ترازنامه و گزارش سود و زیان چیست؟
گزارش صورت وضعیت مالی (ترازنامه) و سود و زیان دو نمونه از گزارشات اساسی در حسابداری به شمار می روند که در نرم افزار حسابداری حسابگر شرکت شایگان سیستم از مسیر گزارشات > گزارشات کلی شرکت قابل استفاده هستند. در ادامه به معرفی این دو گزارش پرداخته ایم.
صورت وضعیت مالی ( ترازنامه ) چیست؟
صورت وضعیت مالی (ترازنامه) گزارش مالی است که نشان دهنده دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت در یک تاریخ مشخص است که معمولا این تاریخ، پایان سال مالی است. به حساب هایی که در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) نوشته و گزارش شوند، حساب صورت وضعیت مالی (ترازنامه) گفته می شود که این حساب ها در پایان سال با مانده به سال مال بعدی منتقل می شود.
با استفاده از گزارش صورت وضعیت مالی (ترازنامه) صاحبان کسب و کار می توانند میزان دارایی و بدهی های مجموعه و مقدار سرمایه گذاری صاحبان سهام را مشاهده نمایند .
در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) استاندارد در یک سمت دارایی ها و در سمت مقابل بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه قرار دارد.
دارایی ها به دو دسته دارایی های جاری و دارایی های غیر جاری تقسیم می شوند.
دارایی های جاری شامل موجودی نقد ، سرمایه گذاری های کوتاه مدت ، حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری ، سایر حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری ، موجودی مواد و کالا ، سفارشات و پیش پرداختها ، دارایی های جاری نگهداری شده برای فروش است.
دارایی های غیر جاری شامل دارایی های ثابت مشهود ، دارایی های نامشهود، سرمایه گذاری های بلند مدت و سایر دارایی های است .
در سمت دیگر این گزارش بدهی های جاری شامل حسابها و اسناد پرداختنی تجاری ، سایر سود فروش دارایی حسابها و اسناد پرداختنی ، سفارشات و پیش دریافت ها ، ذخیره مالیات ، سود سهام پرداختنی و تسهیلات و اعتبارات مالی دریافتنی کوتاه مدت است و بدیهی های بلند مدت شامل حساب ها و اسناد پرداختنی بلند مدت ، سایر حسابها و اسناد پرداختنی بلند مدت، تسهیلات و اعتبارات مالی دریافتنی بلند مدت و ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان می باشد . حقوق صاحبان سرمایه شامل سرمایه و اندوخته ها می‌باشد .
نکته قابل توجه در گزارش صورت وضعیت مالی (ترازنامه) این است که در پایان سال مالی جمع ستون دارایی ها در سمت چپ این گزارش باید برابر با جمع ستون بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه در سمت راست این گزارش باشد. چنانچه جمع دارایی ها با جمع ستون بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه برابر نباشد باید سندهای ثبت شده از نظر تراز بودن بررسی و اصلاح شوند.
گزارش صورت وضعیت مالی (ترازنامه) به خودی خود نمی تواند اطلاعات خاصی از روند مالی یک مجموعه نمایش دهد و تفسیر آن نیازمند مقایسه سال مالی جاری با سال مالی قبل برای هر سازمان است. از همین رو در گزارش ترازنامه استاندارد، دوره مالی جاری و سال مالی قبل با هم نمایش داده می شود .
در ادامه نمونه ای از گزارش صورت وضعیت مالی (ترازنامه) در نرم افزار حسابداری حسابگر شرکت شایگان سیستم قرار داده شده است.
گزارش صورت وضعیت مالی (ترازنامه)
گزارش سود و زیان چیست؟
گزارش سود و زیان یکی دیگر از گزارشات مالی است که در آن سود و زیان سازمان در یک بازه زمانی خاص قابل مشاهده است. در جدول سود و زیان گزارشی از درآمدهای خالص و ناخالص، هزینه های مستقیم و سایر هزینه های سازمان مشاهده می شوند که در نهایت سود و زیان شرکت در بازه زمانی مشخص شده محاسبه می گردد. توجه داشته باشید که حساب های ذکر شده فوق در پایان سال مالی بعد از بسته شدن با مانده صفر به سال مالی جدید انتقال می یابد.
