ارزش اوراق اختیار معامله

چرا ICOها شکست خوردند؟ / چرا STOها معتبرتر هستند؟

بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های تجاری برای گسترش فعالیت‌های خود به تأمین مالی احتیاج دارند. این فرایند در طول تاریخ شکل‌های مختلفی به خود دیده است. با ظهور تکنولوژی بلاکچین، روش‌های جدیدتری مبتنی بر این فناوری شکل‌ گرفته که شرکت‌ها از آنها برای تأمین مالی استفاده می‌کنند. با این‌ حال، این فرایندها گاهی ممکن است سخت و زمان‌بر باشد.

در گذشته شرکت‌ها باید فرایندهای سخت و گاه طاقت‌فرسایی را برای ارزش‌گذاری و کسب مجوزهای لازم طی می‌کردند تا بتوانند بخشی از سهام خود را در قالب عرضه اولیه سهام یا همان IPO به سرمایه‌گذاران متقاضی بفروشند. شرکت‌ها از این طریق می‌توانستند سرمایه مناسبی برای توسعه فعالیت‌های خود به دست بیاورند، ولی همان‌طور که بیان شد، با ظهور و گسترش فناوری بلاکچین، روش‌های نوینی برای تأمین سرمایه در اختیار شرکت‌ها قرار گرفته است که محدودیت‌های روش IPO را ندارند.

از میان آنها می‌توانیم به عرضه اولیه سکه (ICO) و عرضه توکن بهادار (STO) اشاره کنیم. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاصی دارند؛ با این‌ حال، در مجموع می‌توان روش STO را بهتر و موفق‌تر از ICO دانست. این روزها که صحبت از توکن‌های بهادار و سهام دیجیتالی بیشتر شنیده می‌شود، باید یک‌ بار به گذشته نگاه و دلیل شکست ICOها را مرور کنیم.

عرضه اولیه سکه یا ICO چیست؟

روش عرضه اولیه سکه (Initial Coin Offering – ICO) را می‌توان یکی از اولین روش‌های تأمین سرمایه مبتنی بر بلاکچین دانست. این روش در واقع ترکیبی از تأمین مالی جمعی و عرضه اولیه سهام در دنیای دیجیتال است. دقیقاً همانند روش عرضه اولیه سنتی که مقداری سهام با قیمتی مشخص در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد، در ICOها نیز مقداری توکن ایجاد شده و در ازای مبلغی مشخص به خریداران منتقل می‌شود.

کاربرد این توکن‌ها، بسته به نوع شبکه و کارکرد پروژه، ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، آنها ممکن است نقش اوراق بهادار و سهام یک پروژه رمزارزی را داشته باشند یا یک توکن کاربردی باشند و از آنها بتوان برای خدمات یک شبکه استفاده کرد.

در سال ۲۰۱۷ و هم‌زمان با رشد نجومی بازار رمزارزها، استقبال شگفت‌آوری از ICOها شد و تعداد بسیار زیادی از پروژه‌ها در قالب روش ICO اقدام به تأمین سرمایه کردند. سهولت به‌کارگیری روش ICO باعث شکل‌گیری سوءاستفاده‌ها و کلاهبرداری‌های متعددی شد. علاوه بر این، بسیاری دیگر از این پروژه‌ها در دستیابی به اهداف خود ناکام ماندند و شکست خوردند. همین موضوع باعث شکل‌گیری ابهامات زیادی در روش ICO شد و کارشناسان به این موضوع پرداختند که چرا این ICOها شکست خوردند.

شکست رویدادهای عرضه اولیه سکه، ریشه در مسائل مختلفی دارد؛ اما مهم‌ترین آنها از این قرارند:

۱. تناسب نداشتن با نیاز بازار

بر اساس آمار منتشرشده، بیش از نیمی از ICOهایی که از سال ۲۰۱۷ تا به‌ حال انجام شده، با شکست مواجه شده‌اند. عدم تناسب با نیاز بازار را می‌توان یکی از دلایل شکست این پروژه‌ها دانست. آنها در واقع محصولی را توسعه دادند که مردم هیچ نیازی به آن نداشتند و در نتیجه مورد استقبال نیز قرار نگرفت؛ بنابراین، پیش از هر چیزی، پروژه‌ها باید از وجود نیاز و تقاضای مناسب اطمینان حاصل کرده و سپس توسعه محصول خود را شروع کنند. برخی محصولات نیز ممکن است با مشکلات قانونی و نظارتی مواجه شوند و همین موضوع در فعالیت آنها اختلال ایجاد کند؛ بنابراین، پیش از شروع توسعه و عرضه‌ محصول، ناشران باید تمام جنبه‌های قانونی آن را مورد بررسی قرار دهند.

۲. عدم کاربرد مستقیم

بسیاری از کارآفرینان و پروژه‌ها قادر نیستند کاربری دقیق و مشخصی را برای سکه‌ها (Coin)‌ خود ارائه کنند. تنها تصویری که آنها می‌سازند، امکان تبادل، خریدوفروش و نوسان‌گیری از آن سکه است. این موضوع یک ضعف بسیار جدی و بحرانی در پروژه محسوب می‌شود؛ چراکه کاربرد هر توکن را می‌توان پشتوانه آن دانست و اگر یک سکه هیچ کاربرد مستقیمی نداشته باشد، بنابراین دلیلی هم برای خرید و موفقیت آن وجود ندارد. بسیاری از ICOها به همین خاطر در اولین مراحل نابود شدند.

