نکته بسیار مهم: در این خصوص باید بدانید که در بازار فارکس جفت ارزها به ۳ دسته، جفت ارزهای اصلی، کراس و غیر معمول تقسیمبندی میشوند. (ما در این مطلب محبوبترین جفت ارزهای اصلی را مورد بررسی قرار داده ایم)
مفاهیم مقدماتی بازار فارکس
در این مقاله با اصطلاحات و مفاهیم کلیدی بازار فارکس آشنا خواهیم شد. این مفاهیم به ترتیب عبارتند از:
- انواع جفت ارزها
- مارجین (Margin) چیست؟
- لورج (Leverage) چیست؟
- سواپ( Swap ) چیست؟
جفت ارز چیست؟
مبادلات در بازار فارکس به صورت جفت ارز انجام می شود. هر جفت ارز از ترکیب دو ارز ساخته می شود.برای مثال جفت ارز EUR/USD از ترکیب دو ارز یورو اتحادیه اروپا و دلار آمریکا ساخته شده است.ارز اول (سمت راستی) را ارز پایه ( (Base Currency و ارز دوم (سمت چپی) را ارز ارزش گذاری (Quote currency) یا Counter Currency) ) می گویند.مفهوم جفت ارز به این معناست که چقدر از ارز ارزش گذاری باید داشته باشیم تا بتوانیم یک واحد از ارز پایه را خریداری کنیم.برای نمونه قیمت فعلی EUR/USD 13. 1 است یعنی باید 1.13 دلار بدهیم تا یک یورو دریافت کنیم.هر ارز از سه حرف تشکیل شده است که دو حرف اول نشان دهنده کشور صادر کننده آن ارز و حرف سوم بیانگر اسم آن ارز است.برای نمونه US مخفف USA و D مخفف Dollar است.
هشت ارزی که بیشترین حجم مبادلات در بازار فارکس را دارند عبارتند از:
1. USD (دلار آمریکا)
2. EUR (یورو اتحادیه اروپا)
3. GBP (پوند انگلیس)
4. AUD (دلار کانادا)
6. CHF (فرانک سوئیس)
7. CAD (دلار کانادا)
8. NZD (دلار نیوزیلند)
انواع جفت ارزها:
جفت ارزهای اصلی (Major) :
به جفت ارزهایی که یک طرف آنها دلار آمریکا باشد جفت ارز (Major) اصلی میگوییم.دلیل این نامگذاری این است که بیشترین حجم معاملات (72%) در بازار فارکس مختص این جفت ارزهاست.فهرست جفت ارزهای اصلی در ادامه آورده شده است:
(حجم معملات روزانه به تفکیک جفت ارزها)
جفت ارزهای فرعی (Minor) :
به جفت ارزهایی که دلار آمریکا در هیچ کدام از سمت های آن نباشد (Minor) فرعی میگوییم.
برخی از جفت ارزهای فرعی عبارتند از:
جفت ارزهای نامتعارف (Exotic) :
به جفت ارزهایی که یک طرف آنها یکی از ارزهای کشورهای در حال توسعه باشد جفت ارزهای نامتعارف (Exotic) میگوییم.
برخی از این ارزها عبارتند از:
HUF (فورینت مجارستان)
PLN (زلوتی لهستان)
SGD (دلار سنگاپور)
CZK (کرون جمهوری چک)
ZAR (رند آفریقای جنوبی)
برخی از مهمترین جفت ارزهای نامتعارف در زیر آورده شده است:
پیپ( Pip ) چیست؟
به کوچکترین واحد تغییرات قیمت یک جفت ارز پیپ می گوییم. برای نمونه قیمت فعلی EUR/USD 1.1332 است.آخرین رقم سمت راست 2 است. در صورتی که قیمت 1.1333 یا 1.3331 بشود می گوییم قیمت 1 پیپ حرکت کرد.بعضی جفت ارزها مانند USD/JPY دو رقم بعد اعشار دارند . (قیمت فعلی 114.32 است) در این صورت به رقم دوم بعد اعشار پیپ می گوییم.
ارزش یک پیپ چگونه محاسبه می شود؟
جفت ارز USD/CHF را در نظر بگیرید.قیمت فعلی این جفت ارز 0.9201 است.کوچکترین تحرک قیمتی این جفت ارز0.0001 است.ارزش هر پیپ برابر است با قیمت فعلی/کوچکترین تحرک قیمت.
در نتیجه ارزش هر پیپ این جفت ارز0.9201/0.0001 است که برابر 0.0001 می شود.
حجم معامله چگونه تعیین می شود؟
واحد حجم در بازار فارکس لات است.یک لات استاندارد به صورت 100000 واحد از ارز پایه تعریف می شود.برای مثال وقتی ما یک لات استاندارد EUR/USD می خریم،در واقع 100000 یورو را با واحد دلار آمریکا خریداری می کنیم.
واحدهای دیگر مینی لات ) 10000 ( واحد و میکرولات ) 1000 ( واحد از ارز پایه هستند.
حال برای احتساب حجم معامله ارزش یک پیپ را در واحد حجم ضرب می کنیم.برای جفت ارز USD/CHF ارزش هر پیپ را 0.0001 محاسبه کردیم. برای اینکه بفهمیم یک لات استاندارد USD/CHF چقدر می ارزد باید 100000 را در 0.0001 ضرب کنیم که حاصل عدد 10 خواهد شد.
این بدین معنی است که با حجم معامله یک لات،یک پیپ تغییر قیمت 10 دلار می ارزد.
اسپرد چیست؟
به تفاوت قیمت خرید (Ask Price) و فروش (Bid Price) اسپرد می گوییم. این تفاوت قیمت در واقع کمیسیونی است که بروکر برای اجرای سفارشات خرید و فروش وضع می کند.
برای مثال به شکل زیر توجه کنید:
در اینجا تفاوت قیمت خرید و فروش که همان اسپرد است 2 پیپ می باشد.
در صورتی که معامله شما خرید( Buy ) باشد،در Bid Price وارد معامله می شویم و در Ask Price از معامله خارج می شویم و در صورتی که معامله ما فروش (Sell) باشد در Ask Price وارد شده و در Bid Price خارج می شویم.