«ضیایی» با فروش دارایی ثابت، سود نشان داد
ایران و جهان - بیمه سامان در سال 1393در عملیات بیمه گری با زیان مواجه بوده است .
به گزارش ایران و جهان ، بیمه سامان در رشته مهندسی بیش از 17 میلیارد و 955 میلیون ریال، در رشته مسئولیت بیش از 9 میلیارد و 444 میلیون ریال،در رشته درمان مسافران بیش از 9 میلیارد و 784 میلیون ریال ،در رشته مازادثالث بیش از 3 میلیارد و 875 میلیون ریال و البته زیانی هم در رشته دام و طیور داشته است .
سودخالص شرکت بیمه سامان در سال 1393 بالغ بر 127 میلیارد و 881 میلیون ریال بوده است که تمامی آن ناشی از معاوضه وفروش زمین وساختمان واقع در شهر یزد بالغ بر مبلغ 128 میلیارد ریال بوده است، به عبارت دیگر شرکت از طریق فروش دارایی سود نشان داده است .
این شرکت طی توافق یا یکی از سهام داران خود (بانک سامان ) در سال گذشته زمین و ساختمانی واقع در شهر یزد به ارزش های تمام شده 43.2 میلیارد ریال و 2.5 میلیارد ریال با یک قطعه زمین واقع در خیابان ولنجک متعلق به بانک سامان به ارزش 173.7 میلیارد ریال معاوضه کرده است .قیمت کارشناسی ملک یزد و زمین ولنجک به ترتیب 174.9 میلیارد ریال و 173.7 میلیارد ریال بود که مبلغ 128.4 میلیارد ریال سود ناشی از ملک یزد از سوی این شرکت به عنوان سود شناسایی شده است .
در گزارشات رسمی مالی خبری از تائیدیه بیمه مرکزی در این زمینه نیست در حالی که سید محمد کریمی رئیس وقت بیمه مرکزی در سال 1391 در نامه ای به رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اذعان داشته بود که حسب ماده 60 قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری اموال موسسات بیمه تضمین حقوق و مطالبات بیمه گذاران ، بیمه شدگان و صاحبان حقوق آن ها است و برای حفظ این حقوق شرکت های بیمه نمی توانند بدون موافقت قبلی بیمه مرکزی ایران اموال خود را صلح حقوق نمایند و یا به رهن گذارند و یا موضوع هر نوع معامله با حق استرداد قرار دهند و دفاتر اسناد رسمی مکلف اند هنگام انجام این قبیل معاملات موافقت بیمه مرکزی را اخذ و مفاد آن را در سندمنعکس کنند. همچنین طی نامه شماره 91.30719 این موضوع در تاریخ 25 مهر 1391 به شرکت های بیمه به صورت بخشنامه ابلاغ شده است و مسئولیت حسن اجرای این بخشنامه با مدیران عامل است .
بیمه سامان در لابه لای عملکرد خود در سال گذشته نکات ظریف دیگری را نیز به جا گذارده است به طور مثال این شرکت به موجب بند 6 گزارش حسابرس وبازرس قانونی موضوع یادداشت 1-6صورت های مالی به جای مبلغ 108 میلیارد ریال کاهش ارزش سهام ، نسبت به اخذ مبلغ 34میلیارد ریال کاهش ارزش سهام اقدام نموده که در صورت تعدیلات لازم سود سال مالی مورد گزارش وسرفصل سرمایه گذاری کوتاه مدت 74 میلیارد ریال کاهش خواهد یافت همچنین زیان حاصل از فروش سهام شرکت های بورسی وغیر بورسی حدود 60 میلیارد ریال بوده است.
همچنین بیمه سامان در سال گذشته اقدامات لازم رادر خصوص ثبت و آگهي روزنامه رسمي تغيير نمايندگان اعضاي حقوقي هيات مديره انجام نداده و به تبع آن معرفي امضاء مجاز جديد به بانک هاي طرف حساب انجام نشده و کماکان اعضاي قبلي هيات مديره صاحبان امضاء مجاز هستند!