۳. توجه نکردن به برندسازی

درست بر خلاف مورد قبلی، برخی توسعه‌دهندگان ممکن است تمام تمرکز خود را صرف جنبه‌های فنی توسعه محصول خود کرده و از اهمیت بازاریابی و برندسازی غافل شوند. در واقع باید تعادلی منطقی و بر اساس واقعیت بین این دو موضوع برقرار باشد. شکست برخی از ICOها صرفاً به این خاطر بود که موفق نشدند تصویری جذاب از پروژه خود را به مخاطبین ارائه کنند. وایت‌پیپر مرتبط، وب‌سایت حرفه‌ای، هویت بصری، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و… همگی می‌توانند در مقبولیت و برندسازی یک پروژه تأثیر زیادی داشته باشند.

۴. ارائه ندادن وایت‌پیپر حرفه‌ای

وایت‌پیپر (White Paper) از بسیاری جهات بخش مهمی از فرایند ICO را شکل می‌دهد. ارائه یک وایت‌پیپر مبتدیانه نه‌تنها پیشرفتی را در جذب و متقاعدکردن سرمایه‌گذار ایجاد نمی‌کند. بلکه حتی می‌تواند به اعتماد آنها خدشه وارد کرده و تأثیر منفی داشته باشد. همچنین وایت‌پیپر سندی است که تمام جزئیات مختلف کل فرایند را مستند می‌کند – نحوه جمع‌آوری پول، نحوه استفاده از آن و برنامه واقعی پروژه. ارائه ندادن یا ارائه ناقص هر کدام ارزش اوراق اختیار معامله از این موارد می‌تواند حاکی از بی‌برنامگی و ضعف تیم اجرایی پروژه باشد؛ بنابراین احتمال استقبال نکردن سرمایه‌گذاران و شکست ICO بالاتر می‌رود.

۵. نبود هدف‌گذاری واقعی

تعیین بودجه‌ها و اهدافی که نسبتی با واقعیت‌ها ندارد، می‌تواند به‌راحتی یک پروژه و ICO را با دردسر مواجه کند. اهداف یک پروژه نباید خیلی پیش‌پاافتاده باشند که سرمایه‌گذاران آنها را بی‌اهمیت تلقی کنند. از سوی دیگر، هدف‌گذاری بسیار بلندپروازانه نیز منطقی نیست و احتمال شکست پروژه را بالاتر می‌برد. هرچه اهداف کمال‌گرایانه‌تری برای یک پروژه تعیین شود، تحقق آنها به منابع مالی بیشتری نیاز دارد و مستلزم تلاش دوچندان واحدهای مختلف یک پروژه از توسعه و طراحی محصول گرفته تا بازاریابی و روابط عمومی است.

۶. عدم ارائه مدل کسب‌وکار مناسب

دو اشتباه کلاسیک و متداول وجود دارد که کارآفرینان و صاحبان پروژه خیلی از اوقات متوجه آنها نمی‌شوند: ‌

الف) ورود به کل بازی ICO تنها با هدف جمع‌آوری سرمایه.

ب) تصور اینکه سرمایه‌گذاران متوجه قصد و نیت آنها نمی‌شوند.

بر همین اساس، لازم است مدل کسب‌وکاری که به سرمایه‌گذاران ارائه می‌کنید، به‌خوبی برنامه‌ریزی شده باشد و این توانایی را داشته باشد که بدون هیچ‌گونه بودجه‌ای نیز بتواند به بقای مجموعه ادامه دهد. در غیر این صورت، سرمایه‌گذاران به‌احتمال زیاد از پروژه شما ناامید خواهند شد.

۷. کلاهبرداری

نبود چارچوب‌های نظارتی و قانونی در فرایند انجام ICOها باعث شده این موقعیت برای برخی افراد آماده شود تا به‌راحتی بتوانند کلاهبرداری کرده و بابت پروژه‌هایی که هرگز شکل نگرفته و نخواهند گرفت، از مردم عادی تأمین سرمایه کنند! بسیاری از پروژه‌هایی که در دوره داغ و پرهیجان ICOها شکل می‌گرفت، هرگز به مرحله عمل و اجرا نرسیدند و تنها بهانه‌ای برای کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران خرد بودند.

عرضه توکن بهادار یا STO چیست؟

روش STO مخفف Security Token Offering و به معنای عرضه توکن بهادار است. این روش را تا حدی می‌توان مشابه روش عرضه اولیه سکه (ICO) دانست؛ چراکه به سرمایه‌گذاران مقداری سکه یا توکن کریپتو داده می‌شود که نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری آنهاست. ولی برخلاف ICO، یک توکن بهادار نشان‌دهنده یک قرارداد سرمایه‌گذاری یا یک دارایی سرمایه‌گذاری اساسی، مانند سهام، اوراق قرضه، وجوه و سندهای سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات است.

