شاخص سهام چیست؟

امیر شاملویی

شاخص بازار سهام

شاخص یک معیار آماری است که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نشان می دهد. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خریدوفروش می شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می دهد. روش اندازه گیری هر شاخص، منحصر به همان شاخص است و نمی توان رقم فعلی یک شاخص را با شاخصی دیگر مقایسه کرد؛ بنابراین برای مقایسه دو شاخص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخص ها را نسبت به روز یا ماه شاخص سهام چیست؟ قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن ها را. از شاخص کل و سایر شاخص های بورس اوراق بهادار تهران می توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق های سرمایه گذاری استفاده کرد.
آموزش سرمایه گذاری و مدیریت سرمایه
شاخص بازار سهام روشی برای اندازه گیری بخشی از بازار سهام است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکت های بزرگتر که در عین حال سرمایه بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تأثیر بیشتری می گذارد. در هر بازار بورس اوراق بهاداری می توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود.سرمایه گذاران باید به دو نکته توجه نمایند:
نکته ۱ - افزایش شاخص کل کلاً بمعنی سودآوری کلیه سهام موجود دربورس نیست. و نیز این مسئله کاهش شاخص سهام چیست؟ شاخص کل هم بمعنی زیان در کل سهام موجود در بورس نیست.
نکته ۲ - یکی از مهمترین مسائل در سرمایه گذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع ازسهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند.

نقش تحلیل شاخص کل بورس ایران در خرید سهام چیست؟

اگر اهل سرمایه‌گذاری باشید، حتما در اخبار مربوط به بازار بورس و سرمایه، عبارت شاخص کل را شنیده‌اید. اینکه مثلا امروز شاخص کل بازار بورس با چند واحد افزایش یا کاهش داشته است. کسانی که در این بازار فعالیت می‌کنند حتما در مورد شاخص کل و نقش آن در روند بازار بورس اطلاع دارند. شاخص (Index) یک معیار آماری برای نشان دادن تغییرات در بازار بورس است. شاخص کل در واقع به گونه‌ای نشان دهنده میانگین بازدهی و سود سرمایه مربوط به شرکت‌های حاضردر بازار بورس است. این شاخص به دلایل گوناگون گاهی

مثبت و گاهی منفی است. در این مطلب مفهوم کلی شاخص بورس و نقش تحلیل‌های آن را به اختصار شرح خواهیم داد.

مفهوم شاخص کل بورس چیست؟

شاخص بورس، یک مقدار عددی است که نشان‌دهنده وضعیت کلی بورس است. این شاخص روند رشد یا سقوط قیمت سهام را نشان می‌دهد. در بازار بورس، شاخص‌های مختلفی وجود دارند که هر کدام از نگاه خاصی وضعیت بازار بورس را نشان می‌دهند. اما شاخص کل یا TEDPIX، به‌عنوان پرکاربردترین شاخص در بورس، نشان دهنده سطح عمومی قیمت سهام است. این شاخص علاوه بر قیمت کلی سهام، میزان سود سرمایه‌گذاران را نیز نشان می‌دهد. آنچه که در بررسی بازار بورس اهمیت دارد، تغییرات شاخص کل بورس است نه مقدار عددی آن. یعنی اگر مثلا شاخص از عدد ۱۰۰۰۰ به ۲۰۰۰۰ برسد، در واقع ۵۰ درصد رشد داشته است و این به‌معنای میزان بازدهی بورس در مدت زمان مشخصی است.

با توجه به شاخص کل بورس، چه سهامی بخریم؟

سرمایه‌گذاران در بازار بورس، همواره باید نگاهی به شاخص کل بازار بورس داشته باشند. اگر این شاخص کل، به سمت منفی رفته باشد، واکنش سرمایه‌گذاران متفاوت است. در این شرایط معمولا بسیاری از سهم‌ها منفی شده و بسیاری دیگر با صف فروش روبرو می‌شوند. در این شرایط، بعضی از افراد در صف فروش می‌روند و بعضی دیگر اقدام به خرید سهام می‌کنند. بعضی از سهامداران نیز در این شرایط هیچ عکس‌العملی ندارند و منتظر شرایط بهتری می‌مانند. تمامی این واکنش‌ها بر مبنای تحلیل‌های مختلف سرمایه‌گذاران انجام می‌شود. وارن بافت، یکی از بزرگان بازار بورس و سرمایه در آمریکا، معتقد است که در بازار منفی نباید ترسید. به عقیده او در این بازار باید به‌دنبال فرصت‌های خوب بود و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد. بازار بورس بازاری بلندمدت است که باید در آن صبور بود. زمانی که شاخص کل بورس منفی است، شاید تحلیل تکنیکال، که عموما بر سود کوتاه مدت تمرکز دارد، خیلی کارگشا نیست و باید کمی عمیق‌تر به بازار نگاه کرد و مسائل ریشه‌ای‌تری را بررسی کرد.

