بازار های مشتقه

بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی

حامد سلطانی نژاد؛ مدیرعامل بورس کالای ایران / هدف از این مقاله بررسی تأثیر بازارهای مشتقه بر رشد اقتصادی در ۶ اقتصاد عمده جهان (اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده، ژاپن، چین، هند و برزیل) در دوره ۲۰۱۴-۲۰۰۲ است. برای انجام این کار، داده‌های پانل پویا با روش GMM (گشتاورهای تعمیم‌یافته) تخمین زده می‌شود. طبق یافته‌های این مطالعه، در این کشورها بازار مشتقات بازار های مشتقه تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی داشته است. این مقاله چند راهکار برای ترویج استفاده از بازارهای مشتقه برای کمک به رشد اقتصادی پیشنهاد می‌کند که چکیده آن را می‌خوانید.

معرفی

رابطه بین بخش مالی و رشد اقتصادی یک موضوع حائز اهمیت است که در طیف گسترده‌ای از مقالات پژوهشی، نظری و تجربی، موردبررسی قرارگرفته است. بسیاری از این مقالات بر تأثیربخش مالی بر رشد اقتصادی تمرکز دارند. مطالعات پیشگامی که نقش بخش مالی را در پویایی اقتصاد برجسته می‌کنند عبارت‌اند از؛ ویکسل (۱۹۳۴)، شومپیتر (۱۹۵۴) و گلدسمیت (۱۹۶۹) که دریافتند سیستم مالی به‌عنوان موتور حرکتی فعالیت اقتصادی عمل می‌کند.

از سوی دیگر، لوین (۱۹۹۱) اشاره می‌کند که بازارهای سهام، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت را تسهیل کرده و به کاهش ریسک کمک می‌کنند و به‌طور هم‌زمان نقدینگی را برای سرمایه‌گذاران و تأمین مالی و سرمایه را برای شرکت‌ها فراهم می‌آورند و درنتیجه، بازارهای سهام به رشد اقتصادی کمک می‌کنند. علاوه بر این، لوین و زرووس (۱۹۹۸) تأکید می‌کنند که تعداد قابل‌توجهی از مطالعات تجربی از وجود رابطه بین بازارهای سرمایه و رشد اقتصادی در درازمدت پشتیبانی می‌کند.

بازارهای مشتقه در دهه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. در دسامبر ۲۰۰۸ حجم معاملات قراردادهای مشتقه در سراسر جهان تقریباً ۵۹۲ تریلیون دلار بود که بسیار بالاتر از تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در سال ۲۰۰۷ معادل ۸/ ۱۳ تریلیون دلاربود.

بر اساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی (BIS)، در سال ۲۰۰۳، حدود ۹۲ درصد از ۵۰۰ شرکت بزرگ جهان از ابزارهای مشتقه برای مدیریت ریسک به‌ویژه روش ریسک نرخ بهره استفاده کردند. بازارهای مشتقه، نه‌تنها یک بازار عظیم به شمار می‌رود، بلکه به‌طور چشمگیری در حال رشد است به‌طوری‌که بر اساس آمارها در دوره ۲۰۱۴۱۹۹۸ قراردادهای مشتقه بیش از هفت برابر افزایش‌یافته است. نویسندگانی نظیر سیل (۱۹۹۷)، بلوچ و آریا (۲۰۰۷)، ساندارام و داس (۲۰۱۱)، ساندارام (۲۰۱۳)، سیپکو (۲۰۱۱)، رابا و همکاران (۲۰۱۴) نقش بازارهای مشتقه را در افزایش رشد اقتصادی تحلیل کرده‌اند.

اکثر این مطالعات رابطه مثبتی بین توسعه بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی پیداکرده‌اند؛ بااین‌حال، تحلیل جهانی در رابطه با چنین رابطه‌ای هنوز انجام‌نشده است. این مقاله پژوهشی، بررسی تأثیر بازارهای مشتقه بر رشد اقتصادی در ۶ اقتصاد عمده جهان (اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده، ژاپن، چین، هند و برزیل) را بررسی می‌کند.

به‌طور مشخص، تأثیر متغیرهایی نظیر حجم بازارهای مشتقه بر دلار آمریکا و حجم بازارهای مشتقه به‌عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی بر رشد اقتصادی در طول دوره ۲۰۱۴-۲۰۰۲ ارزیابی می‌شود. ما از مدل داده‌های پانل پویا با اطلاعات دریافتی از بانک جهانی و انجمن صنایع آینده (FIA) برای تولید شواهد تجربی درباره رابطه بین بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی استفاده می‌کنیم. درنهایت، بر اساس نتایج مدل اقتصادسنجی، توصیه‌های متعددی در مورداستفاده از بازار مشتقات برای تحریک رشد اقتصادی ارائه می‌دهیم.

بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی

ابزارها و قراردادهای مشتقه رشد چشمگیری در بازارهای بورسی و سازمان‌یافته و همچنین در بازارهای خارج از بورس یا سازمان‌یافته داشته‌اند. این ابزارها از طریق مکانیزم به اشتراک‌گذاری ریسک، فرصت‌های سرمایه‌گذاری با بازده بالقوه بالاتر ازآنچه در بازار اوراق قرضه و سهام وجود دارد، ارائه می‌دهند. محصولات مشتقه ابزارهای مالی هستند که قیمت آن به سایر متغیرهای اساسی مانند قیمت سهام و شاخص‌ها، نرخ بهره، نرخ ارز، قیمت کالاها و… بستگی دارد؛ یعنی ابزارهای مشتقه، ابزارهای مالی مرتبط با دارایی پایه هستند و ابزار مفیدی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در محیط‌های ناپایدار به شمار می‌آیند.

