تعریف بازار فرابورس چیست؟
تا قبل از فرابورس تنها سهام شرکتهایی امکان معامله در بازار سرمایه را داشتند که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته می‌شد و اگر شرکتی نمی‌‌توانست شرایط پذیرش در بورس را اتخاذ کند، امکان عرضه سهام خود را نداشت. استقبال عمده شرکت‌ها برای حضور در بازار سرمایه فرایندی را پدید آورد که فرابورس ایجاد شود. شرایط پذیرش در فرابورس بسیار ساده است و شرکت‌ها به راحتی می‌توانند در این نهاد پذیرش شوند تا سرمایه‌گذاران در فرابورس نیز به معامله سهام بپردازند. اگر سوال شما این است که فرابورس چیست؟ با ما همراه باشید تا در ادامه این مبحث به بررسی فرابورس بپردازیم و مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس را برای شما شرح دهیم.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس دومین بازار سرمایه کشور است که در سال 1387 با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت و با ساختار و سازوکاری مشابه بورس اما با شرایط پذیرش ساده‌تر شرکت‌ها شروع به فعالیت کرد. در تعریف، بازار فرابورس (Over The Counter) بازاری است که در آن سهام شرکتهایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند.
همچنین سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات فرابورس دارد اما با این حال قوانینی برای جلوگیری از کلاهبرداری‌ها در این بازار حکمفرما است تا معامله شرکتهایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام شود.
در حقیقت بازار فرابورس بازاری منعطف و در عین حال تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار است. معامله در فرابورس نیز مانند بورس با مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت معامله برخط صورت می‌گیرد. روزانه تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند که آن را به یک بورس کامل تبدیل کرده است.
بازار فرابورس برای عرضه و انتقال اوراق بهادار، هفت بازار با نام‌های بازار یک، بازار دو، بازار سه (عرضه)، بازار ابزار نوین مالی، بازار پایه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط دارد که در این میان، بازار یک، دو، سوم و پایه از دیگر بازارهای فرابورس رایج‌تر هستند.
همچنین برای معامله در فرابورس همانند بورس باید در ابتدا در یک کارگزاری ثبت نام و کد بورسی دریافت کنید تا پس از آن در هر کجای دنیا که باشید با اتصال به شبکه اینترنت، به خرید و فروش سهام شرکت‌های فرابورسی بپردازید. اما مطلب دیگری که در ادامه به آن می‌پردازیم این است که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
گفتیم که سازوکار فرابورس مانند بورس است و فرابورس نیز مکانی برای خرید و فروش و معاملات سهام و سایر اوراق بهادار است که این معاملات بر اساس فرآیند عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
اما نکته قابل ذکر این است که پذیرش شرکت‌ها در فرابورس راحت‌تر است و قوانین سخت‌گیرانه کمتری برای نمادهای پذیرفته شده در تابلوهای فرابورس وجود دارد. تفاوت دیگر این است که ریسک سرمایه‌گذاری در نمادهای حاضر در فرابورس بیشتر از نمادهای حاضر در بورس است.
چرا که سطح نظارت در فرابورس نسبت به بورس کمتر است و در طول یک سال مالی شرکت‌های بورسی برای شفافیت بیشتر موظفند تعداد گزارش‌های بیشتری را منتشر کنند. و دلیل این که در بازار فرابورس شفافیت کمتری وجود دارد در نتیجه ریسک سرمایه‌گذاری در آن بیشتر است.
می‌توان مهمترین وظیفه فرابورس ایران را ساماندهی و هدایت طیف وسیعی از بنگاه‌های اقتصادی به منظور تامین مزایای فرابورس مالی از طریق بازار سرمایه دانست و به همین دلیل است که فرآیند پذیرش شرکت‌ها و شرایط احراز آنها در سریع‌ترین زمان ممکن امکان‌پذیر است.
انواع بازارها در فرابورس ایران
معاملات در فرابورس بسته به نوع آن در بازار اول، دوم، سوم و چهارم انجام می‌شوند که در ادامه به شرح کامل این بازارها خواهیم پرداخت.
بازار اول فرابورس
در بازار اول فرابورس، سهام شرکت‌ها و همچنین واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری با نام پذیرش و معامله می‌شود. نوسان سهام در این بازار ۵ درصد بدون حجم مبنا در نظر گرفته شده است. شرکتهایی در بازار اول فرابورس امکان معامله را دارند که آخرین سرمایه ثبت شده آنها حداقل یک میلیارد تومان باشد و حداقل یکسال از زمان بهره‌برداری آنها گذشته و زیان انباشته نداشته باشند. همچنین اعضای هیات مدیره و مدیرعامل آنها سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار نداشته باشند.