به شکل زیر توجه کنید:
لورج (Leverage) چیست؟
لورج یا اهرم معاملاتی ضریبی است که از طریق قرض کردن اعتبار از بروکر ارزش یک معامله را افزایش می دهد. برای مثال اگر لورج حساب ما 50:1 باشد ما قادر خواهیم بود با 50 برابر موجودی حسابمان به معامله بپردازیم.
لورج مثل یک شمشیر دو لبه است و به همان میزان که سودهای ما را افزایش می دهد،می تواند ضررهای ما را نیز دو چندان کند.
مارجین (Margin) چیست؟
مارجین ودیعه ای است که بروکر به ازای معاملات باز ما در حسابمان بلوکه می کند و امکان معامله با آن مبلغ را نخواهیم داشت.در واقع مارجین حداقل موجودی است که برای باز کردن یک معامله باید در حسابمان باشد.
برای احتساب مارجین یک معامله باید حجم معامله را بر لورج حسابمان تقسیم کنیم.
برای مثال در صورتی که لورج ما 1 :100 و حجم معامله یک لات استاندارد باشد،مارجین مورد نیاز ما می شود:
سواپ( Swap ) چیست؟
اگر در طول روز معامله ای باز کنیم و آن معامله در طول شب هم باز بماند،باید مبلغی تحت عنوان سواپ یا کمیسیون شبانه به بروکر پرداخت کنیم.
بدیهی است هرچه حجم معامله بیشتر باشد یا معامله برای زمان طولانی تری باز بماند مبلغ سواپ افزایش خواهد یافت.
نتیجه گیری:
بازار فارکس کمیسیون معاملاتی مناسبی نسبت به دیگر بازارها دارد و اهرم معاملاتی به معامله گر کمک میکند بدون داشتن سرمایه اولیه قابل ملاحظه به خرید و فروش و کسب سود بپردازد.از آنجایی که حجم معاملات جفت ارزهای اصلی بیشتر از دیگر جفت ارزهاست،معامله گران علاقه بیشتری به خرید و فروش آنها دارند چون حجم بالای معاملات باعث میشود شدت نوسان این جفت ارزها معقول تر از بقیه باشد و در عین حال اسپرد کمتری نیز دارند.
البته یادمان باشد علی رقم جذابیت ها و نقاط قوت این بازار،معامله کردن در بازار فارکس بدون آموزش دیدن و مسلط بودن به قوانین مدیریت ریسک و تمرین کردن در حساب معاملاتی مجازی (Demo) می تواند بسیار پر ریسک باشد. از این رو به شما عزیزان پیشنهاد می شود علاوه بر مطالعات جانبی و مقدماتی پیرامون مباحث فارکس، از آموزش ها و دوره های صاحب نظران این حوزه (البته که پیشنهاد اول ما همیشه دوره بورس دکتر درخشی است) بهره برده تا بتوانید علاوه بر ملاحظه و مدیریت معاملات، از علوم جذاب بنیادی و تکنیکال نیز بهره کافی ببرید.
امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید. در نوشتن این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:
قیمت لحظهای رمزارزهای نوبیتکس
قیمت ارز دیجیتال در بازار نوبیتکس چطور محاسبه میشود؟
قیمت ارز دیجیتال در بازار نوبیتکس چطور محاسبه میشود؟
قیمت ارز دیجیتال در بازار ایران، تابع قیمت جهانی ارزهای دیجیتـــــــــال و قیمت ارز در ایران است. از آنجایی که غالب معاملات ارز دیجیتال در دنیــــــــــــا با تتر انجام میشود؛ بنابراین قیمت لحظهای ارز دیجیتال به ریال از حاصلضرب قیمت آن به تتـــــــر در بازارهای جهانی، در قیمت تتر به ریال در ایران به دست میآید. برخلاف تصور عموم، قیمت تتر معادل قیمت دلار نقــــــدی گزارششده از سوی بانک مرکزی یا حتی در بازار آزاد ایران نیست. بلکه بر اساس عرضه و تقاضــــــا در بازارهای ایرانی به دست میآید. اما برای یک تخمین مناسب از قیمت تتر، در تبدیل هر دلار آمریکا به تتر در بازارهای جهانی، هزینهای بین 3 تا 7 درصد بسته بـه روش واریز، بهصورت معمول کسر خواهد شد. بهاینترتیب قیمت لحظهای ارز دیجیتال در نوبیتکس با قیمت ارز دیجیتال در بازار جهانی دارای تفاوت محسوسی نیست و قیمت لحظهای ارز دیجیتال به ریال نیز برحسب تغییر قیمت تتر، تغییر خواهد کرد.
همبستگی جفت ارزها در فارکس (Currency Correlation)
قدرت ارز یک کشور یا منطقه، بستگی به شرایط اقتصادی مربوط به آن منطقه دارد. بنابراین، اقتصاد قوی، یک ارز را قدرتمند و اقتصاد ضعیف یک کشور، آن ارز را تضعیف می کند. در همین حال، اقتصاد کشورهای مختلف به یک دیگر متصل هستند و این موضوع، ارزهای مختلف را به نحوی به یکدیگر مرتبط می کند.
برای مثال در قاره اروپا، انگلیس و کشورهای اتحادیه اروپا به یکدیگر متکی هستند. زیرا آنها کالاها و خدمات مختلفی را با یکدیگر مبادله می کنند. بدین خاطر، ارزش پوند انگلیس تحت تاثیر هر گونه تغییر در اقتصاد سایر کشورهای اتحایه اروپا است. همین رابطه را می توان در اقتصادهای سرتاسر جهان مشاهده کرد و این همان چیزی است که همبستگی ارزهای مختلف در بازار فارکس را ایجاد می کند.
ضریب همبستگی چیست؟
ضریب همبستگی یا کورولیشن یک ابزار آماری است و فرمول ریاضی مخصوص به خود را دارد. این ضریب نشان می دهد که دو سری از اعداد با چه ارتباطی نسبت به یکدیگر تغییر کرده اند. برای مثال ممکن است یک تحلیلگر بخواهد رابطه بین میزان صادرات یک کشور و ارزش ارز آن کشور در برابر دلار را بسنجد. در این حالت، داده های هر دو متغییر در بازه های زمانی مساوی (مثلا فصلی یا سالیانه) با استفاده از فرمول ضریب همبستگی با یکدیگر مقایسه می شوند.
