تعریف بازارهای مالی
آییننامه سرمایهگذاری خارجی در بورسها و بازارهای خارج از بورس
تصویب نامه شماره 17793/42459 مورخ 1389/01/29 هیأت وزیران
" با صلوات بر محمد و آل محمد "
وزارت امور اقتصادی و دارایی- وزارت امورخارجه
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1389/01/29 بنا به پیشنهاد شماره 221159 مورخ 1387/01/22 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند (3) ماده (4) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران - مصوب 1384 – آییننامه سرمایهگذاری خارجی در بورسها و بازارهای خارج از بورس را به شرح زیر موافقت نمود:
ماده 1 - اصطلاحات و واژههای اختصاری تعریف شده در این آییننامه دارای معانی زیر است:
- قانون: قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران- مصوب -1384 - .
- شورا: شورای عالی بورس و اوراق بهادار.
- بورس: بورس اوراق بهادار دارای مجوز از شورا.
- بازار خارج از بورس: بازار خارج از بورس دارای مجوز از شورا.
- سازمان: سازمان بورس و اوراق بهادار، موضوع ماده (5) قانون.
- شخص خارجی: هر یك از اشخاص زیر شخص خارجی محسوب میشود:
الف) شخص حقیقی كه تابعیت ایران را نداشته باشد.
ب) هر شخص حقوقی كه در كشوری غیر از ایران به ثبت رسیده باشد.
ج) هر شخص حقوقی ثبت شده در ایران كه مجموع سهام اشخاص موضوع قسمتهای (الف) و (ب) در سرمایه آن بیش از پنجاه درصد (50%) باشد.در صورتی كه صندوق سرمایه گذاری با سرمایه متغیر، شخص خارجی قلمداد شود، تا زمانی كه سهم اشخاص موضوع قسمتهای (الف) و (ب) در سرمایة آن به چهل درصد (40%) تنزل نیابد، همچنان خارجی تلقی خواهد شد.
- متقاضی: شخص خارجی یا شخص ایرانی با سرمایه منشأ خارجی كه طبق ماده (4 ) تقاضای دریافت مجوز معامله را به سازمان ارائه داده است.
- مجوز معامله: مجوزی كه براساس این آییننامه به منظور خرید، فروش یا خرید و فروش اوراق بهادار در هر بورس یا بازار خارج از بورس از سوی سازمان به متقاضی اعطا میشود.
- سرمایهگذار خارجی: شخص خارجی كه مجوز تعریف بازارهای مالی معامله را از سازمان دریافت نموده باشد.
- سرمایهگذار خارجی راهبردی : سرمایهگذار خارجی كه قصد تملك بیش از ده درصد(10 %) سهام یك شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس را دارد، یا پس از تملك سهام یك شركت پذیرفته شده در بورس یا تعریف بازارهای مالی بازار خارج از بورس یك كرسی هیأت مدیره آن شركت را در اختیار بگیرد.
- وجوه قابل انتقال: مبلغی است به ریال كه بر اساس تبصره (1) ماده (10) محاسبه و اعلام میشود.
- عایدات سرمایهای: تفاوت قیمت فروش اوراق بهادار با قیمت خرید آن است.
ماده 2 - اشخاص خارجی با رعایت این آییننامه و پس از دریافت مجوز معامله، مجاز به معامله اوراق بهادار در بورس یا بازار خارج از بورس در حدود قید شده در مجوز معامله میباشند. سایر مقررات حاكم بر معامله و فعالیت اشخاص خارجی در بورس یا بازار خارج از بورس، همان مقررات حاكم بر اشخاص ایرانی خواهد بود.
ماده 3 – سرمایهگذار خارجی مجاز است تا سقفهای تعیین شده در قانون تشویق و حمایت سرمایهگذاری خارجی –مصوب 1380- در بورس یا بازار خارج از بورس سرمایهگذاری كند، مگر اینكه شورا در برخی موارد محدودیتهایی را در نظر بگیرد.
ماده 4 - اشخاص خارجی برای دریافت مجوز معامله اوراق بهادار در هر بورس یا بازار خارج از بورس باید اطلاعات و مدارك لازم را به همراه تقاضانامهای بر اساس فرمهای سازمان به سازمان ارائه نمایند.
تبصره 1 - اشخاص ایرانی میتوانند بهمنظور استفاده از تسهیلات و مزایای پیش بینی شده در مادة (10) این آییننامه، برای سرمایهگذاری آن بخش از سرمایههای خود كه منشأ خارجی دارد، در بورس یا بازار خارج از بورس، با ارایه اطلاعات، مدارك و تقاضانامه موضوع این ماده به سازمان، مجوز معامله دریافت نمایند.
تبصره 2 - متقاضی مكلف است هرگونه تغییر در اطلاعات ارائه شده را به سازمان منعكس نماید.