به‌طورکلی، آن‌ها شرایط زیر را برآورده می‌کنند:

• ارزش آن‌ها بر اساس ارزش زمانی پول است که در بخش خاصی از قرارداد بیان‌نشده است
• آن‌ها نیازمند سرمایه اولیه خالص کم (به‌طور قابل‌توجهی کمتر از سرمایه‌گذاری موردنیاز برای خرید دارایی‌های اساسی) و گاهی اوقات حتی هیچ سرمایه‌گذاری هستند
• آن‌ها در یک تاریخ آینده تسویه می‌شوند

اثرات و پیامدهای بازارهای مشتقه در یک اقتصاد می‌تواند به‌طور گسترده‌ای متفاوت باشد. بسیاری از محققان در زمینه مکانیزم‌های به اشتراک‌گذاری ریسک تمرکز می‌کنند و ابزارهایی را برای شرکت‌ها به‌منظور مقابله با شرایط اقتضایی و احتمالی و همچنین دستیابی به اطلاعات بهتر در بازارهای مالی فراهم می‌آورند. البته برخی از محققان نیز بر مضرات مرتبط با بازارهای مشتقه و نقش آن‌ها در جذب واسطه‌ها تمرکز می‌کنند.

درهرصورت، بازارهای مشتقه در دهه‌های گذشته رشد چشمگیری داشته‌اند، اگرچه سود حاصل از بازارهای مشتقه می‌تواند بسیار بزرگ‌تر باشد. البته، ابزارهای مشتقه ممکن است در دستیابی به تخصیص کارآمد ریسک در کل اقتصاد نیز کمک کنند. آن‌ها همچنین در ایجاد بازار برای ارائه فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاران مفید هستند. علاوه بر این، مشتقات اطلاعات را به بازارهای مالی ارائه می‌دهند و بنابراین نقش مهمی در کاهش نوسانات آینده در بازارهای مالی جهانی ایفا می‌کنند.

درنهایت، بازار مشتقات به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا انتظارات مربوط به قیمت دارایی‌های پایه را به‌منظور مدیریت ریسک ناشی از تغییرات قیمت شکل دهند و درنتیجه درروند تصمیم‌گیری‌های آینده تسهیل ایجاد کنند. تعدادی از نویسندگان دیگر، باوجود مزایای بالقوه که ابزارهای مشتقه می‌توانند به شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و کل اقتصاد ارائه دهند، روی زیان‌های مربوط به بازارهای مشتقه تمرکز می‌کنند. ابزارهای مشتقه، ازجمله قراردادهای آپشن، پیمان‌های آتی، قراردادهای آتی و سوآپ می‌توانند برای شرکت‌ها و همچنین سرمایه‌گذاران دولتی و خصوصی فرصت‌هایی را فراهم آورند که ممکن است در غیر این صورت در دسترس نباشند.

مشتقات به تخصیص ریسک بین سرمایه‌گذاران و بنگاه‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند هزینه‌های تنوع‌بخشی به پورتفولیو را کاهش دهند. علاوه بر این، قیمت ابزارهای مشتقه ممکن است اطلاعاتی را برای معامله‌گران آشکار کند که می‌تواند به ایجاد بازارهای مالی پایدارتر کمک کند. درنهایت، بلوچ و آریا (۲۰۰۷) رابطه‌ای را بین بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی پیدا کردند که نشان می‌دهد اگر نقدینگی کافی در بازار نقدی پایه وجود داشته باشد، می‌توان معامله ابزارهای مشتقه را حفظ کرد و این ابزارها از طریق انتقال ریسک می‌توانند نقش مهمی را در رشد اقتصادی ایفا کنند.

سیپکو (۲۰۱۱) ارتباط بین توسعه بازار مشتقات و اقتصاد واقعی را بررسی می‌کند. او تأکید می‌کند که حجم معاملات بازار مشتقات در دهه‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش‌یافته و این افزایش به‌طور بااهمیتی بازارهای مالی جهانی را تحت تأثیر قرارداده است. نویسنده همچنین رشد کلی تولید ناخالص داخلی اسمی و واقعی را با بازار مشتقات جهانی و به‌ویژه بازار فرابورسی (OTC) مقایسه می‌کند.

به‌طور خلاصه، بازارهای مشتقه در دهه‌های اخیر به‌طور چشمگیری رشد کرده‌اند و به معامله‌گران کمک کرده‌اند تا ریسک‌هایی را علیه رویدادهای غیرمنتظره و توزیع ریسک بین شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را پوشش دهند. آن‌ها اطلاعات کامل‌تری در بازار ارائه می‌دهند که قدرت تصمیم‌گیری شرکت‌ها را افزایش می‌دهد. تأثیرات منفی کوتاه‌مدت آن‌ها در مقایسه با تأثیرات مثبتی که در طولانی‌مدت دارند، قابل قیاس نیست. انتظاراتی بازار های مشتقه که بازارهای مشتقات برآورده می‌کنند، همراه با مدیریت ریسک مناسب، ممکن است به ثبات در آینده کمک کند تا شرکت‌ها بتوانند با اقدامات به‌موقع برای سرمایه‌گذاری در آینده در تمام بخش‌ها گسترش یابند و به رشد اقتصادی درازمدت کمک کند.

تجزیه‌وتحلیل نتایج تجربی

هدف این مطالعه، ایجاد یک مدل داده‌های پانل پویا است که به ما این امکان را می‌دهد تا رابطه بین بازارهای مشتقه و رشد تولید ناخالص داخلی سرانه را در یک نمونه از ۶ اقتصاد عمده جهان بررسی کنیم. در این مطالعه سال‌های ۲۰۱۴-۲۰۰۲ مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است که مجموعاً ۷۸ مشاهدات، ۶ گروه و ۱۳ سال را ارائه می‌دهد.