اوراق بهادار را می‌توان اینچنین تعریف کرد: یک ابزار مالی قابل تعویض و قابل معامله که دارای نوعی ارزش پولی هستند. به‌ عبارت‌ دیگر، اوراق بهادار را می‌توان یک محصول سرمایه‌گذاری دانست که توسط یک دارایی واقعی و ملموس پشتیبانی می‌شود.

بنابراین اوراق بهادار اطلاعات مالکیت یک محصول سرمایه‌گذاری که در یک بلاکچین ثبت شده است را نشان می‌دهد. برای مثال، زمانی که در سهام سنتی سرمایه‌گذاری می‌کنید، اطلاعات مالکیت شما روی یک سند نوشته شده و با استفاده از یک گواهی دیجیتال (مثلاً PDF) صادر شده و در اختیار ارزش اوراق اختیار معامله شما قرار می‌گیرد. این فرایند در STOها نیز یکسان است، اما تمام اطلاعات در یک بلاکچین ثبت شده و یک توکن برای شما صادر می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، STOها را می‌توان رویکردی دانست که در واقع ترکیبی از ICOهای ارزهای دیجیتال و عرضه اولیه سنتی (IPO) است،؛ چراکه ویژگی‌هایی از ارزش اوراق اختیار معامله ارزش اوراق اختیار معامله هر دو آنها را به‌ کار گرفته است.

اکنون که بحث توکن‌های بهادار در کشور ما داغ شده، باید بیان کرد مجموعه‌ پیشتازی که در ایران وارد این حوزه شده، پلتفرم مزدکس است. این پلتفرم امکان معامله انواع مختلف دارایی‌ها از رمزارز و سهام تا طلا و زعفران را به‌صورت توکن در بستر خود فراهم کرده است. در حال حاضر در این پلتفرم، مجموعه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) قرار داده شده و از هر کلاس دارایی یک نمونه به‌عنوان پایلوت برای معامله کاربران ارائه شده است.

چرا STOها معتبرتر هستند؟

همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، روش ICO معایب زیادی داشت که منجر به شکست بسیاری از پروژه‌هایی می‌شد که بر این اساس تأمین سرمایه کرده بودند. از سوی دیگر، ماهیت این روش باعث می‌شد سرمایه‌گذاران در معرض سوءاستفاده کلاهبرداران قرار گیرند. محیط نظارتی غیرشفاف و نبود امکان دریافت وثیقه از سوی ناشر توکن، باعث شده تا ICOها به جولانگاه کلاهبرداران تبدیل شوند. این در حالی است که در روش STO، قوانین و چارچوب‌های نظارتی شبیه به همان روش‌های عرضه اولیه سنتی (IPO) هستند، ولی در عین‌ حال، از مزایا و امکانات فناوری بلاکچین نیز برای تسهیل فرایندها استفاده شده است. با این‌ حال، دلایل متعددی برای معتبرتربودن STOها مطرح می‌شود

مزایای روش عرضه توکن‌های بهادار

در این بخش شش مورد از اصلی‌ترین مزایای روش STO را مرور خواهیم کرد.

۱. توکن‌های بهادار قابل برنامه‌ریزی هستند

مزیت اصلی توکن‌های بهادار نسبت به اوراق بهادار سنتی این است که قابل برنامه‌ریزی هستند؛ چراکه روی بلاکچین قرار دارند. منظور از برنامه‌ریزی این است که می‌توانید قوانین خاصی را روی آنها تنظیم کنید که به‌صورت خودکار اعمال شوند. برای مثال، این قوانین می‌تواند مربوط به تقسیم سود سهام باشد (مثلاً هرچه مدت بیشتری یک توکن را داشته باشید، سود بیشتری دریافت کنید)، یا مربوط به حق رأی یا سایر امتیازات. از این قابلیت همچنین می‌توان برای اعتبارسنجی و ساده‌سازی فرایندهای پیچیده احراز هویت نیز استفاده کرد. در مجموع، قابلیت برنامه‌ریزی قوانین در داخل توکن‌ها می‌تواند راهی مؤثر برای ایجاد انگیزه در مالکیت و تضمین ثبات قیمت باشد.

۲. نقدینگی کامل در ۲۴ ساعت روز و ۷ روز هفته

ساعات بازارهای مالی سنتی در کشورهای مختلف متغیر است، ولی به صورت کلی در خیلی از کشورها، اوراق بهادار فعلی تنها از ساعت ۹ صبح الی ۵ عصر روزهای کاری هفته قابل معامله هستند. علاوه بر این، فرایند تسویه اغلب اوراق بهادار چند روز زمان می‌گیرد. این در حالی است که در روش STO و عرضه توکن‌های بهادار، امکان تسویه در عرض چند دقیقه و به‌صورت خودکار وجود دارد. به این ترتیب، یک توکن بهادار می‌تواند ابزاری بسیار سریع‌تر از اوراق بهادار سنتی باشد. از سوی ارزش اوراق اختیار معامله دیگر، معامله توکن‌های بهادار هیچ محدودیت زمانی و جغرافیایی ندارد و بنابراین ویژگی نقدشوندگی بسیار بالایی دارد. در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های سنتی، مانند املاک و مستغلات که ماه‌ها طول می‌کشد تا به فروش برسند، این یک مزیت قابل‌توجه برای سرمایه‌گذاران خواهد بود.