تبصره 3 - مدارك موضوع این ماده باید به زبان فارسی یا انگلیسی ارائه شوند و به ترتیبی كه سازمان تعیین میكند به تائید مراجع صلاحیتدار برسند.
ماده 5 - سازمان تعریف بازارهای مالی موظف است ظرف هفت روز كاری پس از دریافت اطلاعات و مدارك كامل موضوع ماده(4)، مجوز معامله را صادر و به متقاضی یا نماینده وی اعلام كند.
ماده 6 - شخصی كه مجوز معامله دریافت میكند موظف است به درخواست سازمان اطلاعات، اسناد و مدارك لازم را به سازمان، بورس یا بازار خارج از بورس یا مراجع دیگر ارائه نماید.در صورتی كه وی اطلاعات و مدارك مربوط را به موقع به اشخاص تعیین شده تسلیم نكند، سازمان میتواند مجوز معامله سرمایهگذار خارجی را در خصوص خرید اوراق بهادار، تعلیق یا لغو نماید.در آن صورت سرمایهگذار خارجی در دوران تعلیق یاد شده پس از لغو مجوز خرید فقط دارای حق فروش اوراق بهاداری كه به نام خود خریده است، می باشد.
ماده 7 - محدودیت تملك سهام توسط سرمایهگذاران خارجی غیر راهبردی در هر بورس یا بازار خارج از بورس، به شرح زیر است:
- تعداد سهام در مالكیت مجموع سرمایهگذاران خارجی نباید از بیست درصد (20% ) مجموع تعداد سهام شركتهای پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس یا بیست درصد (20%) تعداد سهام هر شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس بیشتر باشد.تعریف بازارهای مالی
- تعداد سهام در مالكیت هر سرمایهگذار خارجی در هر شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس نمیتواند از ده درصد (10%) تعداد سهام آن شركت بیشتر باشد.
تبصره 1 - بورس یا بازار خارج از بورس ضمن اطلاع رسانی موظف است ابزارهای لازم به منظور اجرای این ماده را فراهم نماید.
تبصره 2 - در صورتی كه سازمان پس از بررسی، تشخیص دهد كه نصاب بند (2) این ماده در اثر فعل سرمایهگذار خارجی غیرراهبردی نقض شده است، سرمایهگذار خارجی به عنوان سرمایهگذار راهبردی تلقی میشود.
تبصره 3 – محدودیتهای اعمال شده برای تملك سهام بانكها و نهادها و واسطههای پولی، موضوع ماده (5) قانون اجرای سیاستهای كلی اصل چهل وچهارم (44) قانون اساسی- مصوب 1387- در این آییننامه نیز لازم الرعایه است.
ماده 8 - سرمایهگذار خارجی راهبردی پس از خرید سهام نمیتواند تا دو سال تعریف بازارهای مالی بدون مجوز سازمان، اصل سهام خریداری شده را بفروشد.فروش این گونه سهام مستلزم رعایت مقررات معاملات عمده سهام در بورس یا بازار خارج از بورس میباشد.
تبصره 1 - در صورتیكه به علت افزایش سرمایه شركت مربوط، درصد مالكیت سرمایهگذار خارجی راهبردی به گونهای كاهش یابد كه وی از شمول تعریف بند (9) ماده (1) خارج گردد، مقررات سرمایهگذار خارجی غیر راهبردی بر وی حاكم خواهد شد.
تبصره 2 - فروش حق تقدم سهام از محدودیتهای این ماده مستثنی است.
ماده 9 - معامله سهام شركتهای پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس توسط نهاد مالی كه شخص خارجی محسوب میشود، مشمول محدودیتهای این آییننامه نیست و مشمول همان محدودیتهایی است كه نهادهای مالی مشابه ایرانی دارند، مشروط به اینكه:
- نهاد مالی یادشده مجوز تأسیس یا فعالیت خود را طبق قانون و مقررات مربوط به آن، از سازمان دریافت كرده باشد.
- معاملات یادشده به تشخیص سازمان و به منظور ارایه خدمات تخصصی نهاد مالی از قبیل تعهد خرید سهام صورت پذیرد.
ماده 10 - اشخاص خارجی یا ایرانی با دریافت مجوز معامله، مجاز به افتتاح حسابهای ارزی و ریالی، انتقال ارز به داخل ایران و تبدیل آن به ریال و بالعكس در بانكهای ایرانی برای انجام عملیات بانكی و سرمایهگذاری خود هستند. انتقال اصل سرمایه، عایدات سرمایهای و سودهای نقدی دریافتی توسط اشخاص دارای مجوز معامله، به خارج از ایران با رعایت مقررات ارزی كشور و سایر ضوابط و مقررات مربوط مجاز خواهد بود.بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران موظف است، معادل ارزی وجوه قابل انتقال را كه به شرح تبصره (1) محاسبه و اعلام میشود، در صورت تكنرخی بودن ارز به نرخ رایج در شبكه رسمی كشور و در غیر این صورت به نرخ بازار آزاد، در اختیار سرمایهگذار خارجی تعریف بازارهای مالی یا سرمایهگذار ایرانی دارای مجوز قرار دهد. در شرایط خاص به تشخیص بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران مبلغ یادشده طی یكسال و به فاصله چهار ماه و در اقساط برابر قابل پرداخت است. دستورالعمل لازم برای اجرای این ماده ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه، به تصویب وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران خواهد رسید.
