معاملات الگوریتمی و تاثیر آن بر بازار سرمایه
«امید موسوی» کارشناس حوزه معاملات الگوریتمی با ارسال نوشتاری به خبرگزاری بازار دیدگاه خود را درباره تاثیر معاملات الگوریتمی بر بازار سرمایه بیان کرده است.
امید موسوی*؛ بازار : در ابتدا به توضیحی درباره معاملات الگوریتمی و انواع آن می پردازیم:
معاملات الگوریتمی چیست؟
ارایه راهکارهایی هوشمند و بهینه برای بهتر معامله کردن. کاهش استرس و هیجان سرمایهگذار، افزایش دقت و سرعت معاملاتش، سود بیشتر و ضرر کمتر، امنیت بیشتر اطلاعات معاملات، کاهش هزینههای معاملاتی و در یک کلمه افزایش کیفیت سرمایهگذاری هدف اصلی استفاده از کامپیوتر و ماشین در برای کمک به خودمان در معاملات است.
انواع معاملات الگوریتمی چیست؟
الگوریتم ها را میتوان از منظر کاربرد به ۴ سطح اصلی تقسیم کرد :
الف) الگوریتمهای مانیتورینگ: این دسته از الگوریتمها برای رصد کل بازار یا سهام استفاده میشود. قبل از اینکه سهامی را بخریم نیاز است از وضعیت کلی بازار خبر داشته باشیم که بتوانیم تصمیم به سرمایهگذاری بگیریم. به طور مثال، نرخ ورود و خروج پول هوشمند به بازار، نوسانات نرخ بهره بانکی و بین بانکی، نوسانات P/E بازار، تغییرات نرخهای جهانی، تغییرات قیمت فلزات یا نفت و . است. ماشین به سادگی میتواند مجموعهای از شرایط را مانیتور کند و در صورت تغییر معنادار به ما اطلاع رسانی کند.
ب) الگوریتم های سیگنال و مشاورهای (به عنوان مثال تحلیل ریسک پورتفو، فیلترنویسی و کمک به پیدا کردن سهام با ویژگی خاص، هات لیست، اندیکاتورهای هوشمند و . ). هدف از این دسته الگوریتمها دادن سیگنال اولیه برای خرید و فروش است. بدیهی است که این سیگنالها میتواند در مرحله بعدی توسط استراتژی ما به دقت پایش شوند و در صورتی که شرایط استراتژی ما را دارا بودند وارد معامله شویم.
ج) الگوریتم های اجرای معاملات: پس از انتخاب سهام مرحله بعدی، خرید و فروش با دقت بالا، به دور از هیجان و با قیمت مناسب است. الگوریتمهای اجرای معاملات به ما کمک می کنند که تصمیماتمان را هوشمندانه، سریع و راحت در بازار اجرا کنیم. مثلا گذاشتن حد سود و حد ضرر، یا گذاشتن سفارشات شرطی و یا خرد کردن سفارش با هدف کاهش تاثیر در بازار و خرید با قیمت پایینتر و فروش با قیمت بالاتر.
د) الگوریتمهای بازارگردانی: این الگوریتمها در جهت افزایش نقدشوندگی، کاهش هزینه معاملات، کاهش نوسانات، افزایش حجم و تعداد معاملات و نهایتا افزایش منافع سرمایهگذاران و معاملهگران خرد استفاده میشوند. بازارگردان معمولا سهامداران عمده، ناشرین و صندوقهایی هستند که در جهت افزایش نقدشوندگی سهم با هدف افزایش توجه صحیح بازار به سهم و کاهش هزینه سرمایهگذاران اقدام به خرید و فروش میکنند. این فعالیت به طور معمول زیانده یا با سود کم همراه است و وظیفهای به عهده سهامدار عمده در جهت بهبود وضعیت معاملات سهم است.