۳. دسترسی به بازار جهانی

در زمینه عرضه اولیه‌های سنتی (IPO)، سازمان باید تصمیم بگیرد که تصمیم دارد در کدام کشور سهام خود را عرضه کند؛ چراکه بازارهای بورس و اوراق بهادار کشورها با یکدیگر متفاوت هستند. البته همین موضوع هم به نوبه خود دارای محدودیت‌های مختلفی است. این انتخاب ممکن است بر اساس محل دفتر مرکزی شرکت باشد یا بر اساس تقاضای اصلی، مقررات یا هر دلیل دیگری. به‌صورت کلی، در روش IPO، شرکت‌ها هرگز نمی‌توانند سهام خود را در تمام دنیا به فروش برسانند. ولی این موضوع برای توکن‌های بهادار متفاوت است!

همان‌طور که در روش ICO مشاهده کردیم، ارزش اوراق اختیار معامله مرزهای و محدودیت‌های جغرافیایی برای فناوری بلاکچین اهمیتی ندارد و ICOها می‌توانستند از هر گوشه‌وکنار دنیا تأمین سرمایه خود را انجام دهند. برای مثال، شرکت Origin Protocol توانست ۶.۶ میلیون دلار آمریکا را از بیش از ۱۸۰۰ سرمایه‌گذار در ۵۰ کشور مختلف جذب کند. همین موضوع دقیقاً برای STOها نیز صدق می‌کند و یک سازمان می‌تواند اوراق خود را به بازارهای جهانی عرضه کرده و شانس بسیار بیشتری برای موفقیت داشته باشد. علاوه بر این، راه‌اندازی IPO در بازارهای مختلف مستلزم هزینه‌های زیادی برای بانک‌ها، مشاوران و… در بازارهای مختلف است، ولی این موضوع در مورد STOها صدق نمی‌کند و در نتیجه، هزینه‌های مربوط به تأمین سرمایه به شکل چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد.

۴. سازگاری بالا و قابل ردیابی

قابلیت انطباق با مقررات، موضوعی کلیدی برای توکن‌های بهادار است. با این‌ حال، بسته به نوع سرمایه‌گذار، نوع دارایی یا حوزه قضایی، مقررات می‌تواند متفاوت باشد. ترکیب همه آنها معمولاً پیچیده و دردسرساز خواهد بود، ولی از آنجا که توکن‌های بهادار قابل برنامه‌ریزی هستند، مقررات را می‌توان به‌صورت کد و برنامه‌نویسی در آنها تعبیه کرد. بنابراین، سیستم به‌صورت خودکار، بنا به اقتضائات، مقررات مناسب را به کار خواهد کرد.

علاوه بر این، دقیقاً همانند توکن‌های کاربردی، توکن‌های بهادار نیز قابل ردیابی هستند. این یک ویژگی اصلی ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین است که همیشه می‌توانید یک توکن را در طول سال‌های مختلف ردیابی کنید. یعنی اینکه چه کسی و برای چه مدت زمانی مالک آن بوده است. این امر باعث شفافیت بالای بازارها و ذینفعان آنها خواهد شد.

۵. قانونی بودن

خیلی از سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها تمایل به حضور در فرایندهای عرضه اولیه را دارند، ولی بسیاری از دولت‌ها فرایندهای ICO برای تأمین سرمایه را غیرقانونی اعلام کرده‌اند. این در حالی است که تأمین سرمایه به روش STO از لحاظ قانونی کاملاً شبیه روش سنتی IPO بوده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد. این یک مزیت بزرگ برای سرمایه‌گذاران است و باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری آنها به‌شدت کاهش یابد؛ چراکه قانون‌گذاران تنها بعد از بررسی دقیق شرکت‌ها به آنها اجازه راه‌اندازی فرایند STO را می‌دهند.

۶. مالکیت کسری

آخرین مورد از فهرست مزایای توکن‌های بهادار به موضوع مالکیت کسری اشاره دارد. خیلی از سرمایه‌گذاران تمایل به حضور در بخش‌های مختلفی از بازار را داشته و می‌خواهند پورتفوی سرمایه‌گذاری خود را تنوع ببخشند. ولی سرمایه‌گذاری در برخی بخش‌ها، مانند املاک و مستغلات کار بسیار پیچیده‌ای بوده و مستلزم سرمایه بسیار بزرگی است. مالکیت کسری این امکان را به افراد می‌دهد تا با سرمایه‌های خرد و اندک، در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

به‌عنوان‌ مثال، با استفاده از توکن‌های بهادار، شما می‌توانید تنها بخش کوچکی از یک ساختمان را خریداری کرده و از مزایای سرمایه‌گذاری در این بخش سود ببرید؛ بنابراین دیگر احتیاجی نیست که ریسک‌های مختلفی را پذیرفته و تمام دارایی خود را تنها در بخش املاک سرمایه‌گذاری کنید. به‌ این‌ ترتیب می‌توانید بخشی از پول خود را در بخش مسکن، بخشی را در سهام و… تقسیم کنید یا حتی می‌توانید سرمایه لازم برای خرید یک ملک را به خرید بخش کوچکی از چندین ملک مختلف اختصاص دهید. این کار ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داده و نقدشوندگی سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