در این مطالعه مدل تفاوت GMM برای توضیح تأثیر بازارهای مشتقه بر رشد اقتصادی انتخاب‌شده است. برآوردهای این مدل نشان می‌دهد که بازار مشتقه با تولید ناخالص داخلی رابطه مثبت بازار های مشتقه دارد. برآوردهای GMM نشان می‌دهد که افزایش یک درصد از حجم معاملات بازارهای مشتقه، در تولید ناخالص داخلی سرانه در کشورهایی که اهداف این مطالعه در طول سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ بود، ۱۷/ ۰ درصد تأثیر می‌گذارد؛ بر اساس این تحقیق تأثیر بازار مشتقه در اقتصاد واقعاً مهم است. این امر می‌تواند به این دلیل باشد که بازارهای مشتقه ممکن است به شکل‌گیری انتظارات قیمت دارایی‌ها در آینده کمک کند. این انتظارات با مدیریت ریسک مناسب می‌تواند از طریق اقدامات پیش‌بینی‌شده برای سرمایه‌گذاری‌های آینده به ثبات و گسترش شرکت‌ها در آینده کمک کند که این خود تأثیر مثبتی بر فعالیت اقتصادی در بلندمدت دارد.

نتیجه‌گیری

شواهد تجربی ارائه‌شده در این تحقیق نشان می‌دهد که بازارهای مشتقه ممکن است تأثیرات عمده‌ای بر رشد اقتصادی داشته باشند. تلاش‌های بیشتر برای توسعه بازارهای مشتقه، به تقویت فعالیت اقتصادی کمک می‌کند، بنابراین رفاه جامعه را بهبود می‌بخشد.

این مقاله پژوهشی از تحلیل گرافیکی و آماری برای نشان دادن رابطه مثبت بین افزایش حجم بازار مشتقات و واقعی و تولید ناخالص داخلی سرانه در ۶ اقتصاد بزرگ جهان استفاده می‌کند. برآوردهای استاتیک و پویا از تجزیه‌وتحلیل داده‌های پانل اهمیت تأثیر حجم بازار مشتقات روی رشد اقتصادی را نشان می‌دهد. تأثیر حجم بازارهای مشتقه در رابطه با رشد تولید ناخالص داخلی در برخی از اقتصادهای بزرگ جهان، مورد تحلیل قرار گرفت.

شواهد تجربی ارائه‌شده، فرضیه اصلی را مورد تأیید قرارداد به‌طوری‌که افزایش حجم بازارهای مشتقه تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی در دوره ۲۰۱۴-۲۰۰۲ داشته است. با توجه به این تحقیق، توصیه می‌شود که تصمیم‌گیرندگان سیاست‌های اقتصادی باید ابزار و انگیزه‌هایی را برای تشویق بازارهای مشتقه و افزایش رشد اقتصادی ارائه کنند تا به توسعه اقتصادی و بهبود رفاه کمک کنند.

توسعه بازارهای مشتقه باید یک هدف کلیدی برای سیاست‌گذاران و تصمیم گیران برای ترویج رشد اقتصادی و رفاه باشد، بنابراین اجرای کلیه اقدامات قانونی لازم برای از بین بردن معاملات غیر شفاف با محصولاتی از مشتقات خاص لازم است تا اقتصاد جهانی را به مسیر پایدار رشد اقتصادی قوی و متعادل تبدیل کند. درنهایت، یک سؤال در زمینه مشابه ایجاد می‌شود؛ آیا بازارهای مشتقه رشد اقتصادی را پیش‌بینی می‌کنند؟

راه پرداخت بهترین منبع شما برای دانستن هر چیزی درزمینه فناوری‌های مالی (فین‌تک) است. راه پرداخت به شما کمک می‌کند در جریان رویدادها و روندهای فین‌تک ایران و جهان قرار بگیرید. شما در راه پرداخت می‌توانید آخرین خبرها و تحلیل‌های نویسندگان و تحلیلگران ایرانی و خارجی را مطالعه کنید.

اوراق مشتقه چیست؟

ریسک، یکی بازار های مشتقه از عناصر جدایی ناپذیر بازارهای مالی است که سرمایه‌گذاران و فعالان این بازارها همواره در تلاشند تا به روش‌های مختلف، درصدد کاهش آن برآیند. بعضی از کالاها مانند محصولات کشاورزی، محصولات خام مانند نفت و فلزات اساسی، دارای نوسانات قیمتی زیادی هستند به همین دلیل فعالان اقتصادی جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، ابزارهای متنوعی را ایجاد کردند که یکی از این ابزارها، ابزارهای مالی مشتقه می‌باشد. این ابزارها علاوه بر کاهش ریسک بازار، حجم معاملات و نقدینگی نیز افزایش می‌دهند.

اوراق مشتقه، اوراق بهاداری است که ارزش آن وابسته به ارزش یک یا چند دارایی پایه است که از آنها مشتق می‌شود که این دارایی‌ها بصورت فیزیکی یا دارایی مالی هستند.

قراردادهای مشتقه توافقی است که بر اساس یک دارایی پایه، بین دو طرف منعقد شده و ارزش آن متناسب با قیمت دارایی پایه تغییر می‌کند.

دارایی‌های پایه متداول عبارتند از سهام، انواع کالا، ارز، اوراق قرضه، شاخص بازار و نرخ بهره.

اوراق مشتقه یا در بورس یا بازارهای خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرد. اوراق مشتقه در بورس دارای یک سری استاندارها بوده در حالیکه اوراق مشتقه خارج از بورس قانون گذاری شده نیست و دارای ریسک بیشتری نسبت به اوراق مشتقه بورس می‌باشد.

فعالان بازار با اهداف مختلفی از ابزار مشتقه استفاده می‌کنند که در زیر یه شرح آن می پردازیم:

پوشش دهندگان ریسک( Hedgers ):

کسانی هستند که هدف آنها از به کارگیری ابزارهای مشتقه، کاهش ریسک ناشی از نوسانات قیمت دارایی است.

آربیتراژگران( Arbitrageur ):

کسانی هستند که هدف آنها از به کارگیری ابزارهای مشتقه، کسب منفعت از اختلاف قیمت یک دارایی(یا اوراق مشتقه) در بازارهای مختلف می‌باشد که این اختلاف معمولا ناشی از عدم تعادل قیمتی بازارهای مختلف است.

سفته بازان( Speculators ):

کسانی هستند که هدف آنها کسب سود بیشتر از طریق قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف و ریسک پذیری بالا، می‌باشد.