مزایا و معایب آن؟
بزرگترین مزیت اینکه در بلندمدت عمق بازار را زیاد میکند، هر ابزاری مشتری خود را دارد و افزایش ابزارها باعث میشود بازار بزرگ شود و موارد دلخواه هر شخص در اختیارش باشد مثلا الگوریتم برای کسانی مناسب است که از دانشگاه فارغ التحصیل میشوند و میخواهند در بازار تحلیل تکنیکال و روانشناسی بازار را کار کنند و استراتژی معاملاتی داشته باشند، معاملات آنلاین برای افرادی مناسب است که خرید و فروش و در کل معامله میکنند و معاملات آفلاین برای حقوقیها مناسب است بنابراین الگوریتم ابزاری است که بازار را بزرگ و فعالان آن را بیشتر میکند و هر ابزاری که بتواند افراد درگیر در بازار را بیشتر کند به نفع بازار است و عدهای که تمایل ندارند با سیستم قبلی کار کنند را وارد بازار میکند، مزیت دوم اینکه نقدشوندگی ایجاد میکند، یکی از مهمترین کاربردهای الگوریتم این است که بتواند معامله بیشتری از طرف بازارگردانها انجام دهد و معامله بیشتر یعنی عمق بیشتر بازار، جلوگیری از ایجاد هیجانی صف خرید و فروش، نوسانات کمتر و . . مزیت آخر این است که سود بیشتر برای کسی باشد که به جای اینکه براساس هیجانات معامله کند از ماشین کمک میگیرد و این باعث میشود در بلند مدت سود بیشتری کسب کند طبیعتا در بازار منفی الگوریتم نمیتواند سود کند اما اینکه در بازار منفی کمتر از بازار ضرر و در بازار مثبت بیشتر از بازار سود کند به این معنا است که موفق عمل کرده است .
مهمترین عیب الگوریتم هزینه سرمایهگذاری بالای آن است یعنی اگر شخصی قصد راهاندازی الگوریتم را داشته باشد باید حدود ۲ تا ۵ میلیارد تومان برای راهاندازی سیستمی عادی هزینه کند و برای سیستم حرفهای باید بیش از ۲۰ میلیارد تومان هزینه کند بنابراین هزینه سرمایه اولیه بسیار بالایی میخواهد به همین دلیل فقط حقوقیها و یا شرکتهای بزرگ میتوانند داشته باشند البته شرکت ما برای انجام چنین کاری راهاندازی شده است و سرویس ارائه میکنیم، در دسترس همه افراد است و هزینه آن را از کارگزاری دریافت میکنیم. از جمله دیگر معایب آن این است که بازار شناخت خوبی نسبت به معاملات الگوریتمی ندارد و این باعث شده است که برداشتها از این نوع معاملات متفاوت باشد یعنی فرهنگسازی نشده است که الگوریتم چه کاری انجام خواهد داد، چه مزایایی دارد و . که لازم به ذکر است الگوریتم با همان قوانین و مقررات سامانه آنلاین کار میکند یعنی بیشتر از سه سفارش در ثانیه نمیتواند داشته باشد و کلیه قوانین بر آن حاکم است و نمیتواند تخلفی انجام دهد.
تاثیر الگوریتم بر بازار سرمایه
در بورس نزدک، بیش از ۲۶۰ شرکت مجوز بازارگردانی الگوریتمی دارند و مقالات متعددی از جمله مقاله وکتارمن در سال ۲۰۰۷ به سادگی اثبات میکنند که مثلا بازارگردانی الگوریتمی از ایجاد شوکها و تنشهای هیجانی در بازار جلوگیری میکند. در تمامی بازارهای برتر بورس دنیا حداقل یک بازارگردان الگوریتمی روی هر سهم فعال است.
برخی از نتایج بکارگیری معاملات الگوریتمی برای سهامداران و سرمایهگذاران خرد و مردم به شرح ذیل است:
- هزینه کمتر معاملاتی برای سرمایهگذاران (تعداد سفارشات زیاد در سمت عرضه و تقاضا باعث میشود هر وقت که اراده کنیم برای فروش، سفارشی باشد که به آن بفروشیم).