در مجموع، به نظر می‌رسد روش STO با موفقیت و به‌طور کامل بتواند جایگزین ICO یا حتی IPO شود، ولی این موضوع ممکن است کمی طول بکشد؛ چراکه اکوسیستم‌های اقتصادی هنوز آمادگی کامل برای انجام چنین تغییر بزرگی را ندارند و مقررات لازم برای به‌کارگیری این روش نیز در بسیاری از کشورها هنوز به مرحله بلوغ نرسیده است. با این‌ حال، مزایای STO نسبت به سایر روش‌های سرمایه‌گذاری آن‌قدر زیاد است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. به نظر می‌رسد هنگامی که بازارهای ثانویه کافی برای اطمینان از نقدشوندگی توکن‌های بهادار و همچنین شفافیت قانونی از سوی تنظیم‌کننده‌ها وجود داشته باشد، شاهد افزایش قابل‌ توجهی در ارائه توکن‌های اوراق بهادار خواهیم بود.

بیت کوین در فکر یک حرکت بزرگ

بیت‌کوین در آستانه حرکت بزرگ بعدی قرار دارد زیرا اکنون تقریباً ۱۰ روز است که پس از سقوط قیمت‌های آن در پایان ماه آگوست در حال انباشت است.

طی چهار روز آینده، سرمایه‌گذاران باید از نزدیک سخنرانی‌های رؤسای کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا و فدرال رزرو، انتشار کتاب فدرال رزرو و آنچه را که پس از پایان مهلت روز سه‌شنبه برای اظهارنظر در مورد فرمان اجرایی کریپتو جو بایدن دنبال می‌شود را نظاره کنند.

به گزارش ایسنا، کتاب بژ (Beige Book) که به‌طور رسمی، خلاصه تفسیر شرایط اقتصادی کنونی امریکا نامیده می‌شود، گزارش هیئت فدرال رزرو ایالات‌متحده است که هشت بار در سال و قبل از جلسات کمیته بازار آزاد فدرال منتشر می‌شود.

به نظر می‌رسد در همین زمان بیت‌کوین در آستانه حرکت بزرگ بعدی قرار گیرد زیرا اکنون تقریباً ۱۰ روز است که پس از سقوط قیمت‌های آن در پایان ماه آگوست در حال انباشت است. متأسفانه، حرکت بزرگ به احتمال زیاد نزولی است.

در حال حاضر، بیت‌کوین در محدوده بسیار باریکی بین ۲۰هزار و ۳۰۰ تا ۱۹هزار و ۵۰۰ دلار معامله می‌شود و ۱۹هزار دلار به‌عنوان آخرین بلوک پشتیبانی عمل می‌کند و همانطور که ارزش اوراق اختیار معامله در آخرین گزارش کوین شر، بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری ارز های دیجیتال در اروپا نشان داده شده است، با نزدیک شدن بیت‌کوین به این سطوح، تعداد کسانی که مایل به باز کردن پوزیشن‌های کوتاه‌مدت فروش هستند به سرعت افزایش می‌یابند.

مجموع ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی در حال حاضر ۹۹۰.۲۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود که این رقم نسبت به روز قبل ۰.۷۹ درصد بیشتر شده است. در حال حاضر ۳۸.۲۵ درصد کل بازار ارزهای دیجیتالی در اختیار بیت‌کوین بوده که در یک روز ۰.۴۵ درصد کاهش داشته است.

حجم کل بازار ارزهای دیجیتال در ۲۴ ساعت گذشته ۶۴.۹۹ میلیارد دلار است که ۳۳.۹۰ درصد افزایش داشته است. حجم کل در امور مالی غیر متمرکز در حال حاضر ۵.۷۹ میلیارد دلار است که ۸.۹۲ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است. حجم تمام سکه‌های پایدار اکنون ۵۹.۷۱ میلیارد دلار است که ۹۱.۸۸ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است.

چه املاکی در بورس کالا پذیرش و عرضه می‌شوند؟

سرپرست مدیریت مطالعات اقتصادی و امور بین الملل بورس کالا گفت: بورس کالا آمادگی همکاری در حوزه پذیرش و به حراج گذاشتن املاک تمامی نهاد‌های دولتی و بانک‌ها را دارد.

معین محمدی پور سرپرست مدیریت مطالعات اقتصادی و امور بین الملل بورس کالا در خصوص عرضه املاک در بورس کالا نکاتی را مطرح کرد.

سوال: خبر‌ها حاکی از عرضه املاک شهرداری در بازار املاک و مستغلات بورس کالاست، ارزش اوراق اختیار معامله چه توضیحاتی را می‌توانید در این خصوص ارائه فرمایید؟

محمدی پور:به منظور عرضه املاک شهرداری در بستر بورس کالا مذاکرات و رایزنی‌های مستمری از سوی بورس کالای ایران و سازمان بورس و اوراق بهادار با شهرداری تهران انجام شده است. خوشبختانه در این حوزه همکاری‌های بسیار موثری ایجاد شد و بستر طراحی شده حراج املاک بورس کالا مورد استقبال شهرداری تهران قرار گرفت.