اگر شاخص کل بورس منفی بود چه سهامی بخریم؟

بسیاری از تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران بر این باورند که در بازار سرمایه، و زمانی که شاخص کل منفی است، بهترین کار رفتن به سراغ سهام شرکت‌های بنیادی و شرکت‌هایی است که در وضعیت سودآوری خوبی هستند. یعنی در این بازار نباید ترسید. باید ریسک کرد. این همان موضوعی است که در تحلیل بنیادی به آن اشاره می‌شود. در این تحلیل، به وضعیت کلی اقتصاد کشور، وضعیت تولید، وضعیت شرکت مورد نظر، سابقه مالی و سهام آن شرکت و شرایط کلی سیاسی و اجتماعی توجه می‌شود. این تحلیل نه فقط در بازار بورس، که در بازار فارکس و ارز دیجیتال هم کاربرد دارد. با توجه به این تحلیل، زمانی که شاخص کل بورس منفی است، باید به سراغ سهم‌هایی رفت که تحت تاثیر بازار نباشند. این سهم‌ها معمولا زمانی که بازار دچار رکود می‌شود، خودشان را نشان می‌دهند. اگر به سراغ سهامی با این شرایط بروید، ریسک سبد سهام شما کاهش پیدا کرده و حتی در بازار منفی هم سود خواهید کرد. این سهام معمولا همان مواردی هستند که در زمان مثبت بودن شاخص کل، افت قیمت پیدا می‌کنند و حالا باید از آن‌ها فاصله گرفت.

پایان‌بندی

بازار بورس همانند دیگر بازارهای مالی، همواره رو به رشد و صعودی نیست. این بازار به دلایل مختلف روزهای طولانی منفی می‌شود. با توجه به مطالبی که گفتیم، منفی بودن شاخص کل بازار بورس، همواره یک اتفاق پرچالش در بازار بورس و سرمایه است. چرا که در این شرایط، افراد با واکنش‌های احساسی و غیرمنطقی، به‌سرعت سرمایه خود را از دست می‌دهند. بازار بورس فضایی احساسی نیست. اگر به‌دنبال سودهای کوتاه مدت باشید، در هنگام منفی شدن بازار، تمام معادلات ذهنی شما به‌هم خواهد ریخت. به‌خاطر داشته باشید، منفی بودن شاخص کل بورس، نشان‌دهنده ضرر در این بازار نیست. به آن به چشم فرصتی برای سرمایه‌گذاری و کسب تجربه نگاه کنید.

شاخص بورس چیست؟ و انواع آن کدامند؟

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

مهمترین و آشناترین شاخصی که به گوش بسیاری از اهالی بورس رسیده، شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل است. به این شاخص TEDPIX هم گفته می‌شود. در این شاخص هر شرکتی که بزرگتر است، وزن بیشتری هم دارد و تاثیر شدیدتری روی شاخص می‌گذارد.

اگر شما هم در بورس سرمایه‌گذاری کرده باشید، حتما اصطلاحاتی مانند شاخص بورس، شاخص کل، شاخص هم وزن و برخی از کلمات مشابه را شنیده‌اید. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که شاخص چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد یا چه فایده‌ای دارد. در ادامه به بررسی مفهوم شاخص می‌پردازیم و انواع شاخص بورس، از جمله شاخص قیمت و بازده نقدی را شرح می‌دهیم.

شاخص چیست؟

نخستین موضوعی که مطرح می‌کنیم، مفهوم کلمه شاخص است. هدف استفاده از شاخص آن است که معیاری برای مقایسه تحولات یک متغیر در طول زمان در دست باشیم. به عنوان مثال فرض کنید بخواهیم بدانیم قیمت محصولات یک بازار نسبت به یک ماه قبل چه تغییراتی کرده است. در این صورت یک راه حل آن است که قیمت‌ها را مقایسه کنیم اما اگر آن بازار بزرگ و پر از محصولات مختلف باشد، معمولا بهتر است از شاخص استفاده کنیم. در این صورت یک لحظه زمانی را مشخص می‌کنیم و آن را عدد 100 در نظر می‌گیریم. با معیار قرار دادن این لحظه زمانی، اعداد به دست آمده برای سایر زمان‌ها را نیز مشخص می‌کنیم. به این ترتیب یک شاخص به دست آمده که معیاری برای سنجش تغییرات در طول زمان به ما ارائه می‌کند.