تبصره1 - وجوه قابل انتقال به درخواست سرمایهگذار خارجی یا سرمایهگذار ایرانی دارای مجوز معامله، توسط سازمان محاسبه و به بانك مركزی اعلام میگردد. ضوابط مربوط به چگونگی تعیین منشأ خارجی سرمایه و چگونگی محاسبه وجوه قابل انتقال به پیشنهاد سازمان به تصویب شورا میرسد.
تبصره2 - هرگونه ممنوعیت انتقال ارز از كشور كه در مقررات وضع شده یا میشود، شامل وجوه قابل انتقال نمی گردد.
تبصره3 - در صورتی كه شخصی ایرانی دارای سرمایه با منشأ خارجی یا سرمایهگذار خارجی مجوز سرمایهگذاری خارجی موضوع قانون تشویق و حمایت سرمایهگذاری خارجی – مصوب 1380 - را دریافت نموده باشد، علاوه بر تسهیلات موضوع این ماده، از مزایا و تسهیلات پیش بینی شده در قانون یادشده از جمله تسهیلات پیش بینی شده برای نقل و انتقال سرمایه خود به داخل یا خارج از ایران نیز برخوردار است.
ماده 11 - موارد زیر از شمول مواد (7) و (8) خارج است و مقررات لازم در مورد آنها براساس بندهای (13)، (14) و (15) ماده(4) قانون بازار اوراق بهادار، به تصویب شورا میرسد:
- سهام ناشران ایرانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس كه همزمان در بورس یا بازار خارج از بورس كشور دیگری پذیرفته شدهاند.
- آن بخش از سهام ناشران ایرانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس كه برای معامله اشخاص خارجی در كشور دیگر به هر طریق اختصاص یابد.
- اوراق بهادار صادره توسط ناشر خارجی كه در بورس یا بازار خارج از بورس ایرانی پذیرفته شده باشند.
- آن بخش از سهام ناشران ایرانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس كه بصورت ارزی معامله میشوند.
ماده 12 - تملك سایر اوراق بهادار از قبیل اوراق مشاركت برای سرمایهگذار خارجی تابع سقفهای تعیین شده توسط شورا خواهد بود.
ماده 13- دستورالعمل اجرایی این آییننامه به تصویب شورا میرسد، در دستورالعمل اجرایی این آییننامه، تمام یا برخی از وظایف و اختیارات سازمان، قابل تفویض به بورسها، بازارهای خارج از بورس، كانونها، شركتهای سپردهگذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و كارگزاران میباشد. در صورت تفویض، سازمان موظف است بر عملكرد اشخاص یادشده نظارت نماید.
ماده 14 - از تاریخ ابلاغ این آییننامه، آییننامه اجرایی بند (ج) ماده (15) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی تعریف بازارهای مالی ایران -مصوب 1383 - موضوع تصویب نامه شماره 15619/ت 33070هـ مورخ 1384/03/16 لغو میگردد .
تعریف بازارهای مالی
آزمون آنلاین اقتصاد دهم انسانی | بخش پنجم | فصل 1: اقتصاد بین الملل
تیم مدیریت گاما
آزمون مجازی بخش دوم اقتصاد دهم انسانی | نهادهای پولی و مالی
تیم مدیریت گاما
آزمون تستی بخش 1 اقتصاد دهم انسانی و معارف | فصل سوم: بازار
تیم مدیریت گاما
امتحان ترم اول اقتصاد دهم دبیرستان مبین مشهد | دی 97 + پاسخ
امتحان نیمسال دوم اقتصاد دهم دبیرستان سیدالشهدا نهاوند | خرداد 1396
آزمون نوبت اول اقتصاد دهم دبیرستان حضرت فاطمه زهرا (س) رستمکلا | دی 1397
آزمون اقتصاد دهم دبیرستان فاطمه الزهرا خواف | بخش 1: فصل 1 و 2
امتحان نیمسال اول اقتصاد دهم دبیرستان فاطمه الزهرا | دی 1398
آزمون نوبت اول اقتصاد دهم دبیرستان چهارده معصوم | دی 1395
آزمون نوبت اول اقتصاد دهم دبیرستان شهید مصطفی خمینی | دی 1397
نورالدین حسین پور
آزمون نوبت اول اقتصاد دهم دبیرستان آزرم | دی 98
جزوۀ آموزشی اقتصاد دهم رشته ادبیات و علوم انسانی | بخش 2: نهادهای پولی و مالی (فصل…
بازارهای مالی بینالمللی
بازارهای مالی با سرعت فزایندهای رو به جهانیشدن میروند و به همین دلیل امروزه بررسی بازارهای مالی بینالمللی اهمیت بالایی پیداکرده است.