انواع ابزار مشتقه:

1. قرارداد آتی( Futures contract ):

یکی از رایج‌ترین مشتقه‌هاست. قراردادی بین دو طرف است که طبق آن یک دارایی با قیمت از پیش تعیین شده در زمانی مشخصی در آینده معامله خواهد شد.قراردادهای آتی بازار بورس استاندارد شده هستند و مشخصات کالا، تاریخ و قیمت قرارداد نیز توسط این سازمان تعیین می‌گردد.

در قراردادهای آتی وجه نقد تا پایان تاریخ قرارداد رد و بدل نمی‌شود و به دلیل وجود ریسک نکول، تنها جهت تضمین، مبلغی بصورت ودیعه، توسط مشتری به اتاق پایاپای سپرده می‌شود تا در صورت محقق نشدن سود مد نظر یا زیان، از مبلغ ضمانت برداشت و به حساب طرف مقابل واریز گردد.

به عنوان مثال فرض کنید یک قرارداد آتی استاندارد شده توسط سازمان بورس با مبلغ 1000000 تومان و تاریخ قرارداد دو ماه آینده، قابل معامله باشد که وجه تضمین 10 درصد و حداقل ودیعه 5 درصد مبلغ قرارداد، تعیین شده باشد. در این صورت هر دو طرفین قرارداد باید مبلغ 100000 تومان به اتاق پایاپای بسپارند. پس از عقد قرارداد، اتاق پایاپای به صورت روزانه، مانده موجودی حساب طرفین را محاسبه می‌کند. مثلا اگر قیمت کالا در روز بعد از قرارداد 900000 تومان شود، بایستی 100000 تومان از وجه ضمانت خریدار برداشت و به حساب فروشنده واریز گردد و بالعکس. دلیل این امر این است که در صورت کاهش قیمت کالا، خریدار نمی‌تواند بیشتر از مبلغ مورد نظر کالای خود را بفروش برساند.

2.پیمان آتی( Forward contract ):

نوعی مشتقه است که مشابه قرارداد آتی بوده با این تفاوت که قرارداد آتی در بازار بورس معامله می‌شود و استاندارد شده است اما پیمان آتی در بازارهای خارج از بورس ( OTC ) معامله می‌شود و با استانداردهای بورس خاصی مطابقت ندارد.

3. قرارداد اختیار معامله( Option ):

قراردادی است که به خریدار آن(در ازای پرداخت مبلغی)، اختیار خرید یا فروش یک دارایی مشخص با قیمت تعیین شده و در زمان مشخص داده می‌شود؛ در حالیکه فروشنده(در ازای دریافت مبلغی از خریدار) باید تا قبل از تاریخ سررسید قرارداد، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، دارایی تعیین شده را با قیمت معین معامله کند.این قراردادها به دو نوع اختیار خرید (call option) و اختیار فروش (put option) تقسیم می‌شوند.

اختیار خرید( call option ):

قراردادی است که طبق آن، خریدار در ازای پرداخت مبلغی، حق خرید دارایی پایه را با قیمت مشخص و در زمان مشخص یا قبل از آن برای خود می‌خرد.

اختیار فروش( put option ):

قراردادی است که طبق آن، خریدار در ازای پرداخت مبلغی حق فروش دارایی پایه را با قیمت مشخص و در زمان مشخص یا قیل از آن برای خود می‌خرد.

قراردادهای اختیار خرید( call option ) و اختیار فروش( put option ) به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم می‌شود که طبق نوع آمریکایی، در هر زمانی تا قبل از انقضای قرارداد و تاریخ انقضای قرارداد، امکان معامله وجود دارد اما در نوع اروپایی تنها در تاریخ انقضای قرارداد امکان اجرای قرارداد وجود دارد.

مثال: ابتدا یک مثال از قرارداد اختیار خرید آمریکایی را عنوان می‌کنیم:

فرض کنید شخصی با پرداخت 10 هزار تومن، حق خرید یک کالا را به مدت دو ماه و با نرخ 200 هزار تومن، از فروشنده خریده باشد. در طول این دو ماه، امکان رخ دادن اتفاقات مختلفی وجود دارد:

فرض کنید قیمت کالا در بازار به مبلغ 180 هزار تومن برسد در این صورت شخص با خرید کالا از فروشنده، مبلغ 20 هزار تومن ضرر کرده و با در نظر گرفتن پرداخت اولیه 10 هزار تومن، ضرر نهایی او 30 هزار تومن می‌باشد. اگر قیمت کالا در بازار به 215 هزار تومن برسد، شخص با خرید کالا از فروشنده 15 هزار تومن سود کرده اما به دلیل پرداخت مبلغ اولیه 10 هزار تومن، سود نهایی او 5 هزار تومن خواهد بود.

اگر قیمت کالا در بازار به 240 هزار تومن برسد، شخص با خرید از فروشنده و با در نظر گرفتن مبلغ پرداختی 10 هزار تومن در زمان شروع قرارداد؛ مجموعا مبلغ 30 هزار تومن سود کرده است.

همانطور که عنوان شد؛ شخص با خریدن حق خرید از فروشنده این اختیار را خواهد داشت که در هر زمانی که خرید کالای مورد نظر برای او سود آور باشد، از فروشنده خریداری شود.

مثال: اکنون یک مثال از قرارداد اختیار فروش اروپایی را بیان می‌کنیم:

فرض کنیم یک تولید ‎ کننده در ازای پرداخت مبلغ 10 هزار تومن به خریدار، حق فروش کالا را با نرخ 50 هزار تومن و در تاریخ سررسید سه ماه آینده خریده باشد.

اگر قیمت کالا در بازار کمتر از 50 هزار تومن باشد، تولید کننده این حق را خواهد داشت که کالای خود را به قیمت بازار و به شخص دیگری بفروشد و تنها به اندازه مبلغ پرداختی اولیه 10 هزار تومن ضرر کند.

اگر قیمت کالا در بازار به 40 هزار تومن برسد با توجه به مبلغ پرداختی اولیه ، تولید ‎ کننده سودی نکرده و تنها زیان خود را کاهش داده است.