انواع شاخص بورس

همان طور که گفتیم برخی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد و افراد ناآشنا با بازار سهام، تنها با شاخص کل آشنایی دارند و وقتی حرف از شاخص برای بازار سهام به میان می‌آید، تنها شاخص کل و تغییرات آن به ذهنشان می‌رسد. اما شاخص‌های بازار سهام بسیار بیشتر و متنوع‌تر هستند. این شاخص‌ها دامنه گسترده‌تری دارند و شامل شاخص هم‌وزن، شاخص قیمت و برخی شاخص‌های دیگر می‌شوند.

شاخص قیمت و بازده نقدی

مهمترین و آشناترین شاخصی که به گوش تمام اهالی بورس رسیده، شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل است. به این شاخص TEDPIX هم گفته می‌شود. در این شاخص هر شرکتی که بزرگتر است، وزن بیشتری هم دارد و تاثیر شدیدتری روی شاخص می‌گذارد. در محاسبه این شاخص باید توجه کرد که کسانی که در شرکت‌های کوچک‌تر بورسی سرمایه‌گذاری می‌کنند، هنگام رشد شاخص کل احتمالا به همان اندازه بازدهی کسب نکرده‌اند. این شاخص وابستگی زیادی به شرکت‌های بزرگ‌تر و عملکرد آنها دارد و هنگام افت و صعود آن دسته از شرکت‌ها بیشتر تغییر می‌کند.

شاخص کل هم‌وزن

به دلیل این که شرکت‌های بزرگ بورسی تاثیر زیادی روی شاخص کل می‌گذارند، برخی از شاخص دیگری استفاده می‌کنند تا تغییرات بازار بهتر درک شود. در شاخص کل هم‌وزن، وزن تمام شرکت‌ها برای تاثیرگذاری روی شاخص یکسان فرض می‌شود. این به معنای آن است که شاخص به یک میزان از هر شرکتی تاثیر می‌پذیرد و وزن یک شرکت کوچک با یک شرکت بزرگ برابر است. این شاخص وضعیت کلی بازار را بهتر نشان می‌دهد.

شاخص قیمت در بورس چیست؟

شاخص قیمت از جمله مهمترین شاخص‌های بورس است که روند قیمت کلی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را مورد بررسی قرار می‌دهد. میزان رشد شاخص قیمت در بورس نشان دهنده آن است که قیمت شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار چقدر تغییر کرده است. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که با این تفاسیر، شاخص قیمت با شاخص کل چه تفاوتی دارد؟ درست است که هر دو این شاخص‌ها شرکت‌های یکسانی را مورد بررسی قرار می‌دهند، اما در شاخص کل میزان پرداخت سود سالانه شرکت‌ها هم علاوه بر قیمت در محاسبه منظور می‌گردد، در صورتی که در شاخص قیمت تنها افزایش قیمت‌ها به حساب می‌آید. با این حال، شباهت دو شاخص بالا این است که هم در شاخص کل و هم در شاخص قیمت، شرکت‌های بزرگ‌تر وزن بیشتری در شاخص دارند. به این شاخص TEPIX هم گفته می‌شود.

شاخص TEFIX

یکی دیگر از شاخص‌هایی که مهم است و در این بازار رواج دارد، شاخص TEFIX یا شاخص سهام آزاد شناور است. سهام شناور آزاد به بخشی از سهام یک شرکت گفته می‌شود که گمان می‌رود در آینده‌ای نه چندان دور مورد معامله قرار گیرند. در واقع مالکان این بخش از سهام یک شرکت دید بلندمدت و حفظ آن سهام را ندارند. برای محاسبه این شاخص باید بگوییم مانند شاخص کل محاسبه می‌شود، البته با این تفاوت که به جای وزن شرکت‌ها و بزرگی و کوچکی آنها از سهام شناور استفاده می‌شود.

شاخص بازار اول و دوم

شرکت‌هایی که در بازار سهام وجود دارند را به طور کلی می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول از نظر میزان سرمایه، میزان سودآوری، افراد سهامدار و مواردی از این قبیل سطح بالاتری نسبت به دسته دوم دارند. شرکت‌هایی که وضعیت بهتری دارند و در دسته اول جای دارند، در شاخص بازار اول و مابقی شرکت‌ها در بازار دوم جای می‌گیرند. طبیعتا شرکت‌های دسته اول بزرگ‌تر و معروف‌تر از بازار دوم هستند.

