بازار ثانویه ارز

آغاز به کار بازار ثانویه سیگنال مثبتی به بازار ارز داده و موج شده تا ثبات نسبی بر بازار حکمفرما شود.

از بازار ثانویه ارز چه می دانید؟/ جزئیات راه اندازی بازار ثا ..

ارز حاصل از صادرات که نرخ مصوب 4200 تومانی دارد، با دو روش و به صورت توافقی میان صادرکننده و واردکننده تعیین خواهد شد. به گزارش چیلان ، محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با تشریح جزئیات راه‌اندازی بازار ثانویه ارز گفت: کشف نرخ اظهارنامه صادراتی در سامانه نیما خواهد بود. لاهوتی با اشاره به مصوبه دولت در خصوص نحوه معامله ارز حاصل از صادرات با واردکنندگان اولویت سه کالایی افزود: در جلسه‌ای که پنجشنبه هفته گذشته با حضور معاونت ارزی بانک مرکزی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، رئیس اتاق بازرگانی، معاون صادراتی وزیر صنعت و نمایندگان صادرکنندگان و واردکنندگان برگزار شد، مقرر گردید که با توجه به اینکه تصمیم دولت بر راه‌اندازی بازار ثانویه ارز بود، راهکاری در بورس فراهم شود تا خرید و فروش ارز به سهولت میان صادرکنندگان و واردکنندگان صورت گیرد، اما با بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته و پیشنهاد بخش‌خصوصی، عرضه ارز حاصل از ۲۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور که مشمول ارایه ارز در سامانه نیما نمی‌شود، در بورس منتفی گردد. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به این کشف نرخ اظهارنامه صادراتی، در سامانه نیما صورت می‌گیرد، افزود: در این جلسه پیشنهادی که مورد توافق همه اعضاء قرار گرفت آن بود که ارز حاصل از صادرات که نرخ مصوب ۴۲۰۰ تومانی دارد، با اظهارنامه‌ای که از سوی صادرکنندگان به واردکنندگان اولویت سه واگذار می‌شود، ترکیب شده و نرخ اظهارنامه صادراتی به صورت توافقی میان صادرکننده و واردکننده تعیین شود. وی با بیان اینکه دو روش برای این معامله ارزی میان صادرکنندگان و واردکنندگان اولویت سه در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: این کار به دو روش می‌تواند انجام شود، بر این اساس در روش اول، عرضه ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما صورت می‌گیرد که در آن، صادرکنندگان ارز و اظهارنامه صادراتی خود را در سامانه نیما به ثبت می‌رساند و واردکنندگانی که تقاضای خرید این ارز را دارند، ارز و اظهارنامه را به نرخ توافقی خریداری و اقدام به واردات نمایند. لاهوتی توضیح داد: روش دوم این است که واگذاری ارز و اظهارنامه صادراتی به صورت مستقیم به واردکننده صورت گیرد و بر این اساس، شیوه اصلی آن است که واردکننده بعد از ثبت‌ سفارش، درخواست خود را در سامانه جامع تجارت، ثبت کرده و شماره اظهارنامه‌ توافق شده را در سامانه درج نماید بر این اساس، سامانه نیما از صادرکننده استعلام لازم را صورت داده و بعد از تائید وی، ارز را به حساب مورد درخواست واردکننده واریز می‌نماید. عضو کمیته ارزی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: به این ترتیب بعد از واگذاری ارز به واردکننده، دولت از صادرکننده رفع تعهد و واردکننده نیز، ارز و اظهارنامه را برای واردات استفاده می‌کند. وی تاکید کرد: این شرایط تاکنون، تنها برای واردکنندگان اولویت سه تعیین شده و سایر اولویت‌های کالایی دیگر، قادر به استفاده از آن نیستند. به این ترتیب، پیشنهادات مذکور در دولت طرح و مصوب و از امروز، این سامانه با شرایط اعلام شده، آغاز به کار کرده است که اگر آن طوری بازار ثانویه ارز که در توافق اولیه وجود داشت، مکانیزم عمل شود، صادرکننده و واردکننده از دو روش طرح شده می‌توانند مثل گذشته ارز را در اختیار داشته باشند و دولت نظارت عالیه خود را داشته باشد.

در بازار ثانویه ارز چه خبر است؟

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: مکانیزم واردات از مرحله ثبت سفارش تا تخصیص ارز بازار ثانویه ارز دارای مراحل مشخصی است که آگاهانه و باهدف کاهش تقاضای واردات طراحی شده است یعنی موانعی که ایجاد شده و همچنین زمانی‌که صرف می‌شود بسیار بیشتر از شرایط عادی است.