بازار دوم فرابورس
در بازار دوم فرابورس نیز سهام شرکت‌های سهام عام پذیرفته می‌شود اما شرایط پذیرش در بازار دوم فرابورس نسبت به بازار اول راحت‌تر و منعطف‌تر است. در حقیقت در این بازار سهام شرکت‌های زیان‌ده، تازه تاسیس، شرکت‌های سهامی خاص که قصد اجرای افزایش سرمایه و تبدیل به سهامی عام را دارند و شرکت‌های کوچک نیز پذیرفته می‌شود.
در این بازار لازم است آخرین سرمایه ثبت‌شده شرکت‌ها حداقل یک میلیارد ریال باشد و مشمول ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصلاح قیمتی قانون تجارت نباشند، حداقل 5 درصد از سهام ثبت‌شده آن شناور باشد و همچنین اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت سابقه محکومیت قطعی کیفری نداشته باشند.
بازار سوم فرابورس ( بازار عرضه)
بازار سوم فرابورس که به بازار عرضه نیز معروف است مزایای فرابورس بازاری برای عرضه تمامی معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارند. در بازار عرضه فرابورس بلوک‌های سهام شرکت‌های سهامی اعم از عام، خاص، تعاونی و … همچنین سهام ناشی از افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام، پذیره‌نویسی سهام و اوراق مشارکت، پذیره نویسی گواهی سپرده سرمایه‌گذاری بانک‌ها، املاک و مستغلات، امتیاز بهره‌برداری و حق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکت‌های سهامی خاص نیز می‌توانند مورد معامله قرار بگیرند.
علاوه بر این موارد در بازار سوم فرابورس پذیره‌نویسی انواع اوراق بهادار از جمله پذیره‌نویسی شرکت‌های سهامی عام در شرف تاسیس نیز انجام می‌شود. برای عرضه فرآیند پذیرشی در کار نیست و این موضوع با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان‌پذیر است.
بازار چهارم فرابورس ( اوراق مشارکت)
در بازار چهارم فرابورس که به بازار اوراق مشارکت شناخته می‌شود انواع اوراق با درآمد تضمین‌شده از جمله اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و… پذیرش می‌شوند اما به شرط آن که حداقل سه ماه تا سر رسید آنها باقی مانده باشد و بعد از پذیرش، معاملات دست دوم آنها منحصرا از طریق فرابورس انجام شود. در واقع امکان صدور اوراق مشارکت شرکتی و اوراق مشارکت قابل تعویض سهام در این بازار امکان‌پذیر است.
مزایای پذیرش در فرابورس چیست؟
با ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه، چه بورس و چه فرابورس، بسیاری از مصرف‌کنندگان و خریدارن کالا با خدمات شرکت‌ها آشنا می‌شوند. علاوه بر این فرابورس مزایای متعددی برای شرکت‌های پذیرفته شده خود فراهم کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بیان می‌کنیم.
تامین مالی آسان و ارزان
مهمترین کارکرد بازار سرمایه جمع‌آوری پس‌اندازهای کوچک مردم و هدایت آن به سمت اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی است. در این راستا شرکت‌ها برای تامین منابع مالی خود و به جای روی آوردن به وام‌های بانکی، می‌توانند با شرایطی آسان‌تر از طریق بورس یا فرابورس اقدام کنند و با این کار در پیشبرد اهداف خود گامی موثر و مفید بردارند. در نتیجه مهمترین مزیت پذیرش شرکتی در بورس یا فرابورس همین مساله تامین مالی است.
معافیت مالیاتی
نکته حائز اهمیت بعدی این است که با پذیرش در فرابورس شرکت‌ها از معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند می‌شوند. چرا که بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس مزایای مالیاتی قابل توجهی داده خواهد شد. معافیت مالیاتی شرکت‌ها به این صورت است که 5 درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازار فرابورس پذیرفته می‌شود از زمان پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرش شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده است، با تایید سازمان بورس بخشیده می‌شود.
علاوه بر این معادل دو برابر معافیت مالیاتی برای سهام شرکتهایی که در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شده و در پایان دوره مالی حداقل 20 درصد سهام شناور آزاد دارند در نظر گرفته شده است.