جلسات متعدد برگزارشده و تلاش‌هایی که در این مسیر صورت گرفت باعث شد که شهرداری نیز تمامی اقدامات لازم را برای عرضه و فروش املاک خود در بستر بورس کالا انجام دهد. از جمله اقدامات انجام شده می‌توان به اعمال اصلاحات مورد نیاز در دستورالعمل بازار فرعی بورس کالای ایران به منظور تسهیل پذیرش و عرضه املاک شهرداری در بورس کالا اشاره کرد.

آغاز معاملات املاک شهرداری از چند جنبه حائز اهمیت است. اول اینکه این معاملات موجب تسهیل در فروش اموال غیرمنقول شهرداری می‌شود که این موضوع خود می‌تواند موجب رفع مشکلات شهرداری در حوزه تامین منابع نقدی مورد نیاز شود.

دوم این معاملات فرصت بسیار مناسبی برای پیمانکاران شهرداری است که مطالبات خود را نقد کنند، زیرا مطابق با تفاهم میان بورس کالا و شهرداری این زیرساخت فراهم شده است که در صورت درج در اطلاعیه‌های عرضه املاک شهرداری، پیمان‌کاران بتوانند به جای ارائه چک به منظور انجام امور تسویه از حواله‌های تایید شده توسط اداره کل امور مالی و اموال شهرداری استفاده کنند. نهایتا اینکه امید است این اقدام شهرداری گام ابتدایی در مسیر مولدسازی اموال غیرمنقول سایر نهاد‌های دولتی و عمومی نیز باشد و پس از پیش‌قدم شدن شهرداری، آن‌ها نیز مسیر شفافیت را در پیش بگیرند و اقدام به پذیرش و فروش املاک خود در بستر بورس کالا کنند.

سوال: چه تفاهماتی با شهرداری در خصوص عرضه املاکشان در بورس صورت گرفته است؟

محمدی پور:در حال حاضر چند ملک شهرداری تهران در بازار فیزیکی بورس کالا پذیرش شده و معاملات این املاک به صورت نقد و اقساط قابل انجام است. به این صورت که خریداران پس از شرکت در حراج و نهایی شدن معامله، بخشی از ارزش معامله را به صورت نقد و بخشی را به صورت چک تسویه می‌کنند.

همانطور که اشاره شد، پیمان‌کارانی که از شهرداری مطالباتی دارند، می‌توانند به جای ارائه چک به اداره کل امور مالی و اموال شهرداری مراجعه ، مطالبات خود را تایید و برگه تسویه را اخذ کنند و طبیعتا دیگر ارزش اوراق اختیار معامله ارزش اوراق اختیار معامله نیازی به ارائه چک به منظور تسویه وجود ندارد. این روش احتمالا سریع‌ترین روش ممکن برای نقد کردن مطالباتشان است، زیرا کل فرآیند انجام معامله تا تسویه و تحویل نهایتا بین دو تا سه ماه زمان خواهد برد.

این موضوع مزیت مهمی برای پیمان‌کاران شهرداری به شمار می‌رود؛ بنابراین در حال حاضر بستر بازار فیزیکی بورس کالا چه برای شهرداری و چه سایر نهاد‌های عمومی و دولتی کاملا در دسترس بوده و آن‌ها می‌توانند به راحتی از مزایای فروش در این بازار مثل بازاریابی برای املاکشان و ایجاد شفافیت در حساب‌های داخلی‌شان استفاده کنند.

سوال:هم‌اکنون عرضه املاک شهرداری در چه وضعیتی است؟

محمدی پور:در نتیجه مذاکرات و همکاری‌های شکل گرفته بین شهرداری تهران و بورس کالای ایران، تعدادی از املاک شهرداری در دست پذیرش است و دو ملک نیز از طرف شهرداری پذیرش شده، به طوریکه فرآیند پذیرش را به طور کامل طی کرده و هم‌اکنون اطلاعیه عرضه آن‌ها روی وبسایت بورس کالا قرار دارد و روز حراج‌شان نیز ۲۳ شهریور است.

متقاضیان خرید می‌توانند با مراجعه به وبسایت بورس کالا این اطلاعیه‌های عرضه را مشاهده کنند. علاوه بر اینکه تمامی اطلاعات ملک شامل متراژ، نوع و ظاهر بنا و . در این اطلاعیه ثبت شده است، گزارش کارشناس رسمی ملک و نیز مبایعه نامه‌ای که پس از حراج قرار است توسط طرفین معامله امضا شود در آن قابل مشاهده است. این موضوع نشان‌دهنده درجه شفافیت تامین شده توسط بورس کالاست. به این معنا که خریداران می‌توانند با مشاهده تمامی مدارک ارزش اوراق اختیار معامله و بازدید حضوری از ملک تقاضای خرید خود را از طریق کارگزاری به بورس کالا اعلام کنند.