فرمول ضریب همبستگی به گونه ای طراحی شده است که نتیجه آن، عددی بین 1- و 1+ بدست می آید.
تفسیر ضریب همبستگی به شرح زیر است:
ضریب همبستگی مثبت (بین 0 تا 1+) به این معنی است که تغییرات هر دو متغییر در یک جهت می باشد. برای مثال اگر ارزش یک ارز در برابر دلار کاهش یابد میزان صادرات آن نیز کاهش خواهد یافت و بالعکس اگر ارزش آن افزایش یابد میزان صادرات نیز افزایش خواهد یافت. هر چه ضریب همبستگی به سمت 1+ حرکت کند همبستگی شدیدتر می شود بگونه ای که همبستگی مثبت یک به معنی همبستگی کامل است. یعنی 1% افزایش یا کاهش در یک متغیر دقیقا با 1% افزایش یا کاهش در متغییر دیگر همراه خواهد بود.
ضریب همبستگی منفی (بین 0 تا 1-) یعنی تغییرات یک متغییر در جهت خلاف تغییرات متغییر دیگر است. برای مثال ممکن است صادرات بیشتر یک کشور با کاهش ارزش پول آن کشور همراه باشد و بالعکس هر چه ارز یک کشور با ارزش تر شود میزان صادرات آن کمتر شود. هر چه ضریب همبستگی به سمت 1- حرکت می کند همبستگی معکوس، شدید تر می شود بگونه ای که همبستگی منفی یک به معنی همبستگی معکوس کامل است. برای مثال 10% افزایش در یک متغییر دقیقا برابر با 10% کاهش در متغییر دیگر است.
ضریب همبستگی صفر به این معنی است که بین دو متغییر هیچ گونه رابطه ای وجود ندارد و هر یک بصورت مستقل رفتار می کنند. برای مثال ممکن است افزایش و کاهش در ارزش پول یک کشور و میزان صادرات آن، هیچ ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند.
شما بعنوان یک تریدر فارکس نیازی به آگاهی از نحوه محاسبه ضریب همبستگی ندارید. با این وجود ممکن است کنجکاو شوید که این ضریب چگونه محاسبه می شود. فرمول ضریب همبستگی بصورت زیر است:
اگر فرمول بالا را خلاصه کنیم به حالت زیر تبدیل می شود.
گاهی اوقات ضریب همبستگی را بصورت درصد بیان می کنند. جهت تبدیل ضریب همبستگی به درصد آن را در 100 ضرب می کنیم. برای مثال همبستگی 0.8 – برابر با 80% – خواهد بود.
همبستگی جفت ارزها در فارکس
همانگونه که می دانید ارزها بصورت جفتی بیان می شوند. هر جفت ارز با جفت ارز دیگر دارای همبستگی است. داده های مربوط به همبستگی ارزها معمولا در قالب یک جدول نمایش داده می شود که نقاط تقاطع در این جدول، همبستگی جفت ارزها را نشان می دهد. به تصویر زیر توجه کنید.
در تصویر بالا همبستگی بین جفت ارزهای مختلف بصورت درصد بیان شده است. این همبستگی می تواند بین منفی 100% و مثبت 100% نوسان کند.
در جدول بالا جفت ارزهای EUR/USD و USD/CAD دارای همبستگی منفی هستند در حالیکه USD/CHF و EUR/JPY دارای همبستگی مثبت هستند. بطور کلی شما به دنبال اعدادی در جدول خواهید بود که به مثبت یک یا منفی یک نزدیک هستند و همبستگی های نزدیک به صفر مانند جفت ارزهای AUD/USD و EUR/AUD جذابیتی برای شما ندارند.
جفت ارزهایی که دارای همبستگی مثبت هستند در یک جهت حرکت می کنند. برای مثال زمانیکه نرخ USD/CHF افزایش می یابد جفت ارز EUR/JPY تقریبا به اندازه 85.6% افزایش در جفت ارز USD/CHF، صعود می کند. از سوی دیگر زمانیکه نرخ USD/CAD افزایش می یابد جفت ارز EUR/USD به اندازه 74.4% کاهش می یابد.
هنگامیکه دریافتید کدام جفت ارزها دارای همبستگی مثبت یا منفی قوی با یکدیگر هستند می توانید بطور نسبی پیش بینی کنید که حرکت یکی نسبت به دیگری چگونه خواهد بود. بنابراین اگر در نمودارهای فارکس، جفت ارز EUR/USD در حال صعود باشد، احتمال اینکه USD/CAD نزولی شود بسیار است. چنین اطلاعاتی برای یک تریدر فارکس می تواند از چندین جهت اهمیت داشته باشد که در ادامه به آن می پردازیم.
چگونه از همبستگی جفت ارزها در معاملات فارکس استفاده کنیم؟
برخی از کاربردهای همبستگی ارزها به شرح زیر می باشند.
افزایش سودآوری
از آنجاییکه بروکر فارکس بیش از 100 جفت ارز را جهت معامله به شما ارائه می دهد بررسی همه آنها کار ساده ای نیست. اما با در دست داشتن جدول همبستگی جفت ارزها می توانید بدون بررسی تک تک نمودارها یک نمای کلی از حرکات بازار را بدست آورید. فرض کنید حرکت بعدی جفت ارز USD/CHF را پیش بینی کرده و یک موقعیت معاملاتی بر روی آن باز کرده اید. شما می توانید بلافاصله یک موقعیت معکوس بر روی جفت ارز EUR/USD ایجاد کنید. زیرا این جفت ارزها دارای همبستگی منفی قوی هستند و یک رابطه عکس با یکدیگر دارند. در واقع شما یک جفت ارز را بررسی می کنید و با اندکی زحمت بیشتر می توانید از 2 یا حتی 3 جفت ارز کسب سود کنید.
معاملات همزمان
در مقایسه با تحلیلگران بنیادی، تکنیکالیست ها قبل از ایجاد یک موقعیت معاملاتی بایستی هر نمودار را با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکالی با دقت بررسی کنند. اگر شما بخواهید هر نمودار را قبل از سفارش گذاری بررسی کنید تعداد معاملاتی که می توانید در هر روز انجام دهید محدود می شود. بنابراین بررسی همبستگی ارزها می تواند به شما کمک کند تا در صورت تمایل بتوانید موقعیت های معاملاتی بیشتری را در بازار ایجاد کنید.