موضوع مالیاتی دیگر این است که از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها، مالیات مقطوعی به اندازه نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد. در نتیجه از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نمی‌شود.
سخن آخر
در این مطلب به سوال فرابورس چیست؟ پاسخ دادیم و آن را دومین بازار سرمایه کشور و مکانی برای خرید و فروش و معاملات سهام و سایر اوراق بهادار نام بردیم. معاملات فرابورس در چهار بازار اول، دوم، بازار عرضه و بازار اوراق مشارکت انجام می‌شود که هرکدام شرایط خاص خود را برای پذیرش شرکت‌ها و انجام معاملات سهام دارند.
تفاوت بورس و فرابورس
فرابورس، مشابه بورس اوراق بهادار تهران، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌هاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف در این بازار قابل معامله هستند.
همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوتهای اندکی بین این بازار با بورس تهران وجود دارد. به‌عنوان‌مثال حد نوسان مجاز روزانه فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است(مثبت و منفی پنج درصد) و همچنین حجم مبنا در این بازار برابر یک است. (البته از خرداد 1394 حد نوسان در بازار بورس نیز همانند بازار فرابورس به مثبت و منفی پنج درصد افزایش یافت) شرکتهایی که شرایط لازم برای ورود به بورس تهران را نداشته باشند، می‌توانند با سهولت بیشتری به فرابورس وارد شوند.
وظایف فرابورس
مهمترین وظیفه این بازار سرمایه، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه‌ای است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن Over The Counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC نیز گفته می‌شود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به‌عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی مزایای فرابورس شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
فرابورس به چند دسته تقسیم میگردد؟
فرابورس دارای پنج بازار(بازار اول، بازار دوم، بازار سوم «عرضه»، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه) است.
پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد. بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش دریکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند. این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند:
– تامین مالی آسان و ارزان
– افزایش نقد شوندگی سهام
– بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار
– نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه
– شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
– اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
– بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
– معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
– صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیره‌نویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده
– پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از این بازار
برخی تفاوتهای بازار بورس با فرابورس
۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.
۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.
۳- ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
۴- در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.
۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد در صورتی که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین مزایای فرابورس میگردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.
۶- سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.
شاخص فرابورس چیست؟ | بررسی انواع شاخص های فرابورس + کاربردهای آن
بورس یک بازار معاملاتی است که سهام و اوراق بهادار در آن خرید و فروش می‌شود. امروزه با پیشرفت ابزار تکنولوژیک بازار بورس از حالت سنتی و کاغذی خارج شده و تمام معاملات در آن به صورت آنلاین انجام می‌شوند. تغییرات قیمت، روند کلی، رشد، افت و به طور کلی ارزیابی این بازار توسط عددی به نام شاخص بورس نشان داده می‌شود. اما سوالی که احتمالا در ذهن ایجاد می‌شود، این است که تفاوت بورس با فرابورس چیست و شاخص فرابورس به چه معناست؟ در ادامه مطلب به پاسخ این دو پرسش و موارد دیگر می‌پردازیم.
اصولا جذب سرمایه اصلی‌ترین چالش شرکت‌های تولید و خدماتی و به ویژه شرکت‌های تازه تأسیس است. یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به این هدف، ورود شرکت به بازار بورس است. ورود یک شرکت در بازار بورس و عرضه سهام در آن قوانین خاصی داشته و تمام شرکت‌ها شرایط لازم برای عرضه سهام خود در این بازار را ندارند.
بورس از دو بازار اول و دوم تشکیل شده و عملکرد شرکت‌ها تعیین کننده حضور آنها در بازار اول یا دوم است، به این ترتیب که، شرکتهایی با عملکرد خوب به بازار اول صعود کرده و در مقابل شرکتهایی با عملکرد ضعیف به بازار دوم سقوط می‌کنند.
از طرف دیگر، فرابورس نیز محلی برای جذب سرمایه و خرید و فروش سهام و اوراق بهادار بوده و برخلاف بورس قوانین و شرایط آسان‌تری بر فضای این بازار معاملاتی حاکم است. در نتیجه، شرکتهایی که هنوز شرایط لازم برای حضور در بازار بورس را ندارند، می‌توانند از این طریق وارد شده و سرمایه جذب کنند. برخلاف دامنه نوسان 5 درصدی بورس، دامنه نوسان فرابورس تا 3 درصد و در هر دو جهت منفی و مثبت در نوسان است.