نگاهی به شاخص 50 شرکت بر‌تر

یکی از مهمترین شاخص‌هایی که در بازار مالی هر کشوری وجود دارد، این است که تعدادی از شرکت‌های مطرح آن را در یک فهرست وارد می‌کنند و شاخصی از آنها تشکیل می‌دهند. در بازار سهام ما نیز چنین شاخصی وجود دارد. هر سه ماه یک بار، بورس اقدام به انتشار گزارشی می‌کند که بر اساس آن 50 شرکتی که سهامشان نقدشوندگی بیشتری دارند، در آن درج می‌شود. میانگین ارزش این 50 شرکت را شاخص 50 شرکت برتر می‌گویند.

شاخص 30 شرکت بزرگ

از سوی دیگر، شاخصی هم وجود دارد که به شرکت‌های بزرگ بازار سهام می‌پردازد. هر سه ماه یک بار، بورس 30 شرکتی که بیشترین ارزش را در بورس دارند، فهرست می‌کند. میزان تغییر ارزش این شرکت‌های بزرگ به شاخص 30 شرکت بزرگ معروف است. به دلیل تاثیرگذاری بالای این 30 شرکت معدد و ارزش بالایی که دارند، سمت و سوی بازار سهام از روی تغییرات آنها قابل بررسی است.

شاخص صنعت چیست؟

در بازار سهام شرکت‌های مختلفی وجود دارند که برخی از آنها در صنایع مختلف فعالیت می‌کنند. این شرکت‌های صنعتی در بخش‌های تولیدی مانند ساخت خودرو، محصولات پتروشیمی، فلزات و برخی موارد دیگر کار می‌کنند. برای این که صنعت به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد، از شاخص صنعت استفاده می‌شود. این شاخص، سطح عمومی ارزش سهام شرکت‌های صنعتی را به سرمایه‌گذاران و سهامداران اطلاع می‌دهد و برای تحلیل در این حوزه مناسب است. علاوه بر این، تمام صنعت‌ها در سطح کوچک‌تری نیز شاخص مخصوص به خود را دارند که از جمله آنها می‌توان به شاخص صنعت خودرو یا شاخص محصولات شیمیایی اشاره کرد.

شاخص واسطه‌گری‌های مالی

این شاخص به بررسی وضعیت و عملکرد شرکت‌های فعال در حوزه واسطه‌گری مالی همچون هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها می‌پردازد. در این شاخص ارزش و قیمت سهام این شرکت‌ها بررسی می‌شود.

جمع‌بندی

در بالا به بررسی شاخص‌های مختلف بازار سهام پرداختیم و تا حدودی نیز آنها را شرح دادیم. در پایان می‌خواهیم نکته‌ای را ذکر نماییم. درست است که شاخص‌ها می‌توانند دید خوبی به ما بدهند و در تحلیل بازار یا روند حرکت آن ما را کمک کنند، با این حال باید توجه داشت که ممکن است سهام یک شرکت در مواردی از روند آن شاخص تبعیت نکند. به عبارت دیگر ممکن است در یک شاخص نزولی، سهامی با صعود و در یک شاخص صعودی، سهامی با افت ارزش داشته باشیم.

شاخص بورس چیست؟ فرمول + انواع شاخص بورس

شاخص در لغت به معنی نشانگر، راهنما و نمودار است. کاربرد شاخص بورس در شناسایی وضعیت تغییرات کل بورس نسبت به روزهای قبل است. هر چه تغییرات شاخص کل بزرگتر باشد نشانگر رشد یا افت بیشتری در بازدهی کل بازار بورس است. مدنظر داشته باشید که تغییرات شاخص اهمیت دارد نه عدد آن! علاوه بر شاخص کل بورس، انواع شاخص دیگری نیز وجود دارد که کاربرد خاص خودشان را دارند. در این آموزش بورس با مفهوم، نحوه محاسبه و کاربرد هر کدام از این شاخص‌ها آشنا خواهید شد.

مفهوم شاخص بورس چیست؟

فرض کنید شاخص کل بورس تهران در اسفند سال 98، 300 هزار واحد بود و در پایان سال 1399 به عدد 1.5 میلیون واحد رسیده است. تغییرات 5 برابری شاخص کل چه مفهومی دارد؟! به بیان ساده “میانگینِ افزایش قیمت سهام در بورس در این بازه یکساله 5 برابر بوده است.” یعنی میانگین بازدهی بورس در این یک سال 400 درصد بوده است. شاخص های مختلف مفاهیم متنوعی دارند. برای مثال حرکت شاخص کل، معرف حرکت کل بازار بورس است. در واقع اگر شاخص کل روند نزولی داشته باشد باید با احتیاط اقدام به خرید سهام کرد! یا اگر برای چندین روز متوالی، شاخص کل منفی اما شاخص هم‌وزن مثبت باشد می‌توان تمایل معامله‌گران به سمت شرکت‌های کوچک‌تر را نتیجه گرفت. بنابراین قبل از تحلیل سهام یک شرکت ابتدا باید شاخص‌های مختلف را تحلیل کنید.