ما در زندگی روزمره همواره در ارتباطی تنگاتنگ با کالاهای قابل مبادله بینالمللی هستیم. بهطور مثال پیراهنی ساخت ترکیه به تن داریم و با خودرویی ساخت ژاپن تردد میکنیم؛ اما شاید در زندگی روزانه، مبادلات بینالمللی داراییهای مالی کمتر قابللمس باشد، درحالیکه ارزش معاملاتی (دلاری) بسیار بیشتری نسبت به کالاهای قابل مبادله دارد. این مبادلات در بازارهای مالی بینالمللی صورت میگیرند.
بازار مالی بینالمللی، بازار جهانی است که در آن خریداران و فروشندگان داراییهای مالی مانند سهام، اوراق قرضه، ارز، کالاها و ابزار مشتقه را سراسر مرزهای ملی مبادله میکنند.
مبادلات بینالمللی در داراییهای مالی بسیار راحت و مطمئن است و مهمترین ویژگی این بازارها تحرک بالای سرمایه در آنها است.
انواع بازارهای مالی بینالمللی
بازار مالی بینالمللی انتقال وجوه در سطح جهان را تسهیل میکند. وجوه ممکن است برای دورههایی با سررسید مختلف مانند کوتاهمدت، میانمدت یا بلندمدت منتقل شود. بازارهای مالی بینالمللی به 5 دسته تقسیم میشوند؛
- بازار ارز
- بازار اوراق قرضه بینالمللی
- بازار سهام بینالمللی
- بازار بینالمللی پول
- بازار اعتبار بینالمللی
بازار ارز خارجی (Foreign Exchange Market)
بازار ارز خارجی، بازاری برای خریدوفروش ارزهای خارجی است. این بازار بخش مهمی از بازارهای بینالمللی است و بزرگترین بازار مالی دنیا محسوب میشود. استقراض یا سرمایهگذاری در سطح بینالمللی، نیاز به استفاده از بازار ارز برای تبدیل ارز دارد. بازار ارز درواقع وظیفه تسهیل تجارت و معاملات بینالمللی را بر عهده دارد. درواقع دلیل به وجود آمدن این بازار تسهیل تعدیلات تراز پرداختهاست.(بنا به تعریف اینوستوپدیا، تراز پرداختها یا BOP عبارت است از کلیه معاملات انجامشده بین نهادهای یک کشور و سایر نقاط جهان طی یک بازه زمانی معین.)
نظام اصلی مبادله ارزها از نظام استاندارد طلا ابتدا بهنظام نرخ ارز ثابت و سپس بهنظام نرخ ارز شناور تغییریافته است. بازیگران اصلی این بازار بانکهای تجاری اصلی، دلالان و بانکهای مرکزی هر کشور هستند. نکته اصلی که بازیگران این بازار باید به آن توجه کنند نرخ ارز انتظاری است.
بازار اوراق قرضه بینالمللی
بازار اوراق قرضه بینالمللی بخشی از بازار مالی بینالمللی است که اوراق بینالمللی در آن آورده و فروخته میشود. شرکتها ممکن است از طریق انتشار اوراق بینالمللی وجوه بلندمدت را به ارزهای خارجی جمع کنند. اوراق قرضه خارجی و اوراق قرضه یورو دو نوع اوراق بینالمللی هستند. بازار اوراق قرضه بینالمللی نیز عمدتاً این اجزا را شامل میشود:
- اوراق قرضه غیرقابلتبدیل
- اوراق قرضه قابلتبدیل
- اوراق قرضه جهانی
- اوراق قرضه قابل بازخرید
بهطورکلی دو نوع اوراق قرضه بینالمللی وجود دارد:
اوراق قرضهای که به واحد پول کشوری که در آن قرارگرفته است تعریف میشود اما توسط وامگیرندگان خارجی در کشور منتشر میشود، اوراق قرضه موازی اوراق قرضه خارجی نامیده میشود.
اوراق قرضهای که در کشورهایی بهغیراز کشوری که مبلغ ارزی اوراق به واحد پول آن تعیین میشود، به فروش میرسد، یوروباند (اوراق قرضه اروپایی) خوانده میشود. معمولاً، آنها در وجه حامل منتشر میشوند، پرداختهای سالانه داشته و شرط بازخرید نیز دارند. برخی نیز شروط قابلیت تبدیل دارند یا از مقررات نرخ متغیر پیروی میکنند.
70 تا 75 درصد اوراق یورو به دلار آمریکا تعیین میشوند.
- اوراق قرضه یورو توسط یک سندیکای چند ملیتی بانکهای سرمایهگذاری ضبط میشود و همزمان در بسیاری از کشورها قرار میگیرد.
- در بازار ثانویه، بازیگران بازار اغلب همان کارگزارانی هستند که گواهی اولیه را میفروشند.