به‌طورکلی، مهمترین هدف فرابورس، پذیرش شرکتهایی است که شرایط ورود به بازار بورس و اوراق بهادار را نداشته و مایل هستند با سرعت بالایی وارد بازار سرمایه شوند. فرابورس از پنج بازار مختلف تشکیل شده که عبارت‌اند از:
- بازار اول فرابورس: حضور سهام شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- بازار دوم فرابورس: حضور شرکت‌های سهامی عام، شرکت‌های تازه تأسیس، شرکت‌های زیان‌ده و شرکت‌های سهامی خاصی که قصد تبدیل شدن به شرکت سهام عام را دارند.
- بازار سوم فرابورس: نام دیگر این بازار، بازار عرضه بوده و محل انجام معاملات عمده اوراق بهادار و حضور شرکت‌های سهامی عام در شرف تأسیس است.
- بازار پایه فرابورس (زرد، نارنجی و قرمز): عرضه و انتقالات اوراق بهادار
- در نهایت، پذیرش سایر اوراق بهادر در بازار ابزارهای نوین مالی انجام می‌شود.
مزایای سرمایه‌گذاری در فرابورس
همانطور که ملاحظه کردید بازار فرابورس محیطی مناسب برای جذب سرمایه بوده و شرایط پذیرش آسان سبب شده تا شرکت‌های تازه تأسیس و نوپا برای ورود به این بازار با محدودیت‌های ورود به بورس روبه‌رو نباشند. این شرکت‌ها می‌توانند تا یک ماه وارد این بازار شده و به فروش سهام خود بپردازند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در فرابورس مزایای دیگری دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
- آسان بودن تأمین مالی
- معافیت مالیاتی
- مکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده‌تر تسهیلات بانکی
- امکان خروج ساده از بازار فرابورس
- عدم وجود حجم مبنا
- افزایش نقدشوندگی سهام
- انتقال آسان، سریع و ارزان سهام
- شفافیت و اعتبار قیمت سهام
- معرفی شرکت به طیف وسیعی از افراد و افزایش اعتبار شرکت
شاخص فرابورس بورس چیست؟
در یک تعریف ساده، شاخص یا Index، یک معیار آماری بوده و نشان‌دهنده تغییرات اقتصاد یا بورس است. معامله‌گران بازار با استفاده از شاخص‌های موجود، تغییرات یک متغیر را طی بازه‌های زمانی مختلف مشاهده و ارزیابی می‌کنند. در بازار بورس و فرابورس از شاخص‌های مختلفی استفاده شده و هر کدام از آنها نیز وضعیت بازار را از یک جنبه خاص ارزیابی می‌کنند.
معرفی انواع شاخص فرابورس و کاربردهای آن
شاخص فرابورس انواع مختلفی داشته و محاسبه هر کدام از آنها از طریق اعداد و ارقام و فرمول‌های خاص ریاضی انجام می‌شود. معامله‌گران و فعالان فرابورس برای بررسی وضعیت گذشته و حال بازار از این شاخص‌ها استفاده می‌کنند. در این میان، شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن، نسبت به سایرین اهمیت بیشتری داشته و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به توضیح انواع شاخص های فرابورس اشاره می‌کنیم.
شاخص کل در فرابورس چیست؟
شاخص کل، مهمترین و پرکاربردترین شاخص فرابورس بوده و توسط اکثر فعالان بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، شاخص کل نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های حاضر در فرابورس بوده و میانگین بازدهی سرمایه‌گذاری فرابورس را نشان می‌دهد. در مورد شاخص کل تغییرات قیمت مورد توجه فعالان بازار بوده و عدد خود شاخص اهمیتی ندارد.
شاخص کل، در میان عموم مردم و رسانه‌ها به شاخص بورس تهران نیز معروف بوده و نام دیگر آن " شاخص قیمت و بازده نقدی یا TEDPIX " است. هر چه شرکت پذیرفته شده در فرابورس بزرگ‌تر بوده و سرمایه بیشتری را جذب کرده باشد تأثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهد داشت. برای محاسبه شاخص کل فرابورس از طریق فرمول زیر عمل کنید:
"ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه" را بر "ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ" تقسیم کرده و جواب را در 100 ضرب کنید.
برای جای‌گذاری ارزش جاری در این فرمول، قیمت پایانی سهام را در تعداد سهام شرکت مدنظر ضرب کنید. همچنین، سال مبدأ بورس و اوراق بهادار تهران سال 1369 بوده و در این فرمول، قیمت سهام سال 1369 به‌عنوان مبدأ محاسبات در نظر گرفته می‌شود.