انواع شاخص های بورس

بورس تهران انواع شاخص‌های متنوعی دارد. توضیح تمام این شاخص‌ها از حوصله بحث ما خارج است و کاربرد چندانی هم ندارد! در ادامه چند نوع از معروف‌ترین و پرکاربردترین آنها را آموزش می‌دهیم.

1. شاخص قیمت بازار بورس (TEPIX)
2. شاخص کل (شاخص قیمت و بازده نقدی – TEDPIX)
3. شاخص کل هم‌وزن
4. شاخص بازده نقدی
5. شاخص صنایع مثل شاخص خودرو
6. شاخص کل فرابورس
7. شاخص صنعت
8. شاخص مالی
9. شاخص قیمت 50 شرکت فعال
10. شاخص 30 شرکت بزرگ

شاخص کل قیمت بازار بورس (TEPIX)

سازمان بورس اوراق بهادار در فروردین سال 69 اقدام به ارائه “شاخص قیمت بورس تهران” یا همان Tehran Exchange Price Index (TEPIX) کرد. این شاخص بیانگر تغییرات ارزش کل بازار است. از آنجایی که این تغییرات باید نسبت به یک نقطه مبدا سنجیده شود تا قابلیت تحلیل و تفسیر داشته باشد فروردین سال 69 به عنوان نقطه مبدا درنظر گرفته شد. “شاخص کل قیمت” جز قدیمی‌ترین شاخص‌های بورس تهران است و هیچ ارتباطی با “شاخص کل” موجود در صفحه اول سایت TSETMC ندارد. فرمول شاخص قیمت به بیان ساده بصورت زیر محاسبه می‌شود:

نکات مهم TEPIX:

• ارزش کل بازار بورس در روز X برابر با مجموع ارزش تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در روز X است. ارزش هر شرکت نیز با ضرب تعداد سهام در قیمت پایانی محاسبه می‌شود.
• “تعداد کل سهام شرکت” یکی از پارامترهای اصلی در محاسبه این شاخص است. در واقع هر چه شرکت بزرگ‌تر باشد تاثیر بیشتری در شاخص می‌گذارد. بدین معنی که شرکت‌های بزرگ‌تر شاخص‌سازتر هستندکه یکی از ایرادات اساسی این شاخص است. برای مثال نماد “فارس” تاثیر خیلی زیادی روی شاخص قیمت دارد.
• طبق فرمول، شاخص قیمت در 1 فروردین 60، 100 واحد بوده است شاخص سهام چیست؟ بنابراین شاخص قیمت800,000واحدی بیانگر رشد 8000 برابری ارزش بازار بورس نسبت به فروردین 69 است. از محل آورده نقدی، افزایش یا کاهش تعداد شرکت‌های مشمول شاخص و تجزیه یا ادغام شرکت‌ها، باعث تعدیل پایه شاخص قیمت می‌شود.

در شکل زیر نمودار شاخص قیمت بورس در ده سال گذشته را مشاهده می‌کنید.

شاخص قیمت – هم‌وزن

یکی از ایرادات شاخص قیمت، تاثیر زیاد شرکت‌های بزرگ‌تر در آن است که می‌تواند باعث تحلیل‌های اشتباه شود. برای حل این مشکل، “شاخص قیمت هم‌وزن” ارائه شد. در شاخص هم وزن، تمام شرکت‌ها با وزنی یکسان در محاسبه دخیل هستند. در واقع تمامی شرکت‌ها فارق از تعداد سهام، اثر یکسانی دارند.

شاخص قیمت و بازده نقدی بورس تهران (TEDPIX)