پوشش ریسک
ما می دانیم که با دقیق ترین تحلیل ها نیز گاهی اوقات اشتباه می کنیم و معاملات با زیان پایان می یابند. فرض کنید بر روی جفت ارز GBP/USD یک موقعیت خرید باز کرده اید و پس از گذشت چند دقیقه فکر می کنید که شاید اشتباه کرده باشید. در این حالت، شما می توانید یک موقعیت خرید بر روی جفت ارز دیگر با همبستگی منفی ایجاد کنید تا زیان معامله اول در معامله دوم جبران شود. جفت ارز USD/JPY دارای همبستگی منفی قوی با GBP/USD می باشد و ایجاد یک موقعیت خرید می تواند بخشی از زیان را پوشش دهد.
تایید شکست ها
اگر شما از استراتژی نقاط پیوت جهت شناسایی سطوح حمایت و مقاومت استفاده می کنید، همبستگی ارزها می توانند در تایید پیش بینی های شما کمک کنند. فرض کنید که EUR/USD در محدوده یک مقاومت قرار دارد. اما شما نمی دانید که قیمت می خواهد این سطح را بشکند و یا از نقطه پیوت باز گردد. در این حالت، بررسی جفت ارزهای دیگر با همبستگی قوی می تواند به شما کمک کند. بدین ترتیب می توانید هم همبستگی های مثبت و هم همبستگی های منفی را بررسی کنید.
جفت ارز EUR/USD همبستگی مثبت با جفت ارزهای GBP/USD و AUD/USD دارد. بنابراین می توانید بررسی کنید که آیا این جفت ارزها نیز در سطوح مقاومت قرار دارند. همچنین USD/CHF و USD/JPY دارای همبستگی منفی با EUR/USD هستند. بنابراین می توانید نمودار آنها معامله بر روی USD را مشاهده کنید تا دریابید آیا آنها در سطوح حمایتی قرار دارند یا خیر. اگر موارد بالا همگی با هم مطابقت داشتند بنابراین می توانید پیش بینی کنید که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. بدین ترتیب، همبستگی جفت ارزها می توانند در تایید یا عدم تایید تحلیل شما کمک کنند.
همبستگی ارزها و کامودیتی ها
ارزها با کامودیتی ها نیز دارای همبستگی هستند . در ادامه به برخی از این رابطه ها می پردازیم.
دلار کانادا (CAD) و نفت خام دارای همبستگی مثبت هستند. زیرا کانادا یک تولید کننده و صادر کننده عمده نفت است.
همچنین دلار استرالیا (AUD) و طلا دارای همبستگی مثبت هستند. زیرا استرالیا یک تولید کننده و صادر کننده قابل توجه طلا می باشد. طلا و ین ژاپن در شرایط ناپایدار اقتصادی به عنوان محل های امن برای سرمایه گذاری هستند. ین و طلا نیز دارای همبستگی مثبت با یکدیگر هستند.
در همین حال، طلا و دلار آمریکا دارای همبستگی منفی هستند. زمانیکه دلار آمریکا بر اثر تورم، ارزش خود را از دست می دهد سرمایه گذاران جهت حفظ ارزش سرمایه خود به دنبال یک محل دیگر مانند طلا می گردند.
مواردی که بایستی درباره همبستگی ارزها به خاطر داشته باشید
قبل از اینکه همبستگی جفت ارزها را در استراتژی های معاملاتی خود بکار بگیرید بهتر است برخی موارد را در نظر داشته باشید.
تغییر در همبستگی ارزها
جدول همبستگی ارزها تنها یک راهنما جهت یافتن همبستگی های قوی مثبت و منفی بین ارزها می باشد. اما این ارتباط می تواند در طول زمان تغییر کند. اگر به تصاویر زیر توجه کنید مشاهده می کنید که با تغییر تایم فریم، ضریب همبستگی جفت ارزها نیز تغییر می کنند. این چیزی است که شما بایستی همیشه هنگام بکارگیری همبستگی ارزها در استراتژی خود به آن توجه کنید.
جدول بالا همبستگی ارزها را در تایم فریم 5 دقیقه ای نشان می دهد. در این تایم فریم، جفت ارزهای USD/JPY و USD/HKD دارای همبستگی معکوس قوی هستند و در جهت خلاف یکدیگر حر کت می کنند.
جدول بالا همبستگی ارزها را در تایم فریم روزانه نشان می دهد. در این جدول مشاهده می کنیم که جفت ارزها غیر از دقایقی که در طول روز رفتار متضاد داشته اند دارای همبستگی مثبت هستند. بنابراین در این شرایط اگر شما در طول روز از ضریب همبستگی جفت ارزها در تایم فریم 5 دقیقه ای استفاده می کردید احتمالا همه موقعیت های معاملاتی برخلاف شما حرکت می کردند.
همچنین این مسئله مهمی است که شما از بروزترین جدول همبستگی ارزها استفاده کنید تا بر اساس داده های قدیمی و منسوخ تصمیم گیری نکنید. جهت مشاهده همبستگی جفت ارزها می توانید از این صفحه استفاده کنید.
همچنین می توانید اندیکاتور همبستگی جفت ارزها را از این پیچ دانلود کرده و به متاتریدر 4 اضافه کنید. پس از دانلود اندیکاتور، مراحل نصب آن را مطابق مقاله “ نحوه اضافه کردن اندیکاتور دلخواه در متاتریدر ” دنبال کنید.
علاوه بر اینکه همبستگی ارزها در تایم فریم های مختلف، متفاوت هستند ضریب های همبستگی در طول زمان نیز ثابت نیستند و ممکن است تغییر کنند. برای مثال، ضریب همبستگی دو جفت ارز در تایم فریم روزانه در این هفته با هفته دیگر می تواند متفاوت باشد. این معامله بر روی USD ضریب می تواند به دلایل بسیاری مانند تغییر در سیاست های اقتصادی کشورها تغییر کند. برای مثال، افزایش نرخ بهره در آمریکا می تواند مسیر حرکتی دلار آمریکا را نسبت به دیگر ارزها تغییر دهد. یکی از فاکتورهای مهم دیگر، تغییرات در فضای سیاسی است که بر روی نرخ جفت ارزها اثر می گذارد و معادلات را تغییر می دهد.
همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید
نهایتا بایستی این موضوع را در نظر داشته باشیم که همه چیز در بازار فارکس ممکن است طبق برنامه پیش نرود و جدول همبستگی جفت ارزها ما را گمراه کند. بنابراین نبایستی صرفا به این دلیل که جفت ارزها دارای همبستگی خاصی هستند موقعیت های معاملاتی زیادی ایجاد کنیم. اگر صرفا بر این اساس معامله کنید در مواردی که پیش بینی شما اشتباه باشد ممکن است همه معاملات شما با زیان بسته شوند و قسمت عمده ای از سرمایه خود را از دست بدهید. پیشنهاد بورس تایم این است که نهایتا 3 معامله همزمان بر اساس همبستگی ارزها ایجاد کنید و با تعیین حجم مناسب معامله در بازار فارکس ، ریسک معاملات خود را مدیریت کنید.
معرفی بهترین جفت ارزهای فارکس
فارکس یکی از قدیمیترین و همچنین قدیمیترین بازارهای مالی جهانی است که افراد بسیاری در آن فعالیت دارند، در سالهای اخیر با توجه به دسترسی گسترده مردم به اینترنت این بازار مالی در کشور ایران نیز به محبوبیت بالایی رسیده است. به طور کلی موارد بسیاری وجود دارد که کاربر برای فعالیت در فارکس باید آموزش ببیند اما یکی از مهمترین مفاهیم این بازار مالی مربوط به جفت ارزها میباشد که از آنها برای تبادل ارزهای مختلف جهت تجارت و سرمایهگذاری استفاده میشود. ما در این مطلب قصد داریم تا بهترین جفت ارزهای فارکس را معرفی کنیم.
آشنایی با مفهوم جفت ارز در فارکس
زمانی که صحبت از خرید یک جفت ارز در بازار فارکس به میان میآید، مفهوم این است که ما قصد خرید یک ارز (ارز پایه) در قبال تحویل ارز دیگر داریم. در این راستا در واقع یک پیشنهاد خرید مطرح میشود که به ازای آن مبلغی را به ازای دریافت یک واحد از ارز پایه، تعیین میگردد. هنگام فروش جفت ارز عکس این قضیه اتفاق میافتد.
به طور کلی باید بدانید ماهیت جفت ارزها در فارکس با شرایط بازار بورس متفاوت است، در بورس معمولا به ازای پرداخت مبلغی مشخص، میزانی از یک سهم را دریافت میکنید؛ اما در بازار فارکس آنچه اتفاق میافتد تبادل جفت ارزهای اصلی و فرعی با یکدیگر میباشد.
مثالی برای درک بهتر جفت ارزها:
برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید. یکی از جفت ارزهای محبوب و معتبر در بازار فارکس، جفت ارز EUR/USD میباشد. منظور از EUR و USD که به ترتیت یورو به دلار آمریکا میشود. در این مثال یورو و یا همان ارزی که در سمت چپ آورده شده است به عنوان ارز پایه و دلار که در سمت راسته نوشته میشود ارز فرعی یا متقابل شناخته میشود.
حالا اگر بخواهید در یک معامله برای خرید این جفت ارز وارد شوید. برای معامله به شما یک رقم متناسب با شرایط بازار پیشنهاد میگردد، مفهوم رقم پیشنهادی این است که شما باید به ازای خرید هر یک یورو چه میزان دلار آمریکا پرداخت کنید. در معاملات فروش نیز برعکس؛ یعنی اگر میخواهید وارد پوزیشن سل جفت ارز یورو به دلار شوید، قیمت نشان دهنده این است که به ازای فروش هر یک یورو باید چه مقدار دلار دریافت کنید. این مسئله که قیمت هر یک از جفت ارزها با یکدیگر برابر نباشند کاملا طبیعی است. این مثال برای درک همبستگی جفت ارزها کاملا مفهوم میباشد.
عدد معین شده برای معامله جفت ارزهای اصلی و متقابل را تحت عنوان نرخ برابری معرفی مینمایند. در بازارهای مالی این عدد معمولا تا ۵ رقم اعشار نشان داده میشود.
بهترین جفت ارزها در فارکس
حالا که به شناخت کلی از جفت ارزهای معاملاتی در بازار مالی فارکس رسیدید، قصد داریم تا لیستی از بهترین جفت ارزهای اصلی فارکس را در اختیارتان قرار دهیم، اما پیش از آن ارزهای موجود و قابل معامله در این بازار را معرفی می کنیم که این موارد عبارت اند از:
ارزهای اصلی فارکس که بخش اعظمی از گردش های مالی و معاملات مربوط به آن ها می باشند نیز عبارت اند از:
- EUR/USD
- USD/CAD
- XAU/USD (gold)
- USD/CHF
- AUD/USD
- GBP/USD
- USD/JPY
- NZD/USD
نکته بسیار مهم: در این خصوص باید بدانید که در بازار فارکس جفت ارزها به ۳ دسته، جفت ارزهای اصلی، کراس و غیر معمول تقسیمبندی میشوند. (ما در این مطلب محبوبترین جفت ارزهای اصلی را مورد بررسی قرار داده ایم)
چگونه می توان بهترین جفت ارز را برای معامله انتخاب کرد؟
باید بدانید یکی از بازارهای مالی که حجم بالایی از معاملات در آن انجام میشود، مربوط به فارکس است. بنابراین پاسخ به این سوال که کدام جفت ارز را برای معامله انتخاب کنیم؟ کار سادهای نیست و این موضوع کاملا وابسته به شرایط معامله گر (از جمله نوع استراتژی معاملاتی) دارد. از جمله مهمترین عوامل برای انتخاب ارز در فارکس عبارتاند از: نوع معامله، استراتژی شخصی معاملاتی، میزان ریسکپذیری سرمایه گذار و بسیاری از موارد دیگر که میتوان گفت به طور مستفیم در انتخاب جفت ارز اثر گذار میباشد.
توصیه مهم: اگر به تازگی وارد بازار معاملاتی فارکس شدهاید در نظر داشته باشید که روی جفت ارزهای اصلی معامله کنید؛ چرا که نوسانات قیمتی این موارد در کوتاه مدت کمتر میباشد و به این ترتیب میتوان گفت ضریب امنیت و ریسک روی سرمایه شما کمتر میشود.