متقاضیان خرید بعد از اخذ کد معاملاتی بازار فیزیکی و سپردن تضامین مورد نیاز از طرف آن‌ها، می‌توانند در روز حراج اقدام به ثبت سفارش از طریق کارگزاری کنند و در رقابت با سایرین در صورت تمایل قیمت بالاتری را به منظور برنده شدن پیشنهاد دهند. در صورتی هم که برنده حراج شدند وارد فرآیند‌های تسویه و تحویل می‌شوند. یعنی مبایعه‌نامه ملک را همراه با فروشنده امضا می‌کنند، مبالغ نقدی و چک‌های مورد نیاز را طبق تاریخ‌های درج شده در اطلاعیه عرضه تسویه می‌کنند و در مهلت‌های مقرر در مبایعه‌نامه نیز تحویل ملک و تنظیم سند انجام خواهد گرفت.

سوال:مراحل پذیرش و عرضه املاک در بورس کالا به چه شکل است؟

محمدی پور:چه پذیرش و چه انجام معامله در بورس کالا برخلاف انجام معامله در سایر بازار‌های خارج از بورس کالا و یا مزایده از طریق نهاد‌های دولتی، بسیار ساده و کم‌هزینه است. اول که پذیرش املاک از پرداخت حق پذیرش معاف است. تنها فرآیندی که باید طی شود این است که عرضه‌کننده کد معاملاتی بازار فیزیکی دریافت کند و سپس مدارک مورد نیاز نظیر سند رسمی ملک و گزارش کارشناس رسمی ملک را از طریق کارگزاری برای بورس کالا ارسال کند. مهمترین نکته‌ای که در این خصوص باید رعایت شود وضعیت حقوقی ملک است. به این معنا که مال نباید مشاع باشد و تنها در صورت احراز مالکیت ۶ دانگ ملک، ملک قابلیت فروش در بستر بورس کالا را دارد.

مورد دوم این است که ملک محل دعوی نباشد و هیچ شخص دیگری ادعای مالکیت بر ملک مربوطه را نداشته باشد. در این خصوص استعلامات ثبتی نیز انجام می‌پذیرد. اگر ملک تحت اجاره است، اجاره‌نامه رسمی آن باید افشا گردد ارزش اوراق اختیار معامله تا هیچ نقطه مبهمی در خصوص وضعیت مالکیت ملک باقی نماند. پس از پذیرش ملک در بورس نیز عرضه‌کننده درصدی از ارزش پایه ملک را به صورت تضمین نزد بورس کالا تودیع می‌کند و آماده روز حراج می‌شود.

در مقابل خریداران نیز باید کد معاملاتی بازار فیزیکی دریافت کنند و بخشی از ارزش پایه ملک را به عنوان پیش‌پرداخت نزد بورس تودیع کنند و با کارگزار خود برای ثبت سفارش در روز حراج هماهنگی‌های لازم را انجام دهند.

همانطور که قابل مشاهده است چه عرضه‌کنندگان و چه خریداران به راحتی می‌توانند اقدام به معامله ملک به دور از تمامی تشریفات و هزینه‌های معاملاتی بازار‌های سنتی کنند.

لازم به ذکر است که آزادسازی پیش‌پرداخت مذکور نیز در صورتی که متقاضی خرید، برنده حراج نباشد به سرعت انجام می‌شود. در صورتی هم که متقاضی برنده حراج باشد، اقدام به واریز باقی مانده بخش نقدی معامله کرده و در واقع وارد فرآیند تسویه می‌شود.

سوال: مزایای پذیرش و معامله املاک در بورس چیست؟

محمدی پور:شاید بتوان گفت مهمترین مزیت معاملات املاک در بورس کالا قطعی بودن معامله است. به این معنا که زمانی که ملک مربوطه بر تابلوی بورس کالا قرار می‌گیرد، یعنی تمام بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازم توسط نهاد عرضه‌کننده انجام شده است. تمامی فرآیند‌های بوروکراتیک داخلی نهاد‌های دولتی و عمومی طی شده است و خریدار می‌تواند اطمینان خاطر داشته باشد که برنده شدن در حراج به معنای تحویل گرفتن قطعی ملک است. تضامینی هم که ذکر شد، در همین راستا حائز اهمیت هستند.

به این صورت که اجرای تعهدات هر دو طرف معامله از طریق همین مبالغ تودیع شده از طرف بورس کالا تضمین می‌شود. در قرارداد‌های فی‌مابین طرفین در خارج از بورس کالا چنین تضمین تعهداتی وجود ندارد. علاوه بر این بورس کالا به صورت رسمی تمامی اطلاعات مربوط به ملک، عرضه کننده و نحوه تسویه را پیش از عرضه منتشر کرده و به اطلاع عموم می‌رساند، همین موضوع خود باعث می‌شود که تنها عرضه‌کنندگان و خریدارانی که قصد جدی انجام معامله را دارند وارد این بازار بشوند. این انتشار اطلاعات از جنبه‌های دیگری نیز حائز اهمیت است. به این معنا که باعث می‌شود متقاضیان به دور از ابهام و با علم به تمامی شرایط معامله اقدام به خرید کنند.