از دیگر موارد سال گذشته ، بیمه سامان ماده 1 قانون بيمه مصوب 1316 در خصوص بيمه اموال و داراييهاي شرکت توسط خود شرکت،ماده 2 آيين نامه منابع درآمد صندوق تامين خسارت هاي بدني در خصوص پرداخت مطالبات صندوق به صورت هفتگي، افزايش سرمايه در سال 1393 طبق برنامه زمانبندي ارسالي به بيمه مرکزي در خصوص مصوبه شماره 47905 مورخ 18/آذر/1391 هيأت وزيران که همچنان در برخی از شرکت های بیمه و البته بیمه سامان خاک می خورد ،مفاد ماده 5 آيين نامه 81 در ارتباط با تعيين تعرفه حق بيمه با توجه به ضريب خسارت هر يک از رشته هاي بيمه اي، مفاد ماده 6 آيين نامه 81 درخصوص گزارش نحوه اجراي آئين نامه و ضريب خسارت شرکت به تفکيک رشته هاي بيمه اي به بيمه مرکزي به صورت هر سه ماه يکبار، مواد 15، 16 و 7 آيين نامه 78 درخصوص تاييد اکچوئر رسمي پروانه دار توسط بيمه مرکزي و معرفي آن توسط مجمع عمومي صاحبان سهام و همچنين ارسال حداقل سالي يکبار گزارشات اکچوئر رسمي پروانه دار بيمه به بيمه مرکزي، ماده 3 آيين نامه 60 درخصوص سرمايه گذاري در سهام شرکت شيشه همدان را رعایت نکرده است .
پرداخت بدهيهاي معوق ناشي از عمليات اتکايي اجباري تا پايان سال 13933 به بيمه مرکزي، در جريان بوده و کل خالص حق بيمه صادره سهم 10 درصد وزارت بهداشت در 3خرداد ماه سال 1394 و سهم نيروي انتظامي در اسفند ماه 1393 تسويه شده است.
تبصره 5 ماده 11 آيين نامه 40.6 درخصوص داشتن حداقل سه پنجم اعضاي اصلي موظف از دیگر مواردی است که در این شرکت با استانداردها تطابق ندارد .
کاهش ارزش دارایی ها
زمانی ارزش یک دارایی کاهش می یابد که مبلغ دفتری دارایی از مبلغ بازیافتنی آن بیشتر باشد.مبلغ بازیافتنی عبارت است از خالص ارزش فروش یا ارزش اقتصادی یک دارایی هرکدام که بیشتر است. واحد تجاری باید در پایان هر دوره گزارشگری در صورت وجود هرگونه نشانه ای دال بر امکان کاهش ارزش یک دارایی، مبلغ بازیافتنی دارایی را برآورد کند. در ذیل برخی نشانه های امکان وقوع زیان کاهش ارزش توصیف شده است:
منابع اطلاعاتی برون سازمانی :
- الف. ارزش بازار دارایی طی یک دوره، به میزان قابل ملاحظه ای بیش از آنچه که در اثر گذشت زمان یا کاربرد عادی دارایی انتظار می رفت، کاهش یافته باشد.
- ب. تغییرات قابل ملاحظه با آثار نامساعد بر واحد تجاری در محیط فناوری، بازار ، اقتصادی یا قانونی حوزه فعالیت واحد تجاری یا در بازار اختصاصی دارایی طی دوره رخ داده باشد یا انتظار رود در آینده نزدیک رخ دهد.
- ج. نرخ های سود یا سایر نرخ های بازده سرمایه گذاری بازار طی دوره افزایش یافته باشد و این افزایش احتمالا بر نرخ تنزیل مورد استفاده در محاسبه ارزش اقتصادی دارایی تاثیر گذاشته و مبلغ بازیافتنی دارایی را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داده باشد.
- د.مبلغ دفتری خالص دارایی های واحد تجاری، بیشتر از ارزش بازار آن باشد.
منابع اطلاعاتی درون سازمانی:
- الف. شواهدی حاکی از نابابی یا خسارت فیزیکی دارایی وجود داشته باشد.
- ب. تغییرات قابل ملاحظه ای با آثار نامساعد بر واحد تجاری در میزان یا چگونگی استفاده از دارایی طی دوره رخ داده باشد یا انتظار رود در آینده نزدیک رخ دهد. این تغییرات شامل بلا استفاده شدن دارایی، برنامه های توقف یا تجدید ساختار عملیاتی که دارایی به آن تعلق دارد یا برنامه های واگذاری دارایی پیش از تاریخ مورد انتظار قبلی و ارزیابی مجدد عمر مفید یک دارایی نامشهود از نامعین به معین می باشد.