ایراد دوم شاخص قیمت این بود که سود نقدی پرداخت شده شرکت‌ها هیچ تاثیر در شاخص قیمت نداشت. بنابراین “شاخص قیمت و بازده نقدی” برای حل دومین مشکل شاخص قیمت ارائه شد.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل، به شاخص کل شناخته می‌شود. در اخبار و رسانه‌ها از این شاخص به عنوان “شاخص بورس تهران” یاد می‌شود! شاخص قیمت و بازده نقدی یا Tehran Exchange Dividend and Price Index (TEDPIX) از فروردین 1377 در بورس ارائه شد. در فرمول شاخص کل، هم قیمت سهام شرکت‌ها و هم سود نقدی پرداختی شرکت‌ها تاثیر دارد. بنابراین می‌تواند معیار بهتری برای تحلیل میانگین بازدهی کل بورس باشد.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس مشابه فرمول شاخص قیمت است. با این تفاوت که در شیوه تعدیل آن “سود نقدی پرداخت‌شده شرکت‌ها به سهامداران” نیز تاثیر دارد. در شاخص کل نیز مانند شاخص قیمت، همه شرکت‌ها به یک اندازه موثر نیستند. در واقع هر چه شرکت بزرگ‌تر باشد، تاثیر بیشتری در شاخص کل خواهد داشت. برای حل این مشکل نیز شاخصی تحت عنوان “شاخص کل هم‌وزن” ارائه شد.

نکته: شاخص کل در زمان برگزاری مجمع سالانه شرکت‌ها و پرداخت سود نقدی، رشد زیادی را تجربه می‌کند که می‌تواند منجر به تحلیل‌های نادرست شود!

شاخص کل هم‌وزن بورس

شاخص کل هم‌وزن نیز دقیقا مشابه شاخص کل است. با این تفاوت که تمام شرکت‌های بورسی با وزنی یکسان در فرمول “شاخص کل هم‌وزن” محاسبه می‌شوند. شاخص کل هم‌وزن مثبت بیانگر مثبت بودن بیش از نیمی از نمادهای بورسی است. اعداد منفی شاخص کل هم وزن نیز بیانگر بازار نزولی است. در صفحه اول سایت TSETMC می‌توانید شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بورس را بصورت لحظه‌ای رصد کنید.

در شکل زیر مفهوم 4 شاخص مهم بورس را به بیانی ساده مشاهده می‌کنید.

شاخص بازده نقدی بورس (TEDIX)

شاخص بازده نقدی بورس یا Tehran Exchange Dividend Index (TEDIX) بیانگر میانگین بازده سود نقدی پرداختی شرکت‌های بورسی است. در واقع صعودی بودن این شاخص بیانگر افزایش DPS شرکت‌ها در مجمع عمومی سالیانه است. شرکت‌ها موظف به پرداخت تمام سود نقدی خود به سهامداران نیستند! عموما شرکت‌ها بخشی از سود خود را تحت عنوان “سود انباشته” در قسمت حقوق صاحبان سهام ذخیره کند. به شما توصیه می‌کنم مقاله آموزشی زیر را مطالعه بفرمایید.

شاخص بازده نقدی از فروردین 1377 محاسبه و ارائه شد. فرمول محاسبه آن بصورت تقسیم “پایه شاخص کل قیمت” بر “پایه شاخص قیمت و بازده نقدی” است. دقت بفرمایید زمان مبدا پایه شاخص کل قیمت، 1 فروردین 1369 است. بنابراین برای هم‌سنجی و مقایسه بهتر این سه شاخص، شاخص بازده نقدی در عدد پایه 1653.08 ضرب می‌شود.

شاخص 30 شركت بزرگ

این شاخص همان شاخص قیمت است با این تفاوت که فقط 30 شرکت بزرگ بورس در فرمول لحاظ می‌شوند. منظور از “بزرگ بودن شرکت” همان ارزش شرکت است که با ضرب تعداد کل سهام در قیمت آن بدست می‌آید. از آنجایی که قیمت سهام شرکت‌های بورسی هر روز دستخوش تغییر می‌شود بنابراین لیست 30 شرکت بزرگ بورس نیز هر روز آپدیت می‌شود. “فارس”، “فملی”، “شبندر”، “فولاد” و… همیشه در این لیست حضور دارند!

شاخص صنایع بورس

هر کدام از شرکت‌های بورس در یک گروه مخصوص طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی بر اساس استاندارد ISIC منجر به ایجاد 46 گروه در بورس تهران شده است. برای مثال نماد بورسی شپنا، شبندر یا شتران جز گروه فرآورده‌های نفتی هستند.

فرمول شاخص صنایع مشابه فرمول شاخص قیمت است. با این تفاوت که فقط شرکت‌های زیرمجموعه همان گروه در فرمول شاخص محاسبه می‌شوند. شاخص صنایع نیز یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بورس برای تحلیل است. قبل از تحلیل سهام یک شرکت بورسی (تحلیل تکنیکال چیست؟)، ابتدا شاخص صنعت آن شرکت را تحلیل کنید.