اگر قیمت کالا به کمتر از 40 هزار تومن برسد در این صورت تولید‌کننده، سود خواهد کرد.

4. قرارداد معاوضه یا سوآپ:

در زمان های دور، افراد برای تامین نیازهای خود، کالاهای مختلف را با یکدیگر عوض می‌کردند. در اصطلاح حقوقی به این کار، معاوضه یا مبادله کالا به کالا گفته می‌شود. در بازارهای مالی نیز نوعی قرارداد تحت عنوان قرارداد معاوضه یا سوآپ وجود داشته که از اوایل دهه 1980 میلادی به بازارهای مالی معرفی گشت و نسبت به سایر ابزارهای مالی نیز سابقه کمتری دارد.

قرارداد سوآپ قراردادی است که طبق آن، طرفین قرارداد متعهد می‌شوند که کالاهای خود یا منافع حاصل از آن را باهم تعویض کنند و در پایان سر رسید قرارداد نیز، دارایی‌ها و یا منافع حاصل از آن به صاحب اصلی بازگردد.

اوراق مشتقه بورس چیست و انواع آن کدام است؟

در این مقاله می خواهیم درباره ی اوراق مشتقه که نوع جدیدی از بازار بورس کالا می باشد و در میان مردم ایران بسیار رواج پیدا کرده است صحبت کنیم، برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطالب همراه ما باشید.

اوراق مشتقه بازار های مشتقه فرابورس

اوراق مشتقه به اوراقی گفته می شود که ارزش آن به اوراق بهادار وابسته است و امروزه بسیار مورد توجه سهامدارن قرار گرفته است. به زبان ساده تر این گونه است که ارزش آن به یک یا چند دارایی که از آن مشتق می شود بستگی دارد.

اوراق مشتقه pdf را می توانید از سایت های بورس دانلود کنید، این پی دی اف ها به صورت کامل اوراق مشتقه را توضیح داده اند. این پی دی اف ها برای کسانی که می خواهند به طور کامل درباره ی اوراق مشتقه اطلاعات بدست آورند و دانش خود را در این زمینه افزایش دهند بسیار مناسب است. شما با داشتن این پی دی اف ها می توانید در هر زمان که خواستید سوالات موجود در ذهن خود را در ان جست و جو کنید و پاسخ ان ها را بیابید.

در حقیقت این پی دی اف ها دارای نکته های بسیار کار بردی و ریزی هستند و مطالعه ان ها خالی از لطف نیست. در کنار پی دی اف ها شما می توانید از فیلم های اموزشی در این زمینه نیز بهره ببرید.

در این اوراق چیز های مختلفی مانند: کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده‌ اند و در بورس ‌های مربوطه معامله می شوند. این معاملات اگر در زمان درست و توسط فردی که در این زمینه آگاهی دارد انجام شود، این معامله بسیار سودمند خواهد بود. نکته حائز اهمیت این است که در این معاملات اصل دارایی هیچ وقت جا به جا نمی شود و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات و نوسانات قیمت کالای مربوطه است. همچنین پس از آگاهی از این موضوع مقاله اوراق سلف نفتی را مطالعه کنید.

سرعت بالا نقد شوندگی

یکی از نکاتی که در این اوراق باعث شده است سهامداران از آن استقبال کنند این است که در این معاملات نسبت به معاملات نقدی سرعت و قدرت بیشتری نقد شوندگی دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می کند. این موضوع باعث شده است که این اوراق یک مزیت نسبت به بقیه بازار های مشتقه اوراق ها داشته باشد و بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

خیلی از سرمایه گذاران اوراق مشتقه را نوع جدیدی از بازار بورس کالا می دانند و در این باره می گویند که این اوراق برای این به وجود آمده است که با توجه به نیاز بعضی بازار ها و ماهیت کالا ها و با توجه به این اوراق می توان معامله جدید برای کالا انجام داد.

اوراق مشتقه کارگزاری مفید

اوراق مشتقه انگلیسی را می توانید در مرورگر جستجو کنید تا اطلاعات بیشتری در سایت های خارجی بدست آورید، این کار به شما کمک می کند تا دانش خود را در این زمینه افزایش دهید و به آگاهی بیشتری برسید، هم چنین معادل انگلیسی آن Derivative می شود.

اوراق مشتقه حق تقدم آن با سهامداران است، چرا که آن ها برای خرید این اوراق پیش قدم می شوند.
اوراق مشتقه شامل چهار نوع قرارداد: قرارداد های آتی، قرارداد های سلف، قرارداد های اختیار معامله، قرارداد های معاوضه می شود.

هدف از سرمایه گذاری در اوراق مشتقه می تواند به این معنی باشد که جامعه به رفاه و آسایش بیشتری برسد اما به یاد داشته باشید برای این کار باید در راه درست قدم بردارید. کسانی که دارای شرکت های بزرگ و یا کارخانه هستند باید بتوانند منابع مالی مورد نظر خود را تامین کنند تا این گونه بتوانند پروژه های سرمایه گذاری را اجرا کنند. این منابع مالی که در اختیار این افراد است نمی تواند به تنهایی مخارج را تامین کند، راه حلی برای تامین این مخارج وجود دارد و این است که تمام مردم یک جامعه توسط سرمایه هایی که دارند و یا آن ها را پس انداز کردند را مشارکت دهند.

در حقیقت از اوراق مشتقه برای بهبود اوضاع مالی استفاده می شود و در صورتی که به درستی به ان عمل شود، بهترین کارایی را خواهد داشت. باید شرکت های بزرگ و مجموعه های صنعتی این مورد را مد نظر خود قرار دهند تا در اینده بتوانند بهره وری خوبی از ان داشته باشند.

ایجاد بازار های مالی

در واقع باید منابعی که بدون استفاده قرار گرفته است به مواردی که کمبود منابع در آن ها وجود دارد هدایت شود تا این گونه همه منابع مورد استفاده قرار بگیرند. از جمله مهم ‌ترین راه حل ها که با آن می توان مشکل منابع را حل کرد این است که بازار های مالی ایجاد شود تا کسانی به عنوان یک واسطه‌ عمل کنند و میان وام‌ دهندگان و وام‌ گیرندگان قرار بگیرند. به این صورت کسانی که سرمایه اضافی دارند می توانند این سرمایه را به افرادی که برای تامین منابع خود به این سرمایه نیاز دارند به صورت وام بدهند و در عوض طی یک دوره معین سود حاصل از این سرمایه را دریافت کنند.