- ج. شواهدی از گزارشگری داخلی وجود داشته باشد که نشان دهد عملکرد اقتصادی دارایی از حد مورد انتظار پایین تر است و یا پایین تر خواهد بود.
در صورت وجود حتی یکی از این شواهد، واحد تجاری ملزم است مبلغ بازیافتنی دارایی را برآورد کند. استاندارد حسابداری شماره 32 مبلغ بازیافتنی را به عنوان خالص ارزش فروش یا ارزش اقتصادی یک دارایی، هرکدام که بیشتر باشد، تعریف می کند. “خالص ارزش فروش” به مبلغ وجه نقد یا معادل آن که از طریق فروش یک دارایی یا واحد مولد وجه نقد در شرایط عادی و پس از کسر کلیه مخارج فروش حاصل می شود، اطلاق می گردد. ارزش فعلی خالص جریان های نقدی آتی مورد انتظار ناشی از کاربرد مستمر دارایی، از جمله جریانهای نقدی ناشی از واگذاری نهایی آن، “ارزش اقتصادی” نامیده می شود. تعیین توامان خالص ارزش فروش و ارزش اقتصادی یک دارایی در همه موارد ضرورت ندارد. در صورتی که یکی از این مبالغ از مبلغ دفتری آن دارایی بیشتر باشد، ارزش دارایی کاهش نمی یابد و نیازی به برآورد مبلغ دیگر نیست.
با عنایت به این موضوع که پیش از این در ارتباط با اندازه گیری خالص ارزش فروش بحث شده است در ادامه به محاسبه ارزش اقتصادی می پردازیم. برای محاسبه ارزش اقتصادی یک دارایی باید عوامل زیر در نظر گرفته شود:
- الف. برآورد جریان های نقدی آتی ناشی از دارایی
- ب. تغییرات مورد انتظار ، در مبلغ یا زمان بندی جریان های نقدی آتی یاد شده
- ج. ارزش زمانی پول بر اساس نرخ بازده بدون ریسک جاری بازار
- د. صرف ریسک مربوط به ابهام ذاتی دارایی
- ه. سایر عوامل ، نظیر قابلیت نقد شوندگی دارایی که فعالان بازار در تعدیل جریان های نقدی آتی مورد انتظار دارایی در نظر می گیرند.
موارد “ب”، “د” و “ه” را می توان برای تعدیل جریان های نقدی آتی یا تعدیل نرخ تنزیل در نظر گرفت. نتایج حاصل از هر روشی که واحد تجاری به منظور انعکاس تغییرات مورد انتظار در مبلغ یا زمان بندی جریان های نقدی آتی بکار گیرد، باید نشان دهنده ارزش فعلی مورد انتظار جریان های نقدی آتی ، یعنی میانگین موزون تمامی نتایج ممکن باشد.
به شکل خلاصه می توان گفت برآورد ارزش اقتصادی یک دارایی شامل مراحل زیر است:
- الف. برآورد جریان های نقدی ورودی و خروجی آتی ناشی از کاربرد مستمر سود فروش دارایی دارایی و واگذاری نهایی آن ،
- ب. به کارگیری نرخ تنزیل مناسب برای جریان های نقدی آتی مزبور.
برای مثال فرض کنید شرکت ایران تعداد 1000 سهم شرکت پتروشیمی مبین را به بهای هر سهم 400 ریال را طی سال 1395 خریداری و به عنوان سرمایه گذاری بلند مدت طبقه بندی نموده است. درپایان سال 1395 قیمت بازار هر سهم شرکت پتروشیمی مبین 300 ریال است. بر این اساس شرکت ایران باید ضرورت شناسایی کاهش ارزش را بررسی و طبعا “ارزش اقتصادی” را محاسبه کند.
شرکت ایران در نظر دارد برای 3 سال آینده این سهام را نگهداری و بعد از آن به فروش برساند. با در نظر گرفتن سناریوهای مختلفی که در ارتباط با چشم انداز اقتصاد جهان، کشور و صنعت مربوطه و همچنین وضعیت شرکت پتروشیمی مبین وجود داشته (شامل سیاست تقسیم سود)، جریان های نقدی مورد انتظار آتی به شرح زیر است:
در سال 1396،1397،1398 شرکت پتروشیمی مبین به ترتیب 50 ریال ، 70 ریال و 65 ریال سود نقدی تقسیم می کند و در نهایت شرکت ایران سهام آن را به ازای هر سهم 365 ریال به فروش می رساند. در ضمن نرخ بازده بدون ریسک جاری بازار 15 درصد بوده و صرف ریسک مربوط به شرکت پتروشیمی مبین 5 درصد برآورد شده است.