- افزایش حجم معاملاتی و نقدشوندگی (هر چه حجم معاملات یک سهم بیشتر باشد امکان دستکاری در قیمت کمتر است و این باعث تحلیلپذیری بیشتر میشود).
- نوسان پذیری کمتر (نوسانهای زیاد معمولا در سهام کممعاملات و توسط سفته بازان اتفاق میافتد).
- افزایش عمق بازار (هر چه عمق بازار بیشتر شود، تحلیلها بهتر جواب میدهند و زندگی در بازار راحتتر است).
- روند منطقی حرکت سهم و عدم دستکاری در قیمت به سادگی
- حداقل شدن تاخیر در اجرای سفارشات (همیشه سفارشاتی برای پاسخ به سفارش ما هستند و نباید ساعتها منتظر شویم که یکی از ما بخرد یا به ما بفروشد)
یک سوال اساسی از خود بپرسیم: به نظر شما مردم از آمدن اسنپ ضرر کردند؟ قیمت کمتر از ۳ سال پیش، راحتی بیشتر، شفافیت بیشتر، سادگی استفاده و تکنولوژی و الگوریتم باعث دسترسی بیشتر مردم به اطلاعات با کیفیت و واقعی میشود.رویکرد معاملات الگوریتمی بازار سرمایه ایران، همواره حمایت از بازار و تعمیق آن بوده است.
در حال حاضر مشکل بازار معاملات الگوریتمی است؟
مشکل بازار نقدینگی است و الگوریتم ابزاری است که شخص میتواند تلفنی، آنلاین، الگوریتمی و آفلاین معامله کند بنابراین روشهای مختلفی برای معامله کردن وجود دارد و طبیعتا همه این روشها تفکر سرمایهگذار را اجرا میکنند و مشکل اصلی بازار این است که دیگر کسی نیست که سهم خریداری کند و نسبت به آن بدبین هستند همچنین عدم قطعیتهایی وجود دارد مانند اینکه مشخص نیست قرار است توافق صورت گیرد یا خیر و این موارد باعث میشود افراد ترجیح دهند سرمایه خود را در بانک یا بازار دیگری که میتوانند سود حداقلی اما بدون ریسک دریافت کنند، سرمایهگذاری کنند تا زمانی که تکلیف این عدم قطعیت مشخص شود بنابراین نمیتوان گفت که الگوریتم خوب است یا بد بلکه ابزاری همیشگی است که در روزهای مثبت و منفی بازار است و برای هر شخصی که میخواهد راحتتر، کم هزینهتر و با سود بیشتری کار کند خوب است .
۳ عامل مهم وضعیت فعلی بازار ایران
۱) وضعیت برجام که در صورتی که با دنیا تعامل کنیم طبیعتا انتظار رشد در صنایع ریالی در کوتاه مدت و کلیه صنایع در بلند مدت خواهیم داشت و در صورتی که همچنان تحریمها پابرجا بمانند احتمالا صنایع صادراتی رشد خواهند داشت.
۲) بودجه که سالهای قبل زودتر تصویب و قابل تحلیل بود اما هنوز نمیدانیم استراتژی دولت برای تامین کسری بودجه چیست؟ از چه صنایعی حمایت میکند؟یا دست در جیب چه صنایعی میکند؟
۳) جنگ روسیه و اوکراین، طبیعتا ما یک کشور خام فروشیم و به همین دلیل جنگ روسیه که باعث افزایش قیمت برخی کامودیتیها شده و این تقریبا سود و رونق۷۰٪ شرکتهای بازار سرمایه ما را بیشتر میکند.
طبیعتا اثر هر سه عامل همزمان باید بررسی شوند و شاید بهتر باشد در حال حاضر پولمان را در صندوقهای درآمد ثابت نگهداریم تا کمی تکلیف ابهامات روشنتر شود.
