRB توجه می شود. هر دو این شاخص ها مبنای خوبی برای در نظر گرفتن رابطه آنها با شاخص روبرویشان هستند و اثر شدیدی بر یکدیگر می گذارند.

نکته کلیدی : با این حال رابطه بین شاخص دلار و شاخص قیمت کالاها همیشه با تقدم و تاخر از طرف یکی از این شاخص ها همراه نیست در دوره هایی شاخص دلار ابتدا شرایط تقویت و تضعیف را نشان می دهد و سپس پس از دلار نوبت به شاخص قیمت کالاها می رسد و در دوره هایی خاص دیگری این رابطه معکوس می شود و ابتدا شاخص قیمت کالاها جابجا می شود.

• از دیگر نکات مهم دیگر در این رابطه بحث تحلیلی و معاملاتی این رابطه است. به دلیل اینکه امکان معامله بر روی شاخص دلار و شاخص قیمت کالاها به راحتی وجود ندارد برای استفاده از این رابطه معمولاً برای ارزش دلار به قیمت یورو به دلار اشاره می شود و از نرخ یورو به دلار به عنوان مبنایی که ارزش دلار رابطه معکوس با قیمت کالاها دارد بهره برده می شود که کاملاً در طول شرایط تاریخی این رابطه استوار و درست بوده است . این موضوع از این جهت نیز که نرخ برابری یورو به دلار بیشترین مقدار وزن جابجایی را در شاخص قیمت دلار به خود اختصاص می دهد نیز قابل توجیه است.
• همچنین برای جایگزینی شاخص قیمت کالاها از قیمت نفت خام استفاده می شود. به طور کلی قیمت اغلام انرژی در بین کالاها از اهمیت ویژه ای برخوردار است این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که جابجایی یا استفاده از سایر کالاها بدون قید و شرط تحت تاثیر قیمت انرژی است در نتیجه با جابجایی قیمت محصولات انرژی رابطه دلار و بورس قیمت سایر کالاها نیز جابجا می شود. به همین دلیل کالاهایی که در دسته بندی انرژی قرار دارند اثری مستقیم و مقدم نسبت به شاخص کالاها دارند و در بین محصولات دسته بندی انرژی نیز نفت خام از جایگاه ویژه ای به دلایل شرایط انتقال و کارایی آن برخوردار است. همچنین به طور تاریخی دیده شده است که قیمت نفت خام نسبت به سایر کالاها از حالت پیشرو و مقدم برخوردار است بدین معنا که اگر نگوییم نفت خام از شاخص قیمت کالاها دیرتر شروع به حرکت و جابجایی می کند می توان گفت مثال های بسیار نادر و اندکی وجود دارد که حرکت قیمت نفت را عقب تر از شاخص قیمت کالاها دیده باشیم.

به دلایل که در بالا گفته شد برای رابطه بین دلار و شاخص کالاها در بحث تکنیکی عموماً از نرخ برابری یورو به دلار و تغییرات قیمت نفت استفاده می شود.

1. در هر دوره ای که قیمت نفت افزایش پیدا کند می توان انتظار داشت نرخ برابری یورو به دلار نیز صعودی باشد
2. در هر دوره ای که قیمت نفت کاهش پیدا کند نرخ برابری یورو به دلار نیز انتظار می رود که کاهشی باشد.

نکته کلیدی: دقت شود این رابطه برای دوره هایی برقرار است که شرایط تورمی باعث حرکت قیمت نفت یا نرخ برابری یورو به دلار شود. در نتیجه در دوره هایی که به عنوان مثال نرخ یورو به دلار تحت تاثیر شرایط بحران اقتصادی در اروپا یا شرایط جابجایی رشد اقتصادی در ایالات متحده و اروپا وجود دارد این رابطه دستخوش تغییر می شود و دیگر با قیمت نفت برقرار نیست. در آن سو برای قیمت نفت نیز در دوره هایی که عرضه آن به دنبال بحران های تولید یا تقاضای آن بر حسب شرایط فصلی، دستخوش تغییر می شود شرایطی بدون ارتباط با ارزش دلار محتمل است.

با این حال ارتباط بین نفت خام و نرخ برابری یورو به دلار ( EURUSD ) یکی از قوی ترین ارتباطات بین بازارهای مختلف است.

رابطه دلار و بورس چگونه است؟

رابطه‌‌ای به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است و به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس .

رابطه‌‌ای به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است و به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس 0.8 درصد افزایش یافته است.