بهترین جفت ارزها برای معاملات اسکالپ
همان طور که می دانید اسکالپ یکی از روش های ترید در بازارهای مالی است که مبتنی بر کسب سود در مدت زمان کوتاه انجام می شود. این شیوه برای معامله گرانی مناسب است که دانش و مهارت بالایی در زمینه بازار فارکس دارند و میزان ریسک پذیری شان بالا است؛ چرا که این نوع معامله یک ریسک تمام عیار است و در عین حال که می تواند باعث رسیدن به سودهای کلان شود، ممکن است تمام سرمایه او را به یکباره نابود کند.
به طور کلی جفت ارز خاصی برای این نوع استراتژی وجود ندارد و تریدر می تواند با توجه به شناختی که از رفتار و تغییرات قیمتی هر جفت ارز دارد یکی از موارد را انتخاب کند، اما معمولا جفت ارزهایی که دارای نوسان زیادی هستند بهتر اند.
جمع بندی:
به طور کلی بهترین جفت ارزهای فارکس را میتوان، جفت ارزهای اصلی که در این مطلب معرفی کردهایم دانست و طبق آمار تقریبا ۸۵ درصد از تریدرها معاملات خود را بر روی این ارزها انجام میدهند.
در بازار فارکس چه چیزی معامله میشود؟
افرادی که به سرمایهگذاری در بازارهای مالی علاقه دارند، قطعا نام بازار فارکس را شنیدهاند؛ یک بازار مالی بینالمللی که سوالات بسیاری را در ذهن سرمایهگذاران ایجاد کرده است. در این مطلب ابتدا بررسی میکنیم که فارکس چیست و معاملات فارکس چگونه انجام میشوند و سپس قوانین و نحوه فعالیت در آن را بررسی میکنیم.
فارکس چیست؟
کلمه فارکس (FOREX) برگرفته از عبارت Foreign Exchange Market و به معنای تبادل ارزهای خارجی است. همان طور که از نام آن پیدا است فارکس بازاری است که در آن ارز خرید و فروش میشود و اصلیترین و مهمترین فعالیت در این بازار تبدیل ارزها به یکدیگر است. این تبادل برای خرید و فروش کالا، خدمات شرکتها و دولتها، هزینههای سفر مسافران یا سرمایهگذاری اشخاص و بنگاهها مورد استفاده قرار میگیرد.
در فارکس مؤسسات مالی بزرگ، بانکها، شرکتهای چند ملیتی، تجار، شرکتهای بیمهای، شرکتهای صادرات و واردات، سفتهبازها و اشخاص حقیقی، ارزهای مختلفی چون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و… را مورد معامله قرار میدهند. این معامله با خرید یک ارز و فروش همزمان، ارزی دیگر اتفاق میافتد.
بازار تبادل ارز جهانی، مکان فیزیکی مشخصی ندارد و تمامی معاملهگران از طریق شبکه الکترونیکی در حال معامله ارزهای مختلف هستند. با وجودی که فارکس (OTC)Over the counter یعنی بازاری بدون مکان فیزیکی است اما مراکز اصلی این تجارت در لندن، نیویورک و توکیو واقع شدهاند.
در حال حاضر بزرگترین کارگزاریهای بورس دنیا در آمریکای شمالی هستند و معاملات فارکس در آن جا به طور دقیق قانونگذاری شده است. البته قوانین بسیار محکمی برای تائید شدن از جانب قانونگذاران، باعث شده تنها تعداد کمی از شرکتهای ارائهدهنده خدمات به مشتریان، در آمریکای شمالی باقی بمانند.
در بازار متنوع خاورمیانه، مناطق قبرس و امارات به عنوان مقاصد برتر برای حضور قانونی کارگزاران فارکس شناخته میشوند. با وجودی که به تازگی تمرکز روی بازارهای در حال توسعه افزایش یافته است؛ براساس تعداد کارگزاران فارکس، اروپا قاره پیشرو در این حوزه به حساب میآید و معاملهگران این بازار با اطمینان بیشتری با کارگزاران این قاره همکاری میکنند.
گروههای مختلفی از سرمایهگذاران در فارکس فعالیت میکنند که در اصل بازیگران بازار هستند. این بازیگران با اهداف و انگیزههای مختص به خود در این بازار فعالند گاه به منظور سفتهبازی و گاه به منظور کسب سود، اما در نهایت در راستای حفظ تمامیت و ثبات بازار نقش خود را ایفا میکنند.
در فارکس نیز مانند تمامی بازارهای مالی از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال برای آنالیز حرکات قیمتی جفت ارزها استفاده میشود. جفت ارزی از اصطلاحات رایج در فارکس است و به هر دو ارزی که با یکدیگر معامله میشوند، جفت ارزی میگویند.
با بررسی وضعیت اقتصادی و سیاسی دو ارز میتوان تحلیل بنیادی مناسبی برای تبادل آن دو ارائه داد. از جمله عوامل اقتصادی که میتواند بر روند معاملات تاثیر بگذارد، سیاستهای پولی بانک مرکزی و تمایل آنها به افزایش و یا کاهش نرخ بهره، میزان رشد اقتصادی، نرخ تورم و… است. برای اطلاع از رویدادهای اقتصادی سایتهای متعدد معتبری مانند forexfactory.com، fxstreet.com و… وجود دارند که میتوان لیست کامل این اطلاعات را تحت عنوان تقویم اقتصادی در آنها مشاهده کرد.
در این سایتها علاوه بر اطلاعات، پیشبینی کارشناسان خبره نیز ارائه میشود. با مقایسه رقم گزارش شده و تفاوت آن با میزان پیشبینی شده یا مقادیر دورههای قبل، میتواند ارزش یک جفت ارز در مقابل جفت ارز دیگر را تقویت یا تضعیف کند.
از عوامل سیاسی که میتواند مستقیما بر روند معاملات فارکس تاثیرگذار باشد، اخبار سیاسی مانند انتخابات، جنگ و… است. در واقع سرمایهگذار باید به طور مستمر پیگیر اخبار سیاسی کشورهای مختلفی باشد که قرار است ارز آنها را معامله کند و چشماندازی از روند آتی نرخ ارز کشورهای مختلف داشته باشد. به عنوان مثال بداند که با انتشار نتیجه رفراندوم جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا، ارزش پوند در مقابل ارزهای دیگر کاهش خواهد داشت.