با در نظر گرفتن اطلاعات فوق ، نرخ تنزیل مناسب 20 درصد (15 درصد+ 5 درصد) خواهد بود. جریان های نقدی ورودی برای سال 1396 معادل 50 ریال ، سال 1397 معادل 70 ریال و سال 1398 معادل 430 ریال (65 ریال + 365 ریال) پیش بینی شده که با نرخ 20 درصد تنزیل شوند.
42= ارزش فعلی جریان های نقدی سال 1396
49= ارزش فعلی جریان های نقدی سال 1397
249= ارزش فعلی جریان های نقدی سال 1398
340 ارزش اقتصادی
با عنایت به این موضوع که خالص ارزش فروش 300 ریال است، مبلغ بازیافتنی 340 ریال (یعنی اکثر خالص ارزش فروش و ارزش اقتصادی) خواهد بود. بنابراین باید برای هر سهم 60 ریال ذخیره کاهش ارزش در نظر گرفت:
زیان کاهش ارزش سرمایه گذاری بلند مدت |(60*1000) 60.000
. ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاری بلندمدت 60.000
مطابق با استاندارد حسابداری شماره 32 در صورتی که مبلغ بازیافتنی یک دارایی از مبلغ دفتری آن کمتر باشد، مبلغ دفتری دارایی باید تا مبلغ بازیافتنی آن کاهش یابد. این تفاوت به عنوان زیان کاهش ارزش شناسایی می شود.
زیان کاهش ارزش باید بلافاصله در سود و زیان شناسایی گردد، مگر اینکه طبق استاندارد حسابداری دیگری ، دارایی به مبلغ تجدید ارزیابی ارائه شده باشد. با هرگونه زیان کاهش ارزش یک دارایی تجدید ارزیابی شده، باید طبق استاندارد یاد شده به عنوان کاهش ناشی از تجدید ارزیابی برخورد شود.
زیان کاهش ارزش شناسایی شده در دوره های قبل برای یک دارایی تنها در صورتی برگشت داده می شود که مبلغ بازیافتنی دارایی، از زمان شناسایی آخرین زیان کاهش ارزش، افزایش یافته باشد. در این صورت ، مبلغ دفتری دارایی باید تا مبلغ بازیافتنی آن افزایش یابد. این افزایش معرف برگشت زیان کاهش ارزش است.
تقسیم سود " وآذر" از محل فروش دارایی ها
تغییر در سیاستها این شرکت برای جلوگیری از ادامه روند موجود امری ضروری به نظرمی رسد زیرا در شرایط فعلی شرکت شروع به فروش دارایی های خود و شناسایی سود از این محل نموده است که امری نامطلوب به شمار می آید .
تقسیم سود " وآذر" از محل فروش دارایی ها
هدف اصلی شرکتهای سرمایه گذاری کاهش ریسک سرمایه گذاری و بازدهی سود مناسب به سهامداران خود می باشد بطوریکه این شرکتها باید با بهره گیری از کارشناسان خبره در زمینه سرمایه گذاری بتوانند جلوتر از نرخ تورم حرکت کنند تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند. نکته ای که سهامداران این نوع شرکتها باید به آن توجه داشته باشند این است که دریافت سود از این شرکتها از محل فروش سرمایه گذاری ها امر مطلوبی به نظر نمی آید و این به معنی آینده روشن برای این شرکت ها نمی باشد.
یکی از شرکتهای سرمایه گذاری فعال در بورس شرکت سرمایه گذاری توسعه آذربایجان می باشد که از سال 1375 فعالیت خود را آغاز کرده است و در تاریخ 20/5/82 به سهامی عام تبدیل شده است و سهام آن با نماد "وآذر" در تالار فرعی مورد معامله قرار می گیرد. همچنین زمینه فعالیت این شرکت در بخش انبوه سازی املاک و مستغلات می باشد و P/E این شرکت هم اکنون 8/3 و رتبه نقدشوندگی روزانه آن 81 می باشد.