*امید موسوی؛ مدیر عامل و بنیان گذار شرکت تحلیلگر امید؛ اولین شرکت ارائه دهنده زیرساخت ها و نرم افزار های الگوریتمی در ایران
معاملات الگوریتمی بورس چیست و چرا متوقف شد؟
در پی نوسانات پی در پی و روند کاهشی بازار سهام، برخی از کارشناسان معاملات الگوریتمی را هدف قرار دادند و معتقد بودند با توجه به شرایط فعلی این دسته از خرید و فروش ها باید متوقف شود که سرانجام خبر توقف آن توسط مدیر نظارت بر بورسها اعلام شد.
معاملات الگوریتمی یا معاملات خودکار عبارت است از: استفاده از برنامههای کامپیوتری برای ورود به سفارشهای معاملاتی بدون دخالت انسان؛ به بیان دیگر، این الگوریتمها که بلکباکس یا «الگو تریدینگ» (Algorithmic Trading) هم نامیده میشوند، از زبان برنامه نویسی در کامپیوتر و مجموعهای از دستورهای مشخص شده در کنار هم برای انجام خرید و فروش استفاده میکنند.
در معاملات الگوریتمی مجموعه دستورالعملهای تعریف شده بر اساس زمان بندی، قیمت، کمیت یا هر مدل ریاضی است. جدا از فرصتهای سود برای معامله گر، الگو تریدینگ با رد کردن تاثیر احساسات انسانی بازار را بیشتر به طرف نقدینگی میبرد و معاملات به روش اصولی انجام میپذیرد.
اگر بخواهیم به زبان ساده معاملات الگوریتمی را تعریف کنیم، به هر نوع معامله خودکار اعم از اینکه پربسامد (High Frequency Trading) یا کم بسامد باشد معاملات الگوریتمی میگویند. به عنوان مثال، حد سود و ضرر یک الگوریتم، معاملاتی است که با رسیدن قیمت به اعداد خاصی، دستور خرید یا فروش خودکار را انجام میدهد. اما آیا معاملات الگوریتمی به همین موارد ختم میشود؟ پاسخ قطعا خیر است.
پس به طور ساده، هر معامله خودکار میتواند در نقطهای از طیف معاملات الگوریتمی قرار گیرد. اگر بخواهیم این طیف را بر اساس عملکردهای آن طبقهبندی کنیم، میتوانیم دستهبندی زیر را معرفی کنیم:
الگوریتمهای اجرای معاملات:
الگوریتمهای معاملاتی صرفا برای اجرای دستورات معاملاتی تحلیلگر طراحی شدهاند. یعنی معاملهگر، نماد مورد نظر و نقطه ورود / خروج را انتخاب می کند.
فرض کنید یک معاملهگر میخواهد ۱۰۰ میلیارد تومان سهام فولاد خریداری کند. به طور واضح نمیتوان یک سفارش به ارزش ۱۰۰ میلیارد تومان در بازار ثبت کرد، این موضوع باعث تاثیرگذاری بر بازار میشود که معمولا برای معاملهگر زیانبار است، زیرا افراد با مشاهده سفارش او در قیمتهای بالاتر اقدام به خرید میکنند و قیمت قبل از اینکه معاملهگر سهام را خریداری کند، رشد میکند؛به همین دلیل یک الگوریتم معاملاتی وظیفه شکستن سفارش به سفارشهای کوچک در حجمهای متفاوت و اجرای آنها در بازههای زمانی متفاوت دارد.
الگوریتمهای سیگنالدهی:
این الگوریتمها معمولا به معاملهگر یا تحلیلگر، دیتای اضافه ارائه میکنند و باعث میشوند فرآیند تصمیمگیری تحلیلگر یا معاملهگر بهبود یافته و در نتیجه بازدهی او بهتر شود.
این دسته از الگوریتمهای معاملاتی معمولا به خودی خود سودآور نیستند و باید با مجموعهای از آنها بهطور همزمان کار یا صرفا در کنار تحلیلهای دیگر، نقش افزایش بهرهوری را بازی کرد. از جمله الگوریتمهای سیگنالدهی میتوان به تمام اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال مثل RSI، MacD، MA یا Ichimoku اشاره کرد.