با گذشت تنها دو ماه بیش از ۱۰۰میلیارد دلار به ارزش بازار سهام افزوده شد. این مهم در حالی رقم خورد که دلار نیز با افزایش نرخ همراه شده است.

در این میان بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» حکایت از رابطه مستقیم میان تغییرات نرخ دلار با روند شاخص کل بورس تهران دارد. ضمن آنکه ضریب همبستگی گروه‌های بورسی نیز نشان می‌دهد تمام صنایع از صادراتی‌ها گرفته تا گروه‌های مصرفی‌ همگرایی مستقیمی با دلار دارند. این رابطه یکسویه اما علاوه‌بر تاثیرپذیری مستقیم صنایع از دلار با افزایش انتظارات تورمی نیز ارتباط دارد.

اوایل اردیبهشت ماه بود که ارزش بازار سهام در مجموع بورس و فرابورس از ۲۰۰میلیارد دلار عبور کرد. فقط دو ماه بعد یعنی ۳تیرماه شاهد رسیدن این متغیر به سطح ۳۰۰میلیارد دلاری بودیم. افزایش ۱۰۰میلیارد دلاری ارزش بازار سهام در این مدت کوتاه در حالی رقم خورد که دلار نیز در این مدت از ۱۶هزار تومان به کانال ۲۰هزار تومان هم وارد شده است. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده نرخ اردیبهشت ماه، اکنون باید ارزش بازارسهام به ۴۰۰میلیارد دلار می‌رسید. آیا همبستگی مثبتی میان دلار و قیمت سهام وجود دارد؟ کدام صنایع بیشترین اثر را از رشد نرخ دلار پذیرا بودند؟

همگرایی بورس و دلار

نگاهی گذرا به روند شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار در بازار آزاد از ابتدای سال تاکنون گویای همگرایی این دو متغیر با یکدیگر است. با این حال برای درک دقیق‌تر این مهم بهتر است از ضریب همبستگی (Correlation coefficient) استفاده کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب همبستگی شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار آزاد از ابتدای سال ۹۹ تا پایان معاملات روز چهارشنبه رابطه دلار و بورس معادل ۸/ ۰ می‌شود. این ضریب بین یک و منفی یک تغییر می‌کند و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده رابطه مستقیم بین دو متغیر است. به عبارتی اگر یکی از متغیرها افزایش (یا کاهش) یابد، دیگری نیز افزایش (یا کاهش) می‌یابد. رابطه‌ای که به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است. به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس ۸/ ۰ درصد افزایش یافته است.

نوسان کدام صنایع وابسته به دلار است؟

در نگاه اول رابطه دلار و بورس شاید پاسخ به این پرسش ساده باشد. عموما به نظر می‌رسد سهامی بیشترین تاثیر را از نرخ دلار می‌پذیرند که یا مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند یا در زمره صادرکنندگان قرار دارند. در برخی موارد نیز برخی از تولیدات در داخل کشور بر مبنای نرخ دلار قیمت‌گذاری می‌‌شود. در مجموع بخش عمده‌ای از شرکت‌های بورسی با افزایش نرخ ارز، برای افزایش درآمدها زمینه پیدا می‌کنند. افزایش نرخ ارز در وهله اول، باعث افزایش درآمد ریالی شرکت‌های صادراتی می‌شود. با افزایش نرخ ارز، شرکت‌های صادراتی می‌توانند ارز حاصل از فروش خود را با قیمت بالاتری در بازار داخلی به فروش برسانند، در نتیجه درآمد ریالی آنها افزایش می‌یابد. شرکت‌هایی که به واردات مواد اولیه وابسته هستند در طرف دیگر، با افزایش هزینه‌های ریالی و بنابراین با کاهش سود مواجه می‌شوند، اما این شرکت‌ها با یک مرحله تاخیر یا مستقلا نرخ فروش را افزایش می‌دهند یا از مراجع ذی‌صلاح مجوز افزایش نرخ می‌گیرند. ضمنا افزایش نرخ ارز باعث می‌شود که کالاهای داخلی نسبت به کالاهای وارداتی مزیت قیمتی پیدا کنند. به این ترتیب در مجموع رشد نرخ دلار به نفع هر دو گروه صادرات‌محور و واردات‌محور تمام می‌شود.