در بررسی گزارش جدید این شرکت به سازمان بورس شاهد کاهش سود حاصل از سرمایه گذاری ها به میزان 311/29 میلیون ریال و همچنین افزایش سود حاصل از فروش سرمایه گذاری ها به میزان 995/48 میلیون ریال در مقایسه با عملکرد سال 1386 هستیم.
همچنین در گزارش جدید این شرکت کاهش 27 درصدی سود عملیاتی و کاهش سود پس از کسر مالیات هر سهم به همین میزان هستیم.
همچنین در این گزارش آمده است که بیش از 17 درصد سود پس از کسر مالیات در سال 1387 ناشی از فروش سهام شرکت تابعه بنیان دیزل می باشد و در ادامه نیز عنوان شده است که مبلغ 710 ریال سود به ازای هر سهم در سال 86 ناشی از واگذاری پروژه ائل گلی می باشد و این شرکت مبلغ 172 ریال سود به ازای هر سهم در سال 1387 را ناشی از پیش بینی واگذاری پروژه گلگشت عنوان کرده است.
شرکت سرمایه گذاری توسعه آذربایجان در سال 1387 از محل سود حاصل از سرمایه گذاری ها زیان پیش بینی کرده است لذا با توجه به آمار و ارقام ارایه شده درگزارش این شرکت به سازمان بورس به نظر می رسد که این سود فروش دارایی شرکت با ادامه روند موجود در آینده بامشکلات فراوانی رو به رو باشد.
شایان ذکر است که تلاش خبرنگار بورس نیوز برای برقراری ارتباط با مسئولین این شرکت و دریافت اطلاعات و برنامه های آتی این شرکت تا لحظه نگارش این گزارش بی نتیجه بوده است.
در پایان تغییر در سیاستها این شرکت برای جلوگیری از ادامه روند موجود امری ضروری به نظرمی رسد زیرا در شرایط فعلی شرکت شروع به فروش دارایی های خود و شناسایی سود از این محل نموده است که امری نامطلوب به شمار می آید و شناسایی سود از این محل موجب کاهش دارایی شرکت و در نتیجه کاهش توان سرمایه گذاری می شود که این بدان معنی است که شرکت با ادامه این روند و ناتوانی در سرمایه گذاری جدید و شناسایی سود از این محل در آینده نه چندان دور سودآوری خود را از دست میدهد .
حسابداری نوین
تفاوتهای بین اقلام استثنایی و اقلام غیر مترقبه
اقلامی با اهمیت است که منشأ آن رویدادها یا معاملاتی می‌باشد که در چارچوب فعالیتهای عادی شرکت واقع می‌گردد و به منظور ارائـه تصویری مطلوب، افشای جداگانه آنها، منفرداً یا در صورت تشابه نوع، در مجموع، به لحاظ استثنایی بودن ماهیت یا وقوع ضرورت می‌یابد.
اقلام استثنایی باید در محاسبه سود یا زیان فعالیتهای عادی منظور شود . مبلغ هر قلم استثنایی (منفرداً یا در صورت تشابه نوع، در مجموع) باید به طور جداگانه و ترجیحاً در متن صورت سود و زیان تحت سرفصل درآمد یا هزینه مربوط منعکس گردد . اعم از اینکه انعکاس این اقلام در متن صورت سود و زیان یا در یادداشتهای توضیحی صورت گیرد، این اقلام باید به‌عنوان اقلام استثنایی قابل تشخیص باشد و این‌گونه تصریح گردد . شرح مناسبی در مورد هر یک از اقلام استثنایی جهت درک ماهیت این اقلام ضروری است.
تعریف فعالیتهای عادی: فعالیتهای معمول، تکرار شونده یا منظم واحد تجاری (فعالیتهای تجاری) و همچنین فعالیتهای مرتبطی است که به تبعیت و در جهت پیشبرد فعالیتهای فوق یا درنتیجه آنها توسط واحد تجاری انجام می‌شود. چنانچه وقوع برخی رویدادها، صرف نظر از ماهیت غیر معمول یا تناوب آن، در محیط حاکم بر عملیات واحد تجاری (اعم از اقتصادی، مقرراتی، جغرافیایی و غیره) مورد انتظار باشد، آثار آنها بر عملیات واحد تجاری در زمره فعالیتهای عادی تلقی می‌شود.