مجیدرضا حریری در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفت: این پروسه نشان می‌دهد دسترسی به دلار و ارز بازار ثانویه برای هرنوع وارداتی سخت بوده و به راحتی میسر نیست اما بر اساس آمار مسوولان و همچنین رییس جمهور، مشخص است که رضایتی از عرضه ارز در بازار ثانویه وجود ندارد و به تبع آن وقتی عرضه مناسب نباشد باید بر اساس اولویت‌هایی که دولت تشخیص می‌دهد ،‌ تقاضاها را کنترل کرد.

وی افزود:‌ اما در زمینه اینکه تقصیر کیست،‌چه کسی مقصر است و چه کسی باید مسوولیت‌پذیری داشته باید گفت بیش از ۸۰درصد از ارزهای بازارهای ثانویه در اختیار مستقیم و یا غیرمستقیم دولت است یعنی یا شرکتهای دولتی هستند و یا شرکت های خصولتی (یعنی مدیرانی که با واسطه و بی واسطه از سوی دولت منصوب می‌شوند که به شرکت‌های خصولتی معروف شده‌اند که شامل پتروشیمی‌ها و شرکت‌های معدنی بزرگ می‌شوند ) و هیچ‌کس دیگری تاثیر قابل توجهی در این بازار ندارد به جز سیستم دولتی.

الزام شرکت‌های خصولتی به عرضه ۸۰درصد ارز به بازار ثانویه

این فعال اقتصادی عنوان کرد:‌ این شرکت‌های خصولتی بر اساس تقسیم‌بندی‌های قبلی قرار است ۸۰درصد عرضه ارز در بازار ثانویه را برعهده بگیرند و کنترل این مساله نیز در دست دولت است و اینکه بازار ثانویه ارز دولت می‌خواهد یا نمی‌خواهد این کار را انجام دهد را نمی‌توانم قضاوت کنم زیرا شواهد ضد و نقیض فراوانی وجود دارد که قضاوت و نتیجه‌گیری را راحت نمی‌کند اما هر اتفاقی که در بازار ارز ایران می‌افتد چه خوب و چه بد؛‌ اتفاقاتی که در کوتاه‌مدت بد بوده و شاید در بلند مدت خوب شوند و به درد اقتصاد بخورد و یا برعکس.

۹۰درصدمنابع ارزی در اختیار دولت است

وی تاکید کرد: هر نوع افتخار و یا مسوولیت و تقصیری در بازار ارز کشور عموما بر عهده دولت است زیرا دولت به تنهایی ۹۰درصد منابع ارزی را به طور مستقیم و یا غیرمستقیم در اختیار دارد بنابراین تصمیم‌گیرنده اصلی در این بازار دولت است و حدود ۷ تا ۸ درصد هم بخش خصوصی اقتصاد می‌تواند اثرگذار باشد که شامل واردکنندگان و صادرکنندگان می‌شوند.

حریری ادامه داد:‌ در چنین بازار انحصاری نمی‌توان دنبال حقایق و واقعیت‌ها گشت.

وی درباره نقش دولت در نوسانات قیمت ارز و نفع احتمالی از این ماجرا توضیح داد:‌ نمی‌خواهم قضاوتی کنم که آیا دولت نفع می‌برد یا خیر ولی مشخص است که از مجموع درآمدهای ارزی حدود ۵۰درصد درآمدهای نفتی و حدود ۵۰درصد درآمدهای غیرنفتی است؛ درآمدهای نفتی کاملا در اختیار دولت است و در بخش درآمد صادرات غیر نفتی بنابر روایت‌های دولت در چندماه گذشته باید گفت ۸۰درصد درآمدهای صادرات غیرنفتی نیز تحت کنترل دولت است و ارزهایی است که شرکت‌های دولتی ، پتروشیمی‌ها و فلزات رنگین و معدنی‌ها دارند که با این حساب یعنی ۴۰درصد مجموع درآمدهای ارزی غیرنفتی نیز در اختیار دولت است و با احتساب ۵۰درصد سهم درآمدهای ارزی نفتی در مجموع ۹۰درصد درآمدهای ارزی و آنچه به بازار عرضه می‌شود، در اختیار دولت است.