بازار جهانی سهام
این بازار به شرکتها این امکان را میدهد تا سرمایه بیشتری نسبت به یک بازار داخلی جمع کنند تا سهام خود را در تعدادی از کشورهای مختلف بهطور همزمان نگهداری کنند. این بازارها عمدتاً بلندمدت هستند.
بازارهای سهام بینالمللی بستر مهمی برای تأمین مالی جهانی است. آنها نهتنها مشارکت طیف گستردهای از شرکتکنندگان را تضمین میکنند بلکه میتوانند اقتصادهای جهانی را به سمت رونق سوق دهند.
برای درک اهمیت بازارهای بینالمللی سهام، ارزیابی بازار و گردش مالی ابزار مهمی است.
این بازار به شرکتها این امکان را میدهند که تنوع سهامدارانشان را افزایش دهند و همچنین درآمدهای ارزی کسب کنند. علاوه بر این، ارائه سهام شرکتها در بازار بینالمللی سهام منجر به شناختهتر شدن شرکت میشود. مزیت دیگر بازار بینالمللی سهام این است که هزینه مبادله را کاهش میدهند.
ادغام بیشتر جهانی بازارهای سرمایه به دلایل مختلف رخ میدهد:
- اولاً، سرمایهگذاران اثرات خوب تجارت بینالمللی را درک کردند.
- دوما، بازارهای برجسته سرمایه با حذف کمیسیونهای ثابت معاملات ارزانتر شدند.
- سوما، اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات تجارت کارآمد و منصفانه را در سهام بینالمللی تسهیل میکنند.
- چهارما، ابرشرکتهای چندمیلیتی (MNCها) مزایای منابع سرمایه جدید را در سطح بینالمللی درک کردهاند.
بازار بینالمللی پول
بازار بینالمللی پول بازاری است که معاملات ارزی بینالمللی بین بسیاری از بانکهای مرکزی کشورها انجام میشود. معاملات عمدتاً با استفاده از طلا یا دلار آمریکا بهعنوان پایه انجام میشود. عملیات اساسی بازار بینالمللی پول شامل پول وام گرفتهشده یا وام گرفتهشده توسط دولتها یا مؤسسات بزرگ مالی است. مهمترین مسئولیت بازار پول بینالمللی تجارت ارز بین کشورهاست.
درواقع مؤسسات مالی در این بازار با پذیرش سپرده و ارائه وام به انواع ارز به شرکتها و سرمایهگذاران خدماترسانی میکنند. • بانکهای چندملیتی سعی میکنند نیازهای کوتاهمدت (کمتر از یک سال) مشتریان خود را تأمین کنند، یعنی قبول سپردههای MNC و وام (بهعنوانمثال سرمایه در گردش) به ارزهای مختلف.
بازار جهانی بدهی
یکی از مؤلفههای بازار مالی جهانی بازار جهانی بدهی (بازار سرمایه وام) است. بازار جهانی بدهی یک حوزه خاص از روابط بازار است، مربوط به گردش بدهیهای بدهی و تضمین اعتبار طلبکار برای جمعآوری بدهی از یک بدهکار.
بازار جهانی بدهی به دو بازار طبقهبندی میشود: بازار بینالمللی اعتبار (بازار بدهیهای وام بانکی) و بازار بینالمللی اوراق بهادار بدهی که در آن ابزارهای مالی، تأیید روابط بدهی بین طلبکار و وامگیرنده اوراق قرضه، اسکناس و تجاری را شامل میشود. ویژگی اصلی چنین تقسیمبندی، امکان یا عدم امکان خریدوفروش آزاد تعهدات مالی یا ابزارهای مالی است. (معاملات با مبادله هزینه امروز برای آینده بهعنوان اوراق بهادار طراحی شده است که میتواند هدف خریدوفروش آزاد باشد و بهنوبه خود، معاملات اعتباری، یعنی تعهد وامگیرنده قبل از طلبکار، هدف خریدوفروش آزاد نیست). هر یک از بازارها یورومارکت را به عنوان بخشی از بازار بینالمللی بدهی دربرمیگیرد.
چرا افراد از بازارهای مالی بینالمللی استفاده میکنند؟
استفاده از شرایط اقتصادی مطلوب: هنگامی که انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل ارزی که در دست دارند افزایش ارزش خواهد داشت و به حصول سود از تنوع بینالمللی فکر میکنند.
اعتباردهندگان به دلایل زیر اعتبار بازارهای خارجی را تأمین میکنند:
در نرخ بهره خارجی بالاتر سرمایهگذاری کنند. هنگامی که انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل پول خود افزایش ارزش خواهد داشت و به حصول سود از تنوع بینالمللی فکر میکنند.
وامگیرندگان اقدام به استقراض در بازارهای خارجی میکنند زمانی که: در نرخ بهره خارجی پایینتر سرمایهگذاری کنند و انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل پول خود کاهش ارزش خواهد داشت.