نمونه اقلامی که ممکن است درصورت با اهمیت بودن، استثنایی تلقی شود عبارت است از:
الف. زیانهای ناشی از بلایای طبیعی در مناطقی که وقوع آنها به‌طور متناوب انتظار می‌رود.
ب . هزینه‌های اخراج دسته جمعی کارکنان شاغل در بخشهای فعال واحد تجاری.
ج . هزینه‌های تجدید سازمان.
د . به هزینه بردن داراییهای نامشهود خارج از فرایند استهلاک.
ﻫ . زیان انتقال صنایع مزاحم به خارج از محدوده شهرها، طبق مقررات جاری. و . کمکهای بلاعوض غیرسرمایه‌ای دریافتی و کمکهای بلاعوض پرداختی.
ز . سود یا زیان فروش داراییهای ثابت مشهود و سرمایه‌گذاریهای بلندمدت.
ح . سود یا زیان فروش یا توقف عملیات یک بخش از واحد تجاری.
ط . هزینه‌های غیرمعمول مربوط به مطالبات مشکوک‌الوصول و کاهش ارزش موجودی مواد و کالا.
ی . ذخیره‌های غیرمعمول برای زیانهای ناشی از پیمانهای بلندمدت.
ک . وجوه مازاد ناشی از حل و فصل ادعای خسارت از شرکتهای بیمه.
ل . هزینه‌های جذب نشده ناشی از عدم دستیابی به ظرفیت معمول (عملی) مورد انتظار و ضایعات غیرعادی.
م . سود یا زیان ناشی از حل و فصل دعاوی برله یا علیه شرکت.
*اقلام غیر مترقبه:
اقلامی با اهمیت و بسیار غیر معمول است که منشأ آن رویدادهایی خارج از فعالیتهای عادی شرکت می‌باشد و انتظار نمی‌رود به طور مکرر یا منظم واقع شود؛سود یا زیان اقلام غیر مترقبه و مالیات مربوط باید به طور جداگانه در صورت سود و زیان پس از سود یا زیان ناشی از فعالیتهای عادی نشان داده شود.
سهم سهامداران اقلیت از سود یا زیان غیر مترقبه نیز باید زیر صورت سود و زیان تلفیقی افشا شود.
ارائـه شرح مناسبی در یادداشتهای توضیحی در مورد هریک از اقلام غیر مترقبه جهت درک ماهیت این اقلام ضروری می‌باشد. طبقه‌بندی اقلام به عنوان غیرمترقبه به شرایط خاص هرمورد بستگی دارد. به علت تفاوت در فعالیتهای عادی، آنچه برای یک واحد تجاری غیر مترقبه است، لزوماً برای واحد تجاری دیگر غیرمترقبه نیست. اقلام غیرمترقبه بسیار نادر است، زیرا مربوط به رویدادهایی بسیار غیر معمول می‌باشد که خارج از فعالیتهای عادی واحد تجاری رخ میدهد و انتظار نمی‌رود به طور مکرر یا منظم واقع شود. با توجه به ملاحظات فوق، سودها یا زیانهای ناشی از مواردی از قبیل بلایای طبیعی (مانند زلزله و سیل) و مصادره داراییها را در صورت با اهمیت بودن، می‌توان به عنوان مثالهایی از اقلام غیر مترقبه ذکر کرد.
درآمدها و هزینه‌هایی که منشأ آن رویداد غیرمترقبه واحدی باشد، تشکیل دهنده یک قلم غیرمترقبه واحد است و باید ادغام شود و به عنوان اقلام غیرمترقبه در صورت سود و زیان منظور گردد.
اثر مالیاتی اقلام غیرمترقبه: اثر مالیاتی اقلام غیر مترقبه باید از طریق مقایسه مالیات سود یا زیان ناشی از فعالیتهای عادی بدون احتساب اقلام غیر مترقبه و مالیات سود یا زیان سال مالی (پس از اقلام غیر مترقبه) تعیین گردد. هرگونه اضافه یا کسر مالیات ناشی از مقایسه فوق باید به اقلام غیر مترقبه نسبت داده شود. این روش تضمین‌کننده این امر است که در هر سال محاسبه مالیات مربوط به سود یا زیان ناشی از فعالیتهای عادی به وجود یا عدم وجود اقلام غیر مترقبه بستگی نداشته و ارقام حاصل‌شده در هر دو حالت یکسان باشد.
دیدگاه شما