سه برابر شدن ارزش مسکن، طلا و ارز

وی ادامه داد:‌ بنابراین حتما انگیزه هایی می‌تواند وجود داشته باشد برای نمونه کاهش نقدینگی و بدهی می‌تواند انگیزه باشد؛ دارایی‌های هر کس از وقتی ارز گران می‌شود اکنون سه برابر شده است (خانه، طلا،‌ارز و …) و هرکسی بدهکار بوده نیز میزان بدهی یک سوم شده به دلیل ارزش پول ملی،‌ در شرایط دولت بزرگترین بدهکار بوده و صورت‌های مالی بانکی هم خوب نبوده و قطعا این صورت‌ها تقلیل یافته و رقم بدهی‌های دولت کاهش پیدا می‌کند و طی یک سال اخیر افزایش درآمد برای دولت وجود داشته و بین ۲ رقمی که دولت در بودجه سال گذشته و امسال برای ارز در نظر گرفته از نیمه دوم سال ۹۶ تا الان به شدت تفاوت کرده است با آنچه در بازار اتفاق افتاده است.

حریری گفت: همه این موارد واقعیت‌هایی است که می‌تواند برای افزایش نرخ ارز از سوی دولت به عنوان انگیزه تلقی شود اما سیاستگذار دولت است و باید توضیح دهد که آیا سایر ریسک‌های اقتصادی را به خاطر این مسایل قبول کرده؟ بنده فکر نمی‌کنم که کاهش ارزش پول ملی به این شکل و با این شدت و سرعت قطعا تبعاتی که برای دولت و نظام دارد،‌ کم نیست و کار عاقلانه باشد و پذیرفتن چنین ریسکی برای سر و سامان دادن به صورت‌های مالی از نظر بنده منطقی نیست.

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین بیان کرد:اما نمی‌دانم در ذهن دولتمردان چه می‌گذرد.وی ادامه داد:‌ اکنون به حتم فشار بیرونی وجود دارد و آینده می‌تواند سخت‌تر باشد و باید دوراندیشی شده و از منابع ارزی صیانت کرد و جلوی اسراف و ولخرجی گرفته شود.

دولت مسایل بازار ثانویه ارز را با مردم در میان بگذارد

حریری گفت: در مجموع جامعه دچار نوعی یأس،‌ناامیدی،‌اضطراب و… شده و کسی از دولت با مردم مسایل را مطرح نمی‌کند و این بی‌خبری و بدون اطلاعات روشن و موثق بودن بازار را برای هر نوع شایعه‌ای در اقتصاد آماده کرده است و نوعی از اضطراب و نگرانی از آینده در جامعه ایجاد کرده که ما نشانه‌های مشخص آن را می‌توانیم در هجوم ۲۰ روز پیش مردم به فروشگاه‌ها و خرید چند ماه آینده متناسب با توان مالی مشاهده کنیم که به بازار فشار آمد و باعث شد برخی از کالاها در مقطعی کم شود.

وی در پایان خاطر نشان کرد: هراس ذهنی موجود درجامعه ناشی از نبود اطلاعات موثق است و وظیفه اطلاع‌رسانی موثق و همچنین دادن اطمینان خاطر به مردم برعهده دولت است که متاسفانه این کار به درستی انجام نمی‌شود.

اما و اگر‌های بازار ثانویه ارز/ کدام نرخ دلار واقعی است؟

مدت هاست که بعد از راه اندازی بازار ثانویه و مجوز فعالیت بازار آزاد این سوال مطرح است که دلیل تفاوت نرخ این دو بازار در چیست؟!

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، هفته هاست که از راه اندازی بازار ثانویه ارز و همچنین ورود رئیس جدید بانک مرکزی با بسته کنترل بازار ارز می گذرد و این بازار شاهد اتفاقات جدیدی است؛ از مهم ترین اتفاقات این تحول، ایجاد آرامش نسبی بین معامله کنندگان ارز است.

به رسمیت شناختن صرافی ها، فعالیت ۱۰۰ درصدی صادرکنندگان پتروشیمی در بازار ثانویه و سامانه نیما را می توان از دیگر عوامل موثر در ایجاد روند فعلی در بازار دانست.

اما نکته قابل توجهی که این روزها اکثر مردم جویای آن هستند، علت تفاوت نرخ‌ ارز در صرافی ها و بازار ثانویه است.بازاری که به گفته کارشناسان اقتصادی، نوعی انحصار به وجود آورده است اما توانسته موضع شفافیت را در بازار ارز نمایان کند.

فرشاد مومنی، کارشناس مسائل اقتصادی که از منتقدان اجرای سیاست بازار ثانویه ارز است، اظهار کرد: مشکل عمده ای که در بازار ثانویه وجود دارد انحصار گسترده در آن است و رییس کل بانک مرکزی نیز می‌گوید ما کاری به این‌که مبادلات در بازار ارز به بازار ثانویه ارز چه قیمتی صورت می‌گیرد نداریم اما از طرف دیگر تولیدکنندگان را به همین بازار ارجاع می‌دهد.