البته کسانی که می خواهند این کار را انجام بدهند به یاد داشته باشند که فقط باید از طریق قوانین مشخص شده این کار را انجام دهند تا از نظر شرعی و اسلامی با مشکل مواجه نشوند. این یک راه بسیار عالی برای کسب درامد از طریق اندوخته های فردی است و شما می توانید با در اختیار گذاشتن منابع اضافی خود، هم فرد دیگری را به کار دعوت کنید و هم خود شما از ان کسب درامد خوبی داشته باشید.

شما با این اقدام یک کار خیر نیز انجام می دهید و فردی دیگری را نیز به اشتغال وا می دارید. فقط در صورتی که تمامی قوانین به صورت درست اعمال شود این مهم شکل خواهد گرفت و حتما باید به این نکته توجه داشت.

اوراق مشتقه سکه طلا

اوراق مشتقه آب و هوا به این گونه است که در آن به طور مثال یک شرکت ابزار مشتق آب و هوا را خریداری می کند و در صورت تغییر شرایط آب و هوایی این مشتقات خریداری شده توسط فروشنده نقد می شود.

کشاورزان نیز می توانند از مشتق آب و هوا استفاده کنند به این صورت که این کار باعث پوشش ریسک در برابر برداشت خیلی کم محصول که دلیل آن می تواند باران کم یا بسیار زیاد باشد و بازار های مشتقه هم چنین نوسانات ناگهانی دما یا باد های ویرانگر که باعث از بین رفتن محصول می شود.

جالب است که بدانید ما در دنیای پیچیده و پر رمز و رازی زندگی می کنیم که سهام و اوراق قرضه تنها ابزار های در دسترس سرمایه‌ گذاران نیستند و فقط بخشی از آن ها هستند. به این معنی است که سرمایه‌ گذاران می‌ توانند توسط ابزار های ایجاد شده توسط مهندسی مالی سطح ریسک و بازده مناسب خود را به روش ‌های متنوعی تنظیم نمایند که این باعث ایجاد بخش های مختلفی برای سرمایه گذاران می شود.

ساختار اوراق مشتقه به این صورت است که اگر یکی از طرفین قرارداد در معامله ضرر کند طرف دیگر سود می کند. هم چنین بهتر است این را هم بدانید که در این اوراق انتقال مالکیت صورت نمی ‌گیرد و این فقط پول است که در پایان قرارداد دست به دست همیشه در حال گردش است و تحویل دارایی پایه، به‌ احتمال خیلی کم اتفاق می‌ افتد. در ادامه باید این موضوع را ذکر کنیم که مقاله اوراق منفعت را نیز مطالعه کنید.

بورس متشکل و بازار خارج از بورس

مشتقات در دو بازار (بورس متشکل) و (بازار خارج از بورس) می توانند مبادله شوند. بورس متشکل دارای یکسری قوانین متمرکز است ولی در مقابل بازار خارج از بورس دارای قوانین متمرکز کمتری بوده و با استاندارد های پایین تری معامله انجام می شود.

به همین دلیل کسانی که در این زمینه آگاهی زیادی ندارند و می خواهند فعالیت کنند ما توصیه می کنیم در زمینه بورس متشکل که دارای قوانین بیشتری است به فعالیت خود بپردازند، چرا که در بازار خارج از بورس قوانین با استاندارد های خیلی پایین شکل گرفته است. در حالت کلی بهتر است که افراد تازه وارد، به بازار های مالی ای ورود کنند که قوانین سخت گیرانه تری نسبت به دیگر بازار ها داشته باشند.

شاید در ابتدا این حرف کمی غیر واقعی به نظر برسد اما با تحلیل و تفکر در ان متوجه می شویم که در بازار های مشتقه بازار هایی که قوانین سفت و سختی ندارند، کسی که متضرر می شود خود شما هستید پس برای جلوگیری از این کار به این توصیه مهم عمل کنید. باید بدانید که دلیل وجود این قانون ها راحتی و اسایش دو طرف در معاملات بورسی است و باید به صورت دقیق ان ها را مطالعه کرد تا از تمام ساز و کار ان ها اگاه باشید.

انواع اوراق مشتقه

تعریف اوراق مشتقه به صورت ساده به این گونه است که به نوعی قرارداد مالی گفته می شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی می گیرد.

این نوع قرارداد معایبی نیز دارد که در این قسمت آن ها را بیان می کنیم:

امکان زیان بسیار وجود دارد به این گونه است که وقتی از اوراق مشتقه زیاد استفاده شود و به دلیل آن که به صورت اهرم عمل می کند و یا وام گیری زیاد گاهی اوقات منجر به زیان های زیادی می شود. ریسک پخش شمارنده به این گونه است که بعضی از مشتقات بخصوص سواپ‌ ها باعث می‌شوند که سرمایه ‌گذاران متحمل ریسک بخش شمارنده شوند که این موضوع برای سرمایه گذارن باعث ضرر های زیادی می شود. البته این را نیز باید عنوان کرد که انواع مختلف مشتقات با درجات مختلفی از این ریسک مواجه می‌ شوند.

از معایب دیگر آن می توانیم به ارزش خیلی بالا و اهرمی شدن بدهی اقتصادی نام ببریم. جالب است که بدانید به عقیده یکی از مسئولین استفاده از ابزار های مشتقه اثر رکود اقتصادی را در آغاز قرن 21 ملایم ساخته ‌است. این اوراق نقش مهمی را در خنثی کردن رکود موجود در کشور بازی می کند.