جمعبندی
بهطور خلاصه میتوان گفت که بازارهای مالی بینالمللی به دلیل کمک به تسهیل مبادلات و با تسهیل تأمین مالی به وجود میآیند. در دنیای امروز نیاز به حضور بیشازپیش این بازارها احساس میشود.
بهطورکلی بازارهای مالی بینالمللی را میتوان به سه دسته کلی: بازار ارز خارجی، بازار بینالمللی سرمایه و بازار بینالمللی پول تقسیم کرد.
بازار بینالمللی پول محلی برای ابزار کوتاهمدت مبادله میشود و در بازار بینالمللی، سرمایه ابزار بلندمدت مبادله میشود.
دو عاملی که بر تصمیمگیریهای مشارکتکنندگان در بازارهای مالی اثر میگذارد عبارتاند از: نرخ ارز انتظاری و نرخ بهره.
مهمترین ویژگی بازارهای مالی بینالمللی تحرک بالای سرمایه است. از سویی دیگر عمق این بازار زیاد است که به معنای حضور مشارکتکنندگان بسیار در این بازارهاست. در بازارهای مالی بینالمللی ابزارهای مختلفی برای پوشش ریسک وجود دارد که استفاده از هریک از آنها نیازمند فراگیری دانش تخصصی میباشد.
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟ بازارهای مالی تشکیلات پیچیدهای دارند که با ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود نقش مهمی در قیمتگذاری بازار برعهده دارند. هر بازاری را که در آن معاملات اوراق بهادار انجام شود بازار مالی محسوب میکنیم: بازار سهام، بازار فارکس، بازار اوراق قرضه، و بازار مشتقات. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایهداری نقشی حیاتی ایفا میکنند. در سالهای اخیر بسیاری از بازارهای مالی دنیا معاملات خود را از طریق بورس به انجام میرسانند.
پیش از شروع مقاله، به شما پیشنهاد میکنیم در صورتی که قصد یادگیری بورس جهانی و فارکس را دارید، در دوره آموزش بورس جهانی شرکت کنید. همچنین اگر قصد دارید در بازار بورس ایران فعالیت کنید، دوره آموزش تابلو خوانی را از دست ندهید!
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه تعریف بازارهای مالی چیست؟
هدف از تشکیل بازارهای مالی چیست؟
تأمین سرمایه از مهمترین اهداف و موضوعات مورد توجه شرکتها است. عرضهی سهام در بورس از بهترین راههای جذب سرمایه شناخته شده است که عموماً با استقبال روبرو شده است. بی شک برای این بازار ساختار قانونمندی طراحی شده که هر شرکتی اجازهی ورود به آن را ندارد. فرابورس هم، مثل بازار بورس اوراق بهادار، بستری جهت داد و ستد اوراق بهادار یا سهام فراهم کرده که شرایط و قوانین معاملاتی آن برای شرکت ها به مراتب در دسترستر است.
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟
در فرابورس، نظارت کمتری به نسبت بازار بورس دیده میشود. شرکتهای بورسی ملزم به انتشار تعداد گزارش بیشتری، در طول یک سال مالی هستند. همین موضوع باعث شفافیت بیشتر بورس شده و ریسک سرمایهگذاری در فرابورس به مراتب از بورس بیشتر شده است.
در بازار بورس، داراییهای مختلف از جمله دارایی مالی و واقعی، خرید و فروش می شوند. به بورسی که در آن داراییهای مالی (داراییهای کاغذی) و اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت معامله میشود، بورس اوراق بهادارگفته میشود. همچنین بورسی که در آن داراییهای واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرد، تحت عنوان بورس کالا شناخته شده است.
علاوه بر مواردی که ذکر شد، نوع دیگری از بورس، به نام بورس ارز داریم که در آنجا، پول رایـج کشورها رد و بدل میشود. بورس اوراق بهادار، بازاری سازمان یافته و رسمی است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضهی دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی، تعریف بازارهای مالی مطابق با قوانین آن، انجام میپذیرد.
خرید و فروش اوراق بهادار در کشور ما به شکل رسمی در بورس اوراق بهادار تهران به وقوع میپیوندد. هر سهم بر مبنای میزان عرضه و تقاضای آن قیمتگذاری میشود. یک سرمایهگذار میتواند با هر اندوختهای وارد بورس شود و در سرمایهگذاری شرکتهای حاضر در بورس سهیم شود.
بازار فرابورس ایران در سال 1387 فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد. این بازار از جایگاه و تشکیلاتی قانونی مشابه بورس برخوردار است. با این وجود شرایط پذیرش و معامله در آن به مراتب آسانتر از بورس تعریف شده تا بتواند به چرخیدن چرخ اقتصادی کشور کمک کند.
از مهمترین وظایف بازار فرابورس سازماندهی آن قسمت از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارد و خواهان آن است که به سرعت وارد بازار سرمایه شود.