وی با بیان اینکه در سال گذشته فقط از مناسبات نفتی، ۶۶ میلیارد دلار درآمد داشتیم، گفت: دولت اعلام کرده است که اقلام اساسی را تامین می‌کند و باید در ادامه گزارش دهد که برای باقی ارزها چه برنامه‌ای دارد.در زمان جنگ که درآمد ارزی زیر ۱۰ میلیارد دلار بود، هرگز تولیدکنندگان را به حال خود رها نکرده بودیم اما نگرانی گسترده اکثر تولیدکنندگان این روزها بی تکلیفی و سودهای بالای تسهیلات بانکی است.

اصلی ترین مسئله ای که کارشناسان اقتصادی را نگران کرده و دائم در حال تحلیل و بررسی آن هستند ، شکل گیری مجدد محدودیت در فروش ارز به روشی دیگر در بازار ثانویه ارز است.

وحید شقاقی شهری، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره می‌گوید:دلیل اول تفاوت موجود بین نرخ ارز ثانویه با نرخ ارز در صرافی ها، محدودیت‌های اعمال شده بروی آن هاست. دلیل دوم خاص بودن خریداران ارز در بازار ثانویه یعنی واردکنندگان است. این موارد موجب بالا رفتن اهمیت این بازار شده است.

وی افزود: زمانی که محدودیت اعمال می‌شود صادرکنندگان ملزم می‌شوند ارز حاصل از فعالیت خود را در بازار خاصی (ثانویه) تزریق کنند در نهایت در این بازار ،هم قیمت ارز واقعی نبوده و هم شاهد انحصار هستیم.

این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه گفت:معتقدم بیش‌ترین موضوع که باعث تفاوت نرخ در این دو بازار شده است، ترس صادرکنندگان (که بعضا تولید کننده نیز هستند) از حذف یارانه های خوراک است. زیرا آن‌ها بر این باورند که اگر ارز را با قیمت بالاتری ارائه کنند دولت یارانه هایی که به آن ها اختصاص داده است را حذف و یا کاهش می دهد؛ از طرفی هم واردکنندگان از قیمت ارائه شده در بازار ثانویه راضی نیستند.

وی در تشریح نارضایتی واردکنندگان از بالا بودن قیمت ارز در بازار ثانویه گفت: واردکنندگانی که اقدام به واردات کالای اساسی (ردیف دوم) کرده اند معتقدند صادرکنندگانی (تولیدکنندگان) که تامین خوراک و مواد اولیه شان بر عهده دولت است باید قیمت پایین تری را برای فروش ارز در نظر بگیرند.

شقاقی شهری در ادامه به یارانه پرداختی دولت به تولیدکنندگان اشاره و اضافه کرد: همه ما واقفیم که تولیدکنندگان یارانه آب، برق و سایر مصارف انرژی را از دولت دریافت می‌کنند و محدودیت اعمال شده به این افراد در بازار ثانویه، باعث شده تا نرخ آن‌ها با نرخ ارز آزاد تفاوت ۲ هزار تومانی داشته باشد.

وی بیان کرد: البته اگر قیمت ارز با برنامه ریزی منطقی مدیریت شود روند کاهشی را به دنبال خواهد داشت زیرا با کمبود اسکناس ارزی مواجه نیستیم و همین موضوع التهاب‌ها را کمی کاهش می دهد اما اگر کنترل نرخ تورم، از دست تیم اقتصادی خارج شود بازار ثانویه نیز قیمت ارزها را به نرخ بازار آزاد رسانده و نگرانی ها از صعود قیمت دلار بیشتر خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی به از بین رفتن تشنج در بازارها اشاره و بیان کرد:در کل علاوه بر ایراداتی که بر بازار ثانویه وارد است، معتقدم شفافیت در آن باعث شده است تا نظم به بازار‌ها بازگردد،اما هم اکنون نیز نرخ ارز در بازار ثانویه و آزاد واقعی نیست.

نیما امیر شکاری، عضو پژوهشکده پولی و بانکی نیز، ضمن ابراز امیدواری بر ثبات قیمت ارز در کشور با حضور بازار ثانویه اظهار کرد: بازار ثانویه ارز می تواند تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد کشور و التهابات ارزی داشته باشد، ضمن اینکه هم اکنون نیز شاهد برقراری نظم در معاملات ارزی در بازار هستیم اما نباید از رسوخ مشکلات و آفت ها به این بازار غافل شد، آفت هایی نظیر دو نرخی شدن ارز در همین بازار می تواند سم مهلکی برای آرامش فعلی باشد.