شاخص صنعت و شاخص مالی بورس

در یک تقسیم‌بندی جامع و کلی‌تر، تمامی شرکت‌های بورسی در دو شاخص سهام چیست؟ گروه تقسیم‌بندی می‌شوند: 1. گروه مالی، 2. گروه صنعت

گروه مالی شامل تمام شرکت‌های بورسی فعال در حوزه واسطه‌گری مالی است و شرکت‌های باقی مانده در گروه صنعت قرار می‌گیرند. گروه مالی شامل شرکت‌های گروه “سرمایه‌گذاری‌ها”، “بانک‌ها و موسسات اعتباری”، “شرکت‌های بيمه” و “فعاليت‌های كمكی به نهادهای مالی واسط” است. مابقی گروه های بورسی در گروه صنعت جای می‌گیرند. احتمالا فرمول محاسبه Tehran Exchange Industrial Index و Tehran Exchange Financial Index را حدس زده‌اید!

شاخص 50 شرکت فعال‌تر

این شاخص نیز مشابه شاخص قیمت (TEPIX) است. با این تفاوت که فقط 50 شاخص سهام چیست؟ شرکت فعال‌تر بورس در محاسبات این شاخص سهیم هستند. طبق تعریف سازمان بورس معیار اصلی برای گزینش 50 شرکت فعال، میزان نقدشوندگی آنها در دوره‌های 3 ماهه است. بنابراین اگر دنبال خرید سهام شرکت‌هایی با نقدشوندگی بالا هستید به لیست شرکت‌های موجود در این شاخص نگاهی بیندازید.

شاخص آزاد شناور (TEFIX)

شاخص آزاد شناور (TEFIX: Tehran Exchange Free Float Index) یکی دیگر از شاخص‌های پرکاربرد بورس تهران است. محاسبات TEFIX مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در فرمول آن، تعداد سهام شناور آزاد هر شرکت بورسی استفاده می‌شود.

سهام شناور آزاد در واقع بیانگر تعداد سهامِ آماده عرضه و فروش توسط سهامداران حقیقی شرکت است. بنابراین درصد سهام شناور آزاد بیشتر می‌تواند بیانگر قدرت نقدشوندگی بالاتر سهام آن شرکت باشد.

برای مشاهده درصد سهام شناور آزاد، به قسمت “سهام شناور” در صفحه هر نماد بورسی در سایت TSETMC مراجعه کنید. برای مثال “فملی” دارای 33% سهام شناور است بنابراین تعداد سهام شناور آزاد آن 33.5 میلیارد است. (33 درصد 101.4 میلیارد برگه سهام کل آن شرکت).

شاخص بازار اول و بازار دوم بورس

بازار معاملات نقدی بورس تهران به دو بازار اول و بازار دوم تفکیک می‌شود. بازار اول نیز به دو تابلوی اصلی و فرعی تقسیم‌بندی می‌شود. این تقسیم‌بندی بر اساس درصد سهام شناور، وضعیت سودآوری و چشم‌انداز شرکت، تعداد سهامداران، سابقه فعالیت شرکت، سرمایه ثبت شده شرکت و… است. برای مثال نماد بورسی شپنا در بازار اول و نماد شتران در بازار دوم قرار دارند. برای این دو بازار نیز یک شاخص بصورت مجزا تعریف شده است.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

شاخص بورس چیست - تعریف شاخص بورس

شاخص سهام شاخصی از وضعیت دینامیکی بازار اوراق بهادار است. بوسیلۀ مقایسۀ مقدار کنونی شاخص با مقادیر قبلی اش می توان رفتار بازار، واکنش اش به تغییرات در وضعیت اقتصاد کلان و رویدادهای شرکتی (ادغام ها، تملک ها و غیره ) را ارزیابی کرد.

شاخص سهام بر اساس قیمت های یک گروه خاص از اوراق بهادار (سبد شاخص) محاسبه می شود. مقدار اولیۀ شاخص ممکن است جمع قیمت ها یا برابر با یک عدد دلخواه (بطور مثال 1000) باشد. قیمت ها اغلب توسط ضرایب خاص ضرب می شوند. مهمترین عامل این است که شاخص بیشتر از مقدار مطلق اش با زمان تغییر می کند.

شاخص، بسته به مؤلفه های سبد شاخص می تواند بازار را به عنوان یک کل مشخص کند، بازار یک نوع خاص از اوراق بهادار، بازار صنعت (به عنوان مثال ارتباطات، حمل و نقل، غیر). ما با مقایسۀ پویایی شاخص های مختلف می توانیم توسعۀ بخش های مختلف اقتصادی را بطور قابل مقایسه ارزیابی کنیم. شاخص های سهام اغلب توسط سازمان های رتبه بندی یا آماری و بورس های سهام محاسبه و منتشر می شوند. نام شاخص اغلب تعداد اوراق بهادار موجود در شاخص است (به عنوان مثال، S&P 500، FTSE 100).