عدم نیاز به فرآیندهای پیچیده و همچنین متنوع بودن شرایط پذیرش شرکتها در فرابورس ایران، این امکان را برای بنگاههای اقتصادی بهوجود آورده که با دارا بودن حداقل شرایط و در کمترین زمان، به این بازار مالی وارد شوند. درحالیکه از تمامی مزایای شرکتهای حاضر در بازار مبادلات اوراق بهادار بهرهمند میشوند.
فرابورس از چه بازارهایی تشکیل شده است؟
فرابورس پنج بازار دارد که با نامهای بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه مشخص شدهاند.
بــازار سهام فرابورس ایران بازارهای اول، دوم و پایه را شامل میشود. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم معامله میشوند و شرکتهایی که فاقد شرایط لازم باشند، میتوانند سهام خود را در بازار پایه مبادله کنند.
در بازار اول فرابورس، شرکتهای سهامی عام، مطابق با دستورالعمل پذیرش، اجازهی معاملهی سهام خود را دارند. نوسان قیمت 5 درصد بدون حجم مبنا است. آخرین سرمایهای که برای شرکتهای پذیرفته شده در این بازار ثبت شده، حداقل 10 میلیارد ریال تخمین زده شده که یک سال از زمان بهرهبرداری آن میگذرد و زیان انباشته ای متوجه آن نشده است.
در بازار دوم مانند بازار اول، معاملات سهام شرکتهای سهامی عام صورت میگیرند. با این وجود شرایط پذیرش در این بازار، از بازار اول سادهتر است. بازار پایه ی فرابورس، بهمنظور ساخت بستری مناسب برای خرید و فروش سهام شرکتهای سهامی عام – که در بورس یا بازارهای فرابورس اجازه ی ورود ندارند- پا به عرصه ی ظهور گذاشته است. این بازار تنها شرکتهای سهامی عام را شامل میشود. سهام شرکتهایی که احتمال زیان دارند، شرکت های تازهتاسیس، و شرکتهایی که با افزایش سرمایه مایل هستند از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند، در بازار دوم یافت میشود. آخرین سرمایهی ثبت شده برای شرکتهای این بازار، حدود 1 میلیارد ریال برآورد شده است.
بازار پایه چیست؟
بازار پایه، یکی از بازارهای فرابورس معرفی شده که به منظور عرضه و تبادل اوراق بهادار به وجود آمده است. شرکتهای این بازار بدون طی فرآیند پذیرش وارد فرابورس میشوند و شامل سه دستهی زیر هستند:
بازار سرمایه چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
حتما همهی شما در اخبار و خصوصا اخبار اقتصادی اسم بازار سرمایه را زیاد شنیدهاید، اما بازار سرمایه چیست و چه خصوصیاتی دارد. در این نوشتار قصد داریم شما را با بازار سرمایه و خصوصیات مهم آن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
تعریف و خصوصیات
بازار سرمایه، بازاری است که با واگذاری وامهای بلندمدت سر و کار دارد. این بازار، سرمایههای کاری و ثابت در اختیار صنایع قرار میدهد و برای بدهیهای میانمدت و بلندمدت دولت، اعتبار مالی تهیه میکند. در بازار سرمایه سهامهای معمولی، اسناد قرضهی شرکتها و اوراق بهادار دولتی معامله میشوند.
بودجهای که در بازار سرمایه در جریان است، پول افرادی است که میخواهند پساندازشان را سرمایهگذاری کنند، یا متعلق به بانکها یا واسطههای غیربانکی مانند شرکتهای بیمه، مؤسسات مالی، بنگاههای امانتداری یا واحدهای اوراق بهادار، شرکتهای لیزینگ، صندوقهای مشترک، مؤسسات ساختوساز و غیره است.
همچنین شرکتهای کارگزاری هم وجود دارند که سرمایه فراهم نمیکنند، اما سهام و اوراق قرضه را پذیرهنویسی میکنند و به شرکتها کمک میکنند تا سهام و اوراق قرضهی خود را به فروش برسانند. شرکتهای سهامی مشترک میتوانند برای داراییها و سرمایهیهای ثابت و کاری خود تقاضای بودجه کنند.
بازار سرمایه از طریق بازار مبادلهی سهام فعالیت میکند. بازار مبادلهی سهام، بازاری است که خرید و فروش سهام، اوراق قرضه و اوراق بهادار را تسهیل میکند. در حقیقت، بازار سرمایه به منابع و تقاضا برای سرمایهگذاری مربوط میشود و مبادلهی سهام نیز، این مبادلات را تسهیل میکند.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که بازار سرمایه شامل مجموعهای از مؤسسات و مکانیزمهایی میشود که از طریق آنها بودجههای بلندمدت و میانمدت یکپارچه شده و در اختیار افراد، شرکتها و دولت قرار میگیرند. همچنین بازار سرمایه شامل فرایندی میشود که از طریق آن، اوراق قرضهای که انتشار یافته و به فروش رسیدهاند نیز مبادله میشوند.