شاخص کل هم وزن در فرابورس چیست؟
شاخص کل هم‌وزن به درخواست معامله‌گرانی که به شاخص کل انتقاد داشتند، طراحی شده است. برخلاف شاخص کل، در شاخص کل هم‌وزن برای محاسبه شاخص از تعداد سهام شرکت استفاده نمی‌شود؛ بنابراین، بدون توجه به اندازه شرکت‌ها، هر کدام اثر یکسانی را در بازار خواهند داشت. در نتیجه 10 درصد نوسان مثبت یک شرکت بزرگ‌ترین شرکت فرابورس، به اندازه 10 درصد نوسان مثبت یک شرکت کوچک، در شاخص کل هم‌وزن تأثیرگذار است. در تصویر زیر، نمونه‌ای از شاخص کل هم وزن در یک روز معاملاتی آورده شده است.
شاخص قیمت در فرابورس
یکی دیگر از شاخص‌های مهم فرابورس، شاخص قیمت است. از طریق این شاخص، روند عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس، قابل مشاهده است. در این شاخص قیمت سهام شرکت‌های بورسی مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
تفاوتی که شاخص قیمت و شاخص فرابورس با یکدیگر دارند این است که، در شاخص قیمت تنها قیمت سهام و در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها نیز در فرمول محاسبات شاخص لحاظ می‌شود. اما از طرف دیگر، در شاخص قیمت نیز مانند شاخص کل، وزن شرکت‌ها نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
شاخص قیمت هم وزن در فرابورس
از طریق شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس، با وزنی برابر برای محاسبه شاخص قیمت، در نظر گرفته می‌شوند. در نتیجه، مانند شاخص کل هم وزن، در شاخص قیمت هم وزن نیز نوسانات مثبت و منفی قیمت شرکت‌های بزرگ و کوچک به یک اندازه در محاسبات تأثیرگذار خواهد بود.
شاخص سهام آزاد شناور
بهتر است قبل از بررسی شاخص سهام آزاد شناور، به تعریف مفهوم این عبارت بپردازیم. به سهام موجود در شرکت‌های بورسی که در بازار خرید و فروش شده و در اختیار افراد حقیقی قرار می‌گیرند، سهام آزاد شناور گفته می‌شود. محاسبه این شاخص با تفاوتهای اندک مانند محاسبه شاخص کل انجام می‌شود.
در شاخص سهام آزاد شناور برخلاف شاخص کل، تنها از سهام آزاد شناور شرکت‌ها استفاده شده و کل سهام منتشر شده در نظر گرفته نمی‌شود. در واقع، به منظور پیگیری رفتار بخشی از بازار که از قدرت نقدشوندگی مزایای فرابورس بالایی برخوردار است، از شاخص سهام آزاد شناور استفاده می‌شود.
سایر شاخص‌های فرابورس
علاوه بر موارد ذکر شده بالا، شاخص‌های دیگر بازار فرابورس نیز مورد استفاده فعالان بازار قرار می‌گیرند. در واقع، هر کدام از شاخص‌های فرابورس، یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه هستند. سایر شاخص‌های مورد استفاده در فرابورس عبارتند از: شاخص صنعت، شاخص مالی، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت 50 شرکت. به عنوان مثال؛ تغییرات شاخص مالی نشان‌دهنده میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.
انواع شاخص های بورس
برای آشنایی بیشتر با انواع شاخص های بازار بورس، به مقاله " شاخص هم وزن چیست؟ | معرفی شاخص های بازار سرمایه به زبان ساده" مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
فرابورس بازار معاملاتی است که شرکت‌های نوپا، زیان‌ده و سهامی عام می‌توانند از طریق آن و با شرایط آسان‌تر به جذب سرمایه بپردازند. شاخص های فرابورس معیارهای محاسباتی هستند که فعالان فرابورس برای بررسی وضعیت گذشته و حال بازار از آنها استفاده می‌کنند.
سوالات متداول
شاخص فرابورس چیست؟
شاخص فرابورس معیار آماری است که به معامله‌گران بازار کمک می‌کند تا از طریق اعداد، فرمول‌های ریاضی و تحلیل آنها وضعیت حال و گذشته بازار را بررسی و ارزیابی کنند.