شاخص بورس

شاخص های سهام همچنین پایۀ مشتق برای معاملات آتی و آپشن هستند شاخص سهام چیست؟ که برای مقاصد سفته بازی و سرمایه گذاری و همچنین برای پوشش خطر (Hedge) استفاده می شوند. مقدار شاخص به عنوان قیمت این ابزار تفسیر می شود.

چندین روش برای محاسبۀ شاخص ها وجود دارند که اصلی ترین شان روش های وزن قیمت و وزن با سرمایه هستند. شاخصی که با قیمت وزن گذاری شده است (شاخص مبتني بر ميانگين موزون قيمت) جمع دارایی های موجود در شاخص است که توسط یک ضریب تقسیم شده است (به عنوان مثال شاخص Dow Jones). شاخصی که توسط سرمایه بازار وزن گذاری شده است (شاخص مبتنی بر میانگین موزون شناور/ارزش بازار سهم) به عنوان مجموع سرمایۀ بازار برای تمام دارائی های موجود در شاخص محاسبه می شود که توسط یک ضریب تقسیم شده است (به عنوان مثال شاخص S&P 500). اکثر شاخص های سهام مدرن توسط ارزش بازار سهام آزاد شرکت ها، وزن گذاری می شوند. سرمایۀ بازار مجموع کل مقدار اوراق بهادار صادرشده توسط شرکت است که در بهای بازار محاسبه می شود. پارامترهای محاسبه طی زمان تغییر می کنند که به دلیل رویدادهای شرکتی شرکت های انفرادی است و می تواند منجر به تغییرات در فهرست اوراق بهادار دربرگیرندۀ شرکت های موجود در شاخص گردد.

اولین شاخص سهام در ایالات متحده در سال 1884 شکل گرفت - Charles Dow شروع به شمارش میانگین تغییر در قیمت های بازار برای 11 شرکت صنعتی بزرگ کرد. شاخص Dow Jones از سال 1928 تاکنون برای 30 شرکت محاسبه می شود.

متداول ترین دارائی ها در جهان، سهام شرکت هایی هستند که در بورس های ایالات متحده (DJI، S&P 500، NADSAQ 100) و اروپا (DAX، CAC 40، FTSE 100) و شاخص سهام ژاپن معروف به NIKKEI 225 معامله می شوند. این شاخص ها در کنار شاخص اصلی از یک خانوادۀ شاخص برخوردارند که در ترکیب، بخش اقتصادی و دیگر پارامترها اختلاف دارند.

شاخص CAC 40

شاخص CAC 40 (که مخفف Cotation Assistée en Continu می باشد) مهمترین شاخص سهام در فرانسه به شمار می رود. این شاخص سهام چیست؟ شاخص به عنوان میانگین موزون سهام 40 شرکت از بزرگترین شرکت های فعال در بازار بورس فرانسه است. سهام هر شرکت، آزاد شناور است و در بورس سهام Euronext Paris معامله می شود. این شاخص سود سهام را لحاظ نمی کند.

FTSE 100 چیست

FTSE 100 (که مخفف Financial Times Stock Exchange Index می باشد) مهمترین شاخص سهام در بریتانیای کبیر به شمار می رود. این شاخص توسط شرکت مستقل FTSE Group محاسبه می گردد. این شاخص به عنوان میانگین موزون مقدار قیمت سهام 100 شرکت از بزرگترین شرکت های فعال در بورس سهام لندن (LSE) محاسبه می گردد. سهام این شرکت ها به شکل آزاد شناور است. مجموع سرمایۀ این شرکت ها 80% از سرمایۀ تمام سهامی است که در LSE معامله می شود.

شاخص Euro Stoxx 50

شاخص Euro Stoxx 50 شاخصی است متشکل از 50 شرکت از بزرگترین شرکت های منطقۀ یورو که در بخش های متنوع اقتصادی کار می کنند. شاخص Euro Stoxx 50 وضعیت بازار سهام اتحادیۀ اروپا را نشان می دهد. این شاخص توسط Stoxx Ltd که ارائه دهندۀ جهانی شاخص ها است محاسبه می شود شاخص سهام چیست؟ و به گروه Deutsche Boerse Group تعلق دارد. شاخص Euro Stoxx 50 به عنوان میانگین موزون ارزش قیمت های سهام 50 شرکت از بزرگ ترین شرکت ها در بورس Eurex محاسبه می شود. شاخص Euro Stoxx 50 حجم سودهای سهام پرداخت نیز را لحاظ می کند.