اهمیت کاربردهای بازار سرمایه
بازار سرمایه نقش مهمی در به کار اندازیِ پساندازها در سرمایهگذاریهای پُربازده، به هدف توسعهی تجارت و صنعت دارد. در نتیجه، بازار سرمایه به جذب سرمایه و رشد اقتصادی کشور کمک شایانی میکند. در ادامه اهمیت بازار سرمایه را بررسی میکنیم.
بازار سرمایه بهعنوان واسطهای بین پساندازکنندهها و سرمایهگذارها به کار میرود. پساندازکنندهها افرادی هستند که سرمایه را قرض میدهند و سرمایهگذارها هم افراد یا شرکتهایی هستند که این بودجه را قرض میگیرند. پساندازکنندههایی که تمامی درآمد خود را خرج نمیکنند «واحدهای مازاد» نامیده میشوند و وامگیرندهها هم تحت عنوان «واحدهای کسری» شناخته میشوند. بازار سرمایه مکانیزم مبادلاتیای است که بین واحدهای مازاد و واحدهای کسری صورت میگیرد؛ مجرایی است که از طریق آن واحدهای مازاد، بودجهی مازاد خود را به واحدهای کسری قرض میدهند.
سرمایههایی که از طرف افراد و واسطههای مالی به بازار سرمایه جریان پیدا میکنند، توسط شرکتهای تجاری، صنایع و دولت جذب میشوند. در نتیجه تعریف بازارهای مالی بازار سرمایه، حرکت جریان سرمایه را بهمنظور استفادهی بهینه و افزایش درآمد ملی تسهیل میکند.
واحدهای مازاد، اوراق قرضه را توسط بودجهی مازاد خود خریداری میکنند و واحدهای کسری، اوراق قرضه را به فروش میرسانند تا بودجهای که نیاز دارند را جذب کنند. سرمایه از وامدهنده به وامگیرنده، از طریق مؤسسات مالی مانند بانکها، واحدهای اوراق بهادار و صندوقهای مشترک، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم جریان پیدا میکند. وامگیرندهها اوراق قرضهی ابتدایی را که وامدهندهها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بهواسطهی مؤسسات مالی خریدهاند، صادر میکنند.
بازار سرمایه به وامدهندهها سود سهام را پرداخت میکند و بودجه را به سرمایهگذاران یا همان وامگیرندهها منتقل میکند. این جریان باعث شکلگیری و ایجاد سرمایه میشود. در حقیقت، بازار سرمایه برای کسانی که پسانداز دارند و کسانی که برای رسیدن به بهرهوری نیاز به سرمایه دارند، مکانیزمی جهت داد و ستد ایجاد میکند. بازار سرمایه، منابع مالیای که بیبهره ماندهاند، مانند طلا، جواهرات، مسکن و غیره را به سرمایههای پُربازده تبدیل میکند.
بازار سرمایهای که به خوبی توسعه پیدا کرده باشد، شامل واسطههای متخصص بانکی و غیربانکی است که میتوانند در ارزش سهام و اوراققرضه ثُبات ایجاد کند. برای ایجاد این ثُبات، بازار سرمایه، با تعریف بازارهای مالی پرداخت سودی منطقی، برای شرکتهایی که نیاز دارند سرمایه فراهم میکند و به کاهش فعالیتهای اقتصادی مخاطرهآمیز کمک میکند.
بازار سرمایه به رشد اقتصادی کمک میکند. مؤسسات مختلفی که در بازار سرمایه فعالیت دارند، مسیر کیفی و کمّیِ جریان سرمایه را تعیین و منابع را به صورت منطقی تعریف بازارهای مالی تقسیم میکنند. آنها این کار را با تبدیل داراییهای مالی به داراییهای پُربازده انجام میدهند. این کار باعث رشد و شکوفایی تجارت و صنایع مختلف در بخشهای دولتی و خصوصی و در نتیجه منجر به رشد اقتصادی میشود.
در کشورهای توسعهنیافته که سرمایه محدود است، به دلیل فقر مردم و نداشتن پسانداز بازار سرمایه وجود ندارد، و این یکی از مهمترین دلایل جمع نشدن سرمایه و در نتیجه رکود اقتصادی است. در این کشورها، افرادی هم که کمی از نظر اقتصادی متمولترند، سرمایههای خود را به روشهای بیبازده مانند خرید جواهرات یا مسکن و مصرفگراییِ بیمنطق خرج میکنند.
این کشورها باید با تأسیس بانکها یا مؤسسات مالی مردم را به پسانداز بیشتر تشویق کنند تا به این شکل بازار سرمایهشان نیز رشد داشته باشد. این قبیل بازارها، در ایجاد ارتباط بین پساندازکنندهها و سرمایهگذاران و در نتیجه ایجاد سرمایه و رشد اقتصادی کشور، گزینهی فوقالعادهای هستند.
دیدگاه شما