انواع شاخص های فرابورس چیست؟
شاخص های فرابورس انواع و کاربردهای مختلفی دارند و به‌طورکلی هر کدام از آنها یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه محسوب می‌شوند. شاخص کل و شاخص کل هم وزن مهمترین و پرکاربردترین شاخص های فرابورس هستند.
کارگزاری هوشمند رابین
کارگزاری فارابی
این مقاله به کوشش نگار پورجواد و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.
تفاوت بورس و فرابورس
فرابورس، مشابه بورس اوراق بهادار تهران، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌هاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف در این بازار قابل معامله هستند.
همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوتهای اندکی بین این بازار با بورس تهران وجود دارد. به‌عنوان‌مثال حد نوسان مجاز روزانه فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است(مثبت و منفی پنج درصد) و همچنین حجم مبنا در این بازار برابر یک است. (البته از خرداد 1394 حد نوسان در بازار بورس نیز همانند بازار فرابورس به مثبت و منفی پنج درصد افزایش یافت) شرکتهایی که شرایط لازم برای ورود به بورس تهران را نداشته باشند، می‌توانند با سهولت بیشتری به فرابورس وارد شوند.
وظایف فرابورس
مهمترین وظیفه این بازار سرمایه، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه‌ای است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن Over The Counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC نیز گفته می‌شود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به‌عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
فرابورس به چند دسته تقسیم میگردد؟
فرابورس دارای پنج بازار(بازار اول، بازار دوم، بازار سوم «عرضه»، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه) است.
پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد. بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش دریکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند. این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند:
– تامین مالی آسان و ارزان
– افزایش نقد شوندگی سهام
– بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار
– نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه
– شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
– اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
– بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
– معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
– صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیره‌نویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده
– پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از این بازار
برخی تفاوتهای بازار بورس با فرابورس
۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.
۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.
۳- ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
۴- در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات مزایای فرابورس با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.
۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد در صورتی که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین میگردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.
۶- سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.
پذیرش شرکت‌ها
ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه و پذیرش اوراق بهادار آنها در بورس یا فرابورس، نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آن در سطح کشور است. شرکت‌ها مزایای فرابورس با پذیرش در بازارهای مالی می‌توانند از مزایایی مانند هزینه پایین‌تر تأمین مالی، افزایش نقدشوندگی سهام، معافیت‌های مالیاتی و سایر مزایا بهره‌مند گردند.
پذیرش سهام عادی در بورس، صرفاً دریکی از تابلوهای بازار اول یا بازار دوم صورت می‌پذیرد. متقاضی در صورت دارا بودن شرایط عمومی پذیرش سهام عادی، با توجه به شرایط خاص پذیرش سهام در هر یک از این بازارها، بایستی تقاضای پذیرش خود از طریق مشاور پذیرش به بورس ارائه نماید.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه
سابقه بورس در دنیا
واژه بورس از نام خانوادگي شخصي به نام "واندر بورس" اخذ شده كه در اوايل قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژيك می‌زيسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد كالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. اين نام بعدها(1309) به كليه اماكنی اطلاق شد كه محل دادوستد پول، كالا و اسناد مالي و تجاري بوده است. رشد بورس سهام و جاافتادن آن در عمليات تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شكوفايی اقتصاد تازه متحول شده آن همراه بوده است.
سود مرکب چیست؟
سود مرکب، سودی ترکیب شده و مضاعف است. به عبارت دیگر، در محاسبه سود مرکب، علاوه بر سودی که به واحدهای سرمایه‌گذاری تحت تملک سرمایه‌گذار تعلق می‌گیرد، سود ناشی از ذخیره‌ی سودها نیز افزوده میگردد.
آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار
آیا میدانید با توجه به تحریم‌های روسیه علیه برخی کشورها و تیره شدن روابط تجاری با آنها, در حال حاضر می‌توان گفت یکی از بهترین بازارهای صادراتی محصولات و میوه ایران کشور روسیه است. با رعایت اصول و استراتژی می‌توان قسمت عمده ای از بازار کالاهای وارداتی به روسیه را تصاحب کرد.
بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت را بشناسید
در هر سرمایه‌گذاری‌ای، یکی از دغدغه‌های اصلی سرمایه‌گذار میزان بازدهی است و میزان بازدهی در هر بازار و ابزاری به زمان ورود به آن بستگی دارد. همانطور که میدانید، یکی از راه‌های کسب سود مطمئن و بدون ریسک، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت است
دیدگاه شما