گروه‌های بورس

در یک تقسیم‌بندی کلی شرکت‌های صادرات‌محور خود به چند گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه‌های فلزی، پتروشیمی یا محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و کانه‌های فلزی که رابطه دلار و بورس با توجه به بازارهای جهانی فلزات رنگین، شاخه‌بندی جزئی‌تری نیز از نوع فعالیت این شرکت‌ها وجود دارد. سیمانی‌ها نیز در زمره گروه‌های ارزآور قرار می‌گیرند. در دیگر گروه‌ها نیز تا حدودی شاهد صادرات محصولات تولیدی هستیم اما با توجه به کم‌بودن مقادیر حجمی صادرات، وزن چندانی به این صنایع نمی‌دهیم.

در حال حاضر گروه فرآورده‌های نفتی با ضریب همبستگی ۹/ ۰ مرتبه، در صدر صنایع صادرات‌محور قرار می‌گیرد. این ضریب در گروه فلزات اساسی ۸۱/ ۰ واحد است و معدنی‌ها همبستگی ۷۸/ ۰ درصدی با دلار دارند. در پتروشیمی‌ها نیز ضریب همبستگی با دلار به ۷۶/ ۰ می‌رسد. یک دسته دیگر از شرکت‌ها، در فهرست بنگاه‌های ارزبر قرار دارند. شرکت‌هایی که بر اساس واردات مواد اولیه فعالیت دارند و طبیعتا با افزایش نرخ دلار با صعود هزینه‌های اولیه مواجه خواهند شد. اما همانطور که اشاره شد این شرکت‌ها با یک مرحله تاخیر نرخ تولیدات خود را افزایش می‌دهند که گاه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، این افزایش نرخ بیشتر از افزایش هزینه‌ها بوده و برآیند مثبتی را بر سود شرکت به جای می‌گذارد. نمونه واضح این شرکت‌ها، شرکت‌های خودرویی و دارویی‌ها هستند. به‌طوری که در بازه زمانی مورد بررسی، گروه خودرو و ساخت قطعات با ضریب همبستگی ۹۶/ ۰ واحدی در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. این ضریب در گروه مواد و محصولات دارویی نیز به ۹/ ۰ درصد می‌رسد. گروه‌های دیگری نیز در زیرمجموعه صنایع ارزبر وجود دارند.

پرواز انتظارات تورمی با افزایش نرخ دلار

نگاهی به ضریب همبستگی صنایع ۳۸گانه بورس با نرخ دلار از ابتدای امسال تاکنون برخی تحلیل‌ها را بر هم می‌ریزد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از این ضریب در سال جاری از همبستگی تمامی صنایع بورس با دلار حکایت دارد. هر چند این ضریب برای هر گروه متفاوت است اما هیچ‌یک از صنایع بدون ارتباط یا دارای ارتباط منفی با دلار نیستند. حتی برخی از گروه‌هایی که شاید نباید وابستگی خاصی به نرخ دلار داشته باشند، از ضریب همبستگی بالاتری نسبت به شاخص کل برخوردارند. دلیل این مهم را می‌توان در افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار جست‌وجو کرد. این روزها اگر از فعالان اقتصادی و نیز عامه مردم بابت انتظارات تورمی پیش رو سوال شود شاید همگی به تشدید تورم در کوتاه مدت اشاره کنند. شاید عمده‌ترین اثر نرخ ارز بر تمام صنایع موجود در بازار نیز تشدید انتظارات تورمی باشد که موجب افزایش قیمت اقلام مصرفی غیرمرتبط با نرخ ارز می‌شود و افزایش تورم را پدید می‌آورد.

در این شرایط صاحبان نقدینگی در صددند به هر طریقی ارزش دارایی خود را حفظ کنند و حتی سودهای چند صد درصدی کسب کنند و به اصطلاح از آب گل‌آلود تورم، ماهی بگیرند. از این رو رشد نرخ ارز، موج جدیدی از سرمایه‌های سرگردان را به بدنه بازار سهام تزریق کرده ‌است. شلوغی کارگزاری‌ها و صف کشیدن مردم برای گرفتن کد بورس حاکی از تداوم ورود نقدینگی تازه به بورس است. از طرفی آمارهای منتشرشده درباره صدور کدهای جدید نشان‌دهنده هجوم افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس است. انعکاس این مهم یعنی افزایش انتظارات تورمی را می‌توان در گروه‌های مصرفی بازار مشاهده کرد. جایی که ضریب همبستگی گروه‌هایی همچون محصولات غذایی، خرده‌فروشی و قندی‌ها در سطوح بالاتر از ۸/ ۰ قرار گرفته است.