وی افزود: بازار ثانویه مکان مناسبی برای ایجاد شفافیت و همچنین کاهش رانت و فساد بوده و امیدواریم این روند همچنان ادامه پیدا کند.

چند روز پیش رئیس کل بانک مرکزی از عدم دخالتش در تعیین نرخ ارز در این بازار خبر داده و از صادرکنندگان خواست تا ارز را با قیمت عادلانه تری در اختیار واردکنندگان قرار دهند. اگرچه التهابات از بین رفته و بازار به شکل رسمی در آمده است و برخی از کارشناسان نیز معتقدند وضع موجود بهتر نیز خواهد شد، اما هنوز جای این سوال باقی است که کدام نرخ برای دلار واقعی است؟! و کدام نرخ ارز در بازار ثابت خواهد ماند؟!

نخستین معامله بازار ثانویه ارز با دلار 7523 تومانی انجام شد

پس از آغاز به کار بازار ارز ثانویه از امروز، نخستین معامله در این بازار با نرخ ۷٫۵۲۳ تومان برای هر دلار انجام شد.

همانطور که روز گذشته در زومیت خواندید، بازار ارز ثانویه کار خود را از امروز آغاز کرده است. براساس اطلاعات ارائه شده، در این بازار شاهد معامله‌ی ۲۰ درصد از ارز حاصل از صادرات غیرنفتی خواهیم بود. ارز مورد نظر به واردات کالاهای مصرفی اختصاص داده خواهد شد. فرایند خرید و فروش این ارز از طریق سامانه‌ی ارز نیما ممکن خواهد شد. حال پس از آغاز به کار این بازار، امیر نجومی، دبیر اسبق کانون صرافان ایران گفت:

امروز سه‌شنبه نخستین معامله صادرکنندگان غیر نفتی و غیرپتروشیمی در بازار ثانویه ارز انجام و براساس ارز درهم با نرخ ۲٫۰۵۰ تومانی معادل هر دلار ۷٫۵۲۳ تومانی انجام شد.

در حال حاضر بازار ثانویه برای صادرکنندگان و واردکنندگان و گروه کالایی ردیف ۳ در نظر گرفته شده و طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، دولت دخالتی در تعیین نرخ ارز در این بازار نخواهد داشت.

محمد مهدی رئیس زاده، مشاور بانکی اتاق بازرگانی در این خصوص گفت:

آغاز به کار بازار ثانویه سیگنال مثبتی به بازار ارز داده و موج شده تا ثبات نسبی بر بازار حکمفرما شود.

رئیس زاده همچنین اعلام کرد که قرار است که دوباره صرافی ها ارز بخش خدماتی را تامین کنند و فعالیت آنها به رسمیت شناخته شود که قطعا سبب می شود تا ثبات به بازار بازگردد.

موافقت دولت با ایجاد بازار ثانویه ارز/ محدودیت واردات لازم بود

رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه بخش خصوصی پیشنهاد ایجاد بازار ثانویه ارز را به دولت داده است، گفت: این پیشنهاد مورد توجه دولت قرار گرفته و اقداماتی در حال انجام است.

غلامحسین شافعی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، درباره تصمیمات اخیر برای اختصاص ارز به واردات اظهارداشت: کمیته دائمی ارز در اتاق بازرگانی تشکیل شده و بخش خصوصی در این زمینه نظرات خود را به تصمیم‌گیران اعلام کرده است.

وی افزود: نظر بخش خصوصی این است که ارز ۴۲۰۰ تومانی صرفا برای واردات کالاهای ضروری مانند دارو، کالاهای استراتژیک، تجهیزات پزشکی و . اختصاص یابد، چرا که اگر قرار باشد کل واردات با ارز ۴۲۰۰ تومان انجام شود، در آینده با مشکلات منابع ارزی روبرو خواهیم شد.

رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه پیشنهاد شده دولت بازار ثانویه بازار ثانویه ارز را نیز مورد توجه قرار دهد، تصریح کرد: با وجود اینکه ما همیشه به دنبال تک نرخی شدن ارز بودیم، اما در این شرایط ممکن است زمینه‌ها برای انجام بازار ثانویه ارز بازار ثانویه ارز آن مساعد نباشد.

شافعی خاطرنشان کرد: خوشبختانه پیشنهاد ایجاد بازار ثانویه مورد توجه دولت قرار گرفته و اقداماتی در حال انجام است. وی با بیان اینکه در مورد نرخ ارز برای واردات سایر کالاها هنوز تصمیمی گرفته نشده است، افزود: با اقدامات جدید کالاها عملا با سه نرخ وارد خواهد شد که در این شرایط اقدام درستی است.