در بازار تبادل ارز جهانی، علاوه بر تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، تحلیل تکنیکال نیز از اعتبار بالایی برخوردار است و میتواند کمک فراوانی به پیشبینی رفتار آینده قیمت کند.
ارزهای اصلی
گرچه ارزهای زیادی برای معامله کردن وجود دارند ، اما بهتر است به عنوان یک معامله گر جدید در بازار فارکس ، معامله کردن را با “ارزهای اصلی” آغاز کنید.
نماد | ارز | کشور | اسم مستعار |
USD | دلار | امریکا | باک |
EUR | یورو | منطقه یورو | فیبر |
JPY | ین | ژاپن | ین |
GBP | پوند | انگلیس | کابل |
CHF | فرانک | سوئیس | سوئیسی |
CAD | دلار | کانادا | لونی |
AUD | دلار | استرالیا | اوزی |
NZD | دلار | نیوزلند | کیوی |
ارزهای موجود در جدول بالا “ارزهای اصلی” نامیده می شوند زیرا پرمعامله ترین ارزها هستند.
آنها به این دلیل “ارزهای اصلی” نامیده می شوند که حجم بسیار سنگینی از معاملات بر روی آنها انجام شده و ارایه گر بزرگترین اقتصادهای جهان هستند.
معامله گران فارکس هر یک تصور متفاوتی از “ارزهای اصلی” برای خود دارند.
تریدرهای مقید که احتمالاً صاحب نمرات بالایی در دانشکده سایت ما هستند و از نخستین روزهای معاملاتی خود همه قوانین را رعایت می کنند فقط ارزهای USD ، EUR ، JPY ، GBP و CHF را به عنوان ارزهای اصلی می شناسند.
پس از آنها ارزهای AUD ، NZD و CAD نیز به عنوان “ارزهای کالایی” نامگذاری می شوند.
اما نظر ما کمی متفاوت است. پس برای آنکه چندان سخت نگیریم ، در اینجا تمامی هشت ارز فوق را به عنوان “ارزهای اصلی” در نظر می گیریم.
جفت ارزهای اصلی دارای بیشترین جریان نقدینگی در جهان هستند.
از جریان نقدینگی برای توصیف سطح فعالیت در بازارهای مالی استفاده می شود.
در فارکس ، جریان نقدینگی بر اساس تعداد معامله گرانی که در خرید و فروش یک جفت ارز فعال هستند و نیز بر اساس حجم معاملات تعریف می شود.
هر چیزی بیشتر مورد معامله قرار گیرد ، جریان نقدینگی در آن بیشتر است.
به عنوان مثال ، افراد بیشتری با جفت ارز EUR / USD در مقایسه با AUD / USD و در حجم بالاتری معامله می کنند.
این بدان معنی است که EUR / USD از AUD / USD نقد شونده تر است و نقدینگی بیشتری دارد.
نماد ارزها در فارکس چگونه شکل می گیرند؟
نمادهای ارزی همیشه دارای سه حرف هستند. دو حرف اول نام کشور و حرف سوم اشاره به نام واحد پول آن کشور دارد ، که معمولاً اولین حرف نام ارز آن کشور است.
سال 1973 ، سازمان جهانی استاندارد (ISO) کدهای سه حرفی را برای ارزهایی که امروزه از آنها استفاده می کنیم ، تاسیس کرد.
به عنوان مثال NZD را در نظر گیرید:
بازار فارکس چه ویژگیهایی دارد؟
موارد زیر را میتوان به عنوان ویژگیهای بازار فارکس مطرح کرد:
فعالیت شبانهروزی
از خصوصیات منحصربهفرد فارکس کارکرد ۲۴ ساعته و ساختار غیرمتمرکز آن است. یعنی از روز دوشنبه تا پایان روز جمعه، امکان تبادلات شبانهروزی وجود دارد. حجم تبادلات در زمانهای مختلف بستگی به ساعت کاری کشورهای مشارکتکننده در فارکس دارد. ارزها در بزرگترین بورسهای سهام و بازارهای سرتاسر جهان همچون زوریخ، هنگکنگ، نیویورک، توکیو، فرانکفورت، لندن، سیدنی و پاریس معامله بر روی USD معامله میشوند. هرگاه بازار در ایالاتمتحده بسته شود، روز کاری در توکیو و هنگکنگ شروع میشود. این انعطاف زمان کار، برای معاملهگرانی که برنامه کاری پرمشغلهای دارند بسیار مناسب است زیرا لازم نیست آنها نگران ساعات باز و بسته شدن بازار باشند و در هر ساعتی میتوانند معاملات خود را انجام دهند.
داشتن اعتبار اهرمی بالا (High Leverage)
یکی از نکات مهم در مورد نحوه انجام معامله در فارکس، وجود اعتبار اهرمی بالا است. برای شروع ابتدا به بیان مفهوم اعتبار اهرمی یا همان لوریج میپردازیم.
در بازار فارکس همانند بازار آتی در ایران، برای انجام معاملات از طریق کارگزار (Broker) نیازی نیست تا مشتری تمام سرمایه لازم را در اختیار داشته باشد بلکه تنها با پرداخت سهم کوچکی از حجم کلی معامله مورد نظر (معمولاً ۱ تا ۲ درصد) میتواند اقدام به انجام آن معامله کند. به این اعتبار اصطلاحا Leverage گفته میشود.
از آن جایی که معمولا میزان نوسانات نرخ یک ارز در طور روز به ندرت از یک یا دو سنت بیشتر میشود، اگر از این اعتبار در معاملات فارکس استفاده نشود، میزان سود یا ضرر در معاملات بسیار پایین خواهد بود و جذابیتی برای سرمایهگذار در این بازار ایجاد نخواهد شد.
اعتباری که به طور معمول در بازار فارکس وجود دارد برابر ۱:۱۰۰ (یک به صد) یا ۱:۵۰۰ (یک به پانصد) است. یعنی هر ۱۰۰۰ دلار از پول شما به ترتیب معادل صد هزار و پانصد هزار دلار خواهد بود. فرض کنید که کل سرمایه شما ده هزار دلار آمریکا باشد و این پول را برای سرمایهگذاری در بازار سهام در نظر گرفته باشید؛ بنابراین بزرگترین معاملهای که میتوانید انجام دهید از کل پول شما تجاوز نخواهد کرد اما اگر با این مقدار پول در بازار فارکس فعالیت کنید میتوانید تا صد برابر حجم سرمایه خود به معامله بپردازید. در واقع با سرمایه اولیه ده هزار دلاری خود، میتوانید تا سقف یک میلیون دلار معامله کنید.