سوال:آیا می‌توان منتظر معاملات املاک سایر نهاد‌های دولتی و عمومی مانند بانک‌ها نیز بود؟

محمدی پور:بورس کالا آمادگی همکاری در حوزه پذیرش و به حراج گذاشتن املاک تمامی نهاد‌های دولتی و بانک‌ها را دارد.

در راستای تسهیل زیرساخت حقوقی و اطمینان خاطر بانک‌ها نیز مصوبه‌ای از بانک مرکزی در سال گذشته توسط بورس کالا گرفته شد که بانک‌ها بتوانند املاک مازاد خودشان را در بستر بورس کالا به فروش برسانند.

امسال نیز بانک ملت و شرکت تامین سرمایه نوین اقدام به پذیرش املاک خود کرده‌اند. پس از پذیرش در صورت تمایل به عرضه آن‌ها می‌بایست اقدام به ارسال فرم فروش به بورس کالا کنند که البته هنوز در این خصوص اقدامی صورت نگرفته است. سایر بانک‌ها نیز در حال طی کردن فرآیند‌های بوروکراتیک داخلی خود به منظور عرضه املاک در بورس کالا هستند. به محض ابراز تمایل به پذیرش املاک توسط آن‌ها، بورس کالا سریعا به این درخواست رسیدگی کرده و اقدامات و هماهنگی‌های لازم برای عرضه و حراج املاک آن‌ها را انجام خواهد داد.

با این اوصاف بنظر می‌رسد در صورت وجود عزم در سایر نهاد‌ها به منظور عرضه املاک در بورس کالا می‌توان شاهد عملکرد بسیار موفقی در حوزه مولدسازی اموال غیرمنقول بود. زیرا بورس کالا تمامی زیرساخت‌های لازم را به این منظور فراهم کرده و آماده همکاری‌های آینده با این نهاد‌ها نیز است.

لزوم توجه به صندوق‌های سرمایه گذاری ETF در سیاست‌گذاری‌ها

فدایی، مدیرعامل فرابورس ایران بر لزوم توجه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در سیاست‌گذاری صندوق‌ها تاکید کرد.

به گزارش بازار، میثم فدایی در همایش «سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای مقابله با تورم» با ارائه آماری در خصوص وضعیت و جایگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری تصریح کرد: در دنیا حرکت به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله اتفاق افتاده و ما نیز باید در سیاست‌گذاری صندوق‌ها به سمت ETF‌ها برویم.

فدایی همچنین به بررسی جایگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی دنیا پرداخت و گفت: ارزش کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه مستقر (Open End) معادل ۶۳ تریلیون دلار است.

به گفته وی به لحاظ تنوع، صندوق‌های صدور و ابطالی ۲۳.۹ تریلیون دلار وای تی اف‌ها ۵.۴ تریلیون دلار ارزش دارند.

مدیرعامل فرابورس ایران با تاکید بر اینکه تمایل سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی اروپا و امریکا طی ۲۰ سال اخیر به سمت صندوق‌های ETF حرکت کرده است، عنوان کرد: بررسی‌های آماری بازارهای بین المللی حاکی است در میان ETF ها، صندوق‌های شاخصی عملکرد بهتری داشته‌اند که به طور قطع چنین داده‌هایی باید در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری مسئولان اثرگذار باشد.

فدائی در ادامه این سمینار به سهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری از انواع اوراق بهادار در امریکا پرداخت و اظهار داشت: آمارها نشان می‌دهند صندوق‌های سرمایه‌گذاری ۳۰ درصد سهام شرکت‌های آمریکایی را تصاحب کرده‌اند.

مدیرعامل فرابورس ایران در ادامه ارائه خود، با اشاره به اینکه در امریکا نزدیک به ۶۱ میلیون خانوار در صندوق‌های سرمایه‌گذاری واردشده‌اند، بیان کرد: تقریبا ۴۷ درصد خانواده‌ها در این کشور در یکی از ابزارهای صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند و به‌طور متوسط در ۴ صندوق وارد شده‌اند.

میثم فدایی در بخش دیگر ارائه خود، جایگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای دنیا از لحاظ تعدادی را مورد توجه قرار داد و گفت: به لحاظ تعدادی در سال ۲۰۱۱، ۹۱ هزار صندوق سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی دنیا وجود داشتند که در حال حاضر این تعداد به ۱۲۶ هزار عدد رسیده است، هرچند بر مبنای تعدادی، رشد قابل‌توجهی رخ نداده، اما اعداد نشان می‌دهد که حجم صندوق‌ها رشد پرسرعتی را تجربه کرده‌اند.

مدیرعامل فرابورس ایران با تاکید بر حرکت پرشمار صندوق‌ها در دنیا به سمت ETF‌ها عنوان کرد: باید در سیاست‌گذاری صندوق‌ها باید به سمت ETF‌ها برویم. در حال حاضر ۲۶ درصد بازارهای سرمایه دنیا در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری است، اما در بازار ما تورش بسیار زیادی نسبت به این آمار و ارقام وجود دارد.