انواع اوراق مشتقه در ایران

انواع قرارداد های معمول مشتقه شامل:

معاملات آینده به این گونه است که به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود یکی دسته فیوچر و دیگری دسته فوروارد است. قرارداد آتی یا همان فوروارد به این صورت است که خریدار و فروشنده توافق می کنند که یک کالا با قیمت مشخص را در زمان و مکان معین معامله کنند.

اختیار معامله به این گونه است که خریدار و فروشنده به یک توافق می رسند که یک طرف در قبال پرداخت مشخصی، اختیار خرید و فروش کالای خاصی را داشته باشد، به مقدار معین باشد و هم چنین به قیمت مشخص شده در زمان معین در آینده باشد.

سواپ ها: این نوع قرارداد به گونه ای است که جریانات نقدی را که بر اساس ارزش پایه واحد های پولی است و پیش از تاریخ آینده مورد معامله قرار می دهد.

سوالات متداول درباره ی اوراق مشتقه

1. اوراق مشتقه آب و هوا چیست؟

اوراق مشتقه آب و هوا به این گونه است که در آن به طور مثال یک شرکت ابزار مشتق آب و هوا را خریداری می کند و در صورت تغییر شرایط آب و هوایی این مشتقات خریدای شده توسط فروشنده نقد می شود.

هدف از سرمایه گذاری در اوراق مشتقه می تواند به این معنی باشد که جامعه به رفاه و آسایش بیشتری برسد اما به یاد داشته باشید برای این کار باید در راه درست قدم بردارید.

امکان زیان بسیار وجود دارد، ریسک پخش شونده، ارزش خیلی بالا و اهرمی شدن بدهی اقتصادی از معایب این اوراق است.

رای افراد تازه وارد بهتر است که وارد بازار هایی شوند که قوانین سخت گیرانه ای دارد زیرا با این کار خود طرف از مشکلات در امان خواهند ماند. اگر این قوانین اعمال نشود احتمال ان بسیار بالاست که فرد مشکلات زیادی در معامله داشته باشد.

انواع معاملات بازار بورس کالا

در این مطلب قصد داریم شما را با انواع معاملات بازار بورس کالا که شامل بازار فرعی، بازار کالاهای فیزیکی، بازار مشتقه بازار های مشتقه و بازار مالی می‌شود، آشنا کنیم.

بسیاری از افراد درک روشنی از بازار بورس کالا ندارند و نمی‌دانند که بورس کالا چیست؟ در واقع بورس کالای ایران ( Iran Mercantile Exchange ) به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران می‌پردازد و راه‌اندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامه‌های پیش روی خود دارد.

بورس کالای ایران در راســتای تحقق اهداف خود توانســته است علاوه بر توســعه قراردادهای نقد، نسیه و ســلف در بازار فیزیکی، ابزارهای متنوع دیگری را برای محصــولات مختلف طراحی و به بهره برداری برساند. هر ابزار با ویژگی‌های منحصر به فردی که دارا می باشد نیازهای بخشی از فعالان اقتصادی را پوشش می‌دهد.

برای شروع یک سرمایه‌گذاری دقیق و مطمئن ، شناخت کامل بخش‌های مختلف بازار ضروری است. بازارهای بورس ایران متشکل از بورس اوراق بهادار (معاملات سهام و سایر اوراق بهادار)، بورس کالا و بورس انرژی است.

انواع معاملات بورس کالای ایران

معاملات بورس کالای ایران در حال حاضر در قالب چهار گروه زیر که هر کدام از این قالب‌ها دارای ابزارهای خاص خود هستند، در حال انجام می‌باشد.

1. بازار کالاهای فیزیکی

یکی از بازارهای بسیار مهم بورس کالا بازار فیزیکی آن است. ماهیت این بازار از حیث تحویل کالا شبیه به بازار سنتی است؛ البته با این تفاوت که قوانین و سازوکارهای مخصوص و مشخص خود را دارد. معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام می‌شود. مزایده یا حراج به نوعی از معامله گفته می‌شود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام می‌کند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد می‌کنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته می‌شود. در واقع حراج، سازوکاری برای دادوستد کالا بر پایه انطباق سفارش‌های خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.

انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی:

• قرارداد نقدی: قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام می‌شود.
• قرارداد نسیه: قراردادی است که طی آن کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت می‌گردد.
• قرارداد سلف: قراردادی است که طی آن کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت می‌گردد.

معاملات در بازار فیزیکی در دو رینگ داخلی و صادراتی صورت می پذیرد.

• رینگ داخلی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آن‌ها صرفاً بازار هدف داخل ایران است.
• رینگ صادراتی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آن‌ها صرفاً بازار هدف بین‌المللی است.

2. بازار فرعی

در این بازار کالاهایی که به دلایلی نظیر عدم تداوم عرضه، نیاز به بازدید حضوری کالا جهت احراز کمیت و یا کیفیت توسط متقاضی خرید، قابل اتکا نبودن نرخ کشف شده در بورس به واسطه سهم پایین معامله در بورس نسبت به کل بازار محصول و درخواست تسویه خارج از پایاپای معامله توسط عرضه‌کننده امکان‌پذیرش و معامله در بازار فیزیکی را ندارند قابل پذیرش و معامله می‌باشد و همانند بازار فیزیکی امکان معامله انواع قراردادها در دو رینگ داخلی و صادراتی بر روی سه دسته محصولات صنعتی و معدنی، فراورده‌های نفتی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی وجود دارد.

یا به بیانی ساده‌تر، کالاهایی که امکان عرضه در بازار فرعی را دارند آن‌هایی هستند که معمولا شرایط عرضه در بازار فیزیکی را ندارند. برای مثال محصولاتی از قبیل: فولاد، ضایعات، پلیمر، شیمیایی، روی، مواد معدنی، سولفات، آهک، صنعتی، مس و اموال غیرمنقول، شامل املاک و مستقلات اداری تجاری مسکونی و اراضی کشاورزی.