وجود لوریج بالا برای بسیاری از افراد تازهوارد در بازارهای مالی جهانی میتواند در نگاه اول بسیار جذاب و وسوسهکننده باشد، زیرا ممکن است افراد این تصور را داشته باشند که با این میزان اعتبار اهرمی و یک معامله موفق، یکشبه میتوانند راه چندین ساله را طی کنند و به ثروت گزافی دست یابند اما کسی که کمترین سابقه معامله در این بازار را داشته باشد به خوبی از میزان خطرناک بودن آن و امکان از بین رفتن تمام سرمایه به خوبی آگاه است.
البته اعتبار اهرمی الزاما باعث زیان معاملهگران میشود؛ بلکه باید به این نکته توجه کرد که معاملهگری در بازارهای مالی بیشتر از هر کسب و کار دیگری نیازمند کسب دانش، تجربه و مدیریت صحیح سرمایه است.
به عبارت دیگر، وجود یا عدم وجود اعتبار معاملاتی قطعا تاثیری در موفقیت شما در بازارهای مالی نخواهد داشت. این جمله را به خاطر داشته باشد که «اگر نمیتوانید بدون اعتبار اهرمی سود کسب کنید، هرگز با اعتبار اهرمی نیز سود نخواهید کرد.» حتی اگر میخواهید در بازار فارکس معامله کنید، اعتبار اهرمی ۱:۱۰۰ را فراموش کنید و ابتدا یاد بگیرید که چگونه باید معامله کرد.
واحد سنجش تغییرات جفت ارزها (Pips)
به علت حجم بالای معاملات در فارکس، معمولا نرخ برابری ارزها تا چهار یا پنج رقم اعشار محاسبه میشوند و به رقم چهارم بعد از اعشار پیپ (Pips) یا (Point) میگویند. مثلاً اگر قیمت یورو به دلار از ۱٫۱۶۰۲ به ۱٫۱۶۰۹ برسد، میگوییم ارزش یورو نسبت به دلار ۷ پیپ افزایش یافته است.
مفهوم اسپرد (Spread) و قیمت خرید و فروش (Bid & Ask)
در معاملات فارکس، برای هر جفت ارز در هرلحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد. یکی قیمتی است که شما میتوانید در آن قیمت خرید انجام دهید که این نرخ را Ask میگویند و دیگری قیمتی است که شما میتوانید در آن قیمت فروش انجام دهید و این قیمت را Bid میگویند. تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) مینامیم که در بروکرهای گوناگون نرخ متفاوتی برای آن در نظر گرفته میشود. اسپرد در واقع هزینهای است که معاملهگر برای انجام معامله خود میپردازد.
واحد اندازهگیری حجم معاملات
واحد اندازهگیری حجم معامله در بازار مبادلات ارز لات (Lot) است. در بیشتر قراردادها هر لات برابر با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز پایه است که در اکثر جفت ارزها معادل ۱۰ دلار سود یا زیان در هر پیپ است. حداقل حجم معامله نیز در اغلب بروکرها برابر ۰٫۰۱ لات است.
محاسبه سود و زیان حساب معاملاتی
در بازار فارکس سود و زیان حساب معاملاتی در لحظه، با توجه به تغییرات ارزش جفت ارزها و متناسب با حجم پوزیشنهای معاملاتی به ماندهحساب آنها افزوده و از آن کاسته میشود. لزوم توجه ویژه به مبحث مدیریت سرمایه و رعایت حجم مناسب حساب معاملاتی نیز در اینجا اهمیت پیدا میکند. در معاملات فارکس حتما باید برای خود حد ضرر مشخص کنید. ممکن است تحلیل شما از روند میانمدت یا بلندمدت یک جفت ارز کاملا صحیح باشد اما اگر حد زیان تعیین نکنید و بر مبنای آن حجم معاملاتی مناسب را انتخاب نکنید، یک اصلاح عمیق در خلاف در بازار میتواند موجب زیان سنگین یا از بین رفتن کل حساب معاملاتی شما شود.
با تحمل این زیان علاوه بر بار روانی فراوان، حتی در صورتی که شما سرمایه مجدد برای ورود به بازار داشته باشید، به یک تلاش دوچندان نیاز خواهید داشت تا به پله قبل بازگردید و مانند معاملات سهام، مسکن و … در شرایط نزول قیمتی نمیتوانید دارایی خود را نگه دارید تا براساس تحلیل بلندمدت خود در آینده آن را به قیمت مد نظر خود به فروش برسانید. همیشه به خاطر داشته باشید که در فارکس انجام معامله بدون قرار دادن حد زیان، مانند پریدن از یک هواپیما بدون چتر نجات است.
مزایا و معایب معاملات فارکس چیست؟
فارکس از نظر حجم معاملات بزرگترین بازار موجود است و امکان ورود و خروج به آن با هر یک از ارزهای عمده دنیا در کسری از ثانیه وجود دارد.به دلیل نقدشوندگی بالا، بانکها و کارگزارهای فارکس معمولا با دادن اعتبار به مشتریان، امکان مدیریت موقعیتها و فرصتهای بسیاری را با سرمایه اندک برای آنها فراهم میکنند. البته مبادله ارز فعالیتی در حوزه اقتصاد کلان است. برای شناخت و بهره بردن از عواملی که باعث تغییر ارزش ارز کشورها میشود، افراد باید به دنبال کسب اطلاعات درباره اقتصاد کلان کشورهای مختلف و ارتباطات میان آنها باشند.
ممکن است برای برخی از فعالان، بررسی اقتصاد کلان و پیشبینی بر مبنای آن، آسانتر از بررسی و تحلیل شرکتهای خاص و کسب دانش در زمینه صنعت مربوط به آن باشد؛ ولی عکس این حالت نیز ممکن است. در واقع بررسی اقتصاد کلان شرکتها به شناخت دقیق از جوامع و برنامهریزیهای اقتصادی آنها نیاز دارد.
مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه معاملات در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.
دیدگاه شما