3. بازار مشتقه

این بازار شامل معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله می‌باشد:

• قرارداد آتی: فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود، آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. مشخصات این قرارداد بر روی یک دارایی مشخص، یکسان می‌باشد و توسط بورس پیشنهاد و به تصویب هیئت پذیرش می‌رسد.
• قرارداد اختیار معامله: تفاوت این اوراق با معاملات آتی در این است که در قرارداد آتی دو طرف متعهد به خرید و فروش دارایی در سررسید هستند اما در این اوراق یک نفر متعهد است (فروشنده اختیار که پول آن را گرفته‌است) و دیگری دارای اختیار (خریدار اختیار که پول آن را به فروشنده داده است). فروشنده اوراق متعهد می‌شود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال (قیمت معین معامله در آینده که الان تعیین شده‌است) معامله کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اختیار از انجام تعهدش، فروشنده مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار می‌دهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. اوراق اختیار در بازار ثانویه قابل خرید و فروش می‌باشند. اوراق اختیار معامله می‌تواند به دو نوع اختیار فروش یا اختیارخرید تقسیم گردد. در اختیار خرید، خریدار حق خرید یک کالا را در آینده از فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده به او بفروشد. در اختیار فروش، خریدار حق فروش یک کالا را در آینده به فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده از او بخرد.

4. بازار مالی

• قرارداد سلف موازی استاندارد: فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت می‌کند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق می‌تواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش برساند.
• گواهی سپرده کالایی: گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار پذیرش شده در بورس کالا است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار بازار های مشتقه پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری برای وی قبض انبار صادر می‌نماید. مشتری با سپرده کردن این قبض نزد اتاق پایاپای، می‌تواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر می‌شود در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست می‌تواند به انبار مراجعه و کالا را از انبار تحویل گیرد.
• صندوق سرمایه‌گذاری کالایی: صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایه‌گذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراق‌بهادار مبتنی بر کالا سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق کالایی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه‌های حمل و نقل، انبارداری و خسارت‌های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری نمایند. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه‌گذاری در کالایی خاص اختصاص می‌دهند و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق‌ها می‌کنند.

ساختار کلی بازارهای بورس کالای ایران

به صورت کلی ساختار کلی بازارهای بورس ایران در 4 قالبی که عنوان شد دسته‌بندی می‌شوند. هر کدام از این بازارها مجموعه‌ای از محصولات و کالاهای خاصی را دربرداشته و متناسب آن بازار های مشتقه هدف کلی و تعریف شده‌ای را دارا می‌باشند؛ که توضیح داده شد.

انواع محصولات معامله شده در بورس کالای ایران

آشنایی با اصول و ساختارهای اولیه بورس یقیناً یکی از ملزومات اولیه مشارکت فعالان حوزه اقتصادی در این بازار نوپا محسوب می‌شود. از این‌رو به جهت اهمیت آشنایی هرچه بیشتر شما با محصولات پذیرفته شده در بورس کالا اقدام به انتشار لیست مربوط به محصولات پذیرفته شده کردیم که به تفکیک در زیر می‌آید:

بازار مشتقه و آتی بورس کالا تابع بازار نقدی است

مدیرعامل بورس کالا گفت: بازارهای مشتقه و آتی سکه بعد از بازارهای رسمی شروع به کار می‌کنند، بنابراین بازارهای مشتقه و آتی همواره تابع بازارهای نقدی هستند و هیچ‌گونه جهت‌دهی به بازارهای نقدی نمی‌دهند.

حامد سلطانی‌نژاد در گفتگو با ایبِنا با بیان این مطلب که افرادی که در بازارهای مشتقه و آتی بورس کالا فعالیت می‌کنند به دنبال این هستند که از منابع مالی که در این بازارها است، منفعت کسب کنند گفت: سازوکار معاملات در این بازارها در واقع به هیچ وجه نشان‌دهنده و تعیین کننده یک قیمت خاص نیست، بلکه در بازارهای مشتقه و آتی بورس کالای ایران، پیش‌بینی و انتظارات افراد است که قیمت کالاها را تعیین می‌کنند.

مدیرعامل بورس کالا با تاکید بر این که تحولات بازارهای آزاد بر بازارهای مشتقه و آتی بورس کالا تاثیرگذار است، افزود: یکی از مزایای معاملات در بورس این است اگر افرادی که وارد بازارهای آتی شده‌اند، سرمایه خود را به بازارهای آزاد می‌بردند، در حال حاضر شاهد تلاطم بیشتری در این بازارها می‌بودیم.

سلطانی نژاد با بیان اینکه معاملاتی که در بازارهای آتی صورت می گیرد منجر به تحویل دارایی های فیزیکی نمی شود، گفت: این اقدام به اقتصاد ملی هم کمک می کند؛ چرا که به جای اینکه افراد به سمت بازارهای فیزیکی بروند به سمت بازارهای مشتقه رفته و از قیمت های انفجاری جلوگیری می شود.

وی با بیان این که در تمام کشورهای دنیا سعی می‌شود فعالیت‌هایی که به دنبال کسب سود و منفعت از قیمت هستند در بازار مشتقه مدیریت شود، اذعان داشت: بازارهای مشتقه و آتی سکه بعد از بازارهای رسمی شروع به کار می کنند و به همین دلیل همواره تابع بازارهای نقدی هستند و هیچ‌گونه جهت‌دهی به بازارهای نقدی نمی‌دهند.

سلطانی‌نژاد با بیان اینکه اگر بازار آتی سکه نباشد خیلی از سرمایه‌گذارانی که به دنبال کسب سود هستند، وارد بازار آزاد سکه می شوند گفت: این اقدام سبب می شود تقاضای بیش از حد بازار های مشتقه برای سکه در بازار آزاد بوجود بیاید و قیمت سکه افزایش زیادی به همراه داشته باشد؛ در حالیکه در کشورهای دیگر دنیا روی سکه و کالاهای مختلف بازار مشتقه تشکیل می شود.

وی افزود: برای اینکه از ورود افراد به بازار نقدی جلوگیری شود و آن بازارها در آرامش باشد بازارهای مشتقه بوجود می‌آید و این بازار پوشش ریسک را برای فعالانش به همراه خواهد داشت.