الگوریتمهای مانیتورینگ یا پایش بازار:
این الگوریتمها که به نوعی میتوان آنها را در طبقه الگوریتمهای سیگنالدهی هم قرار داد، وظیفه پایش و مانیتور کردن بازار را دارند.
به عنوان مثال فرض کنید قصد دارید با باز شدن نماد یک سهم، برای بازه کوتاهی نمادهای هم گروه این سهم را بفروشید یا خریداری کنید یا مثلا میخواهید به محض ارسال شدن اطلاعیه صورتهای مالی تعدادی از نمادهای خاص از آن مطلع شوید. یا در موارد حرفهایتر، قصد دارید در حالت کاهش نرخ بهره (وام)، شرکتهایی که کمترین مقدار وام را در حساب خود دارند شناسایی کنید. به کمک الگوریتمهای پایش بازار میتوانید با جستوجوی شرایط مورد نظر خود بر روی همه یا بخشی از بازار، عملیات پایش بازار را انجام دهید.
الگوریتمهای position trading یا کم بسامد:
الگوریتمهای کم بسامد معاملاتی با شرایط فعلی بازار سرمایه ایران تطابق بسیاری دارند به خرید یا فروش سهم به منظور نگهداری بلندمدت میپردازند.
در حوزه معاملات الگوریتمی به هر فرآیند که زمانی بیش از یک ساعت داشته باشد، بلندمدت گفته میشود.
مثلا فرض کنید استراتژی شما قصد فروش سهام در شرایط عرضه شدن صف و خرید در قیمتهای پایینتر است. یک الگوریتم معاملاتی کم بسامد میتواند به محض رسیدن حجم صف خرید یا فروش به شرایط پیشبینیشده شما، به صورت خودکار دستور خرید یا فروش نماد را انجام دهد.
الگوریتمهای HFT یا پر بسامد High Frequency Trading:
الگوریتم های پر بسامد باید به طور متوسط مدت زمان خرید تا فروش دارایی خریداری شده آنها کمتر از پنجدهم ثانیه باشد تا در این طبقه قرار گیرند.
در بازار سرمایه بینالملل، کارگزاریهای بسیاری هستند که به ارزش معامله شما هیچ کاری ندارند اما برعکس به ازای هر معامله از شما کارمزد ثابتی دریافت میکنند. حال الگوریتمهای پایش بازار اگر ارزش سرمایه شما به سمت بی نهایت میل کند، درصد کارمزد معامله به سمت صفر میل میکند. مثلا شما ممکن است ارزش معاملهتان آنقدر زیاد باشد که در صورت رشد رقم چهارم بعد از ممیز به اندازه یک واحد، کارمزد معاملاتی شما پرداخت شود. این دسته از معاملات که بازار NASDAQ و NYSE را قبضه کرده است، معمولا در جفت ارزها Forex نیز بسیار پرکاربرد است، اما به دلیل ساختار کارمزد در ایران، استفاده از آن معمولا به دلیل کارمزد بالا با زیان همراه است.
بررسی الگوریتم های معاملاتی بورس
این نوع الگوریتم ها روی بازارهای متنوعی از جمله سهام، اوراق بدهی، ارز و همچنین مشتقات فعال می شوند.
از این نوع الگوریتم های معاملاتی برای توسعه استراتژی های معاملاتی و همچنین بهینه کردن آن ها نیز استفاده می شود. با بالا رفتن سرعت و همچنین دفعات معاملات انجام شده الگوریتم های فضای معاملاتی کاراتر را ایجاد می کنند، در این صورت هزینه معاملاتی پایین می آید.
برخی از معاملات الگوریتمی از قبیل زیر است:
- Black Box Trading
- Automated Trading
- Algorithmic Trading
- Robo Trading
برای استفاده از معاملات الگوریتمی سرمایه گذار ابتدا باید استراتژی معاملاتی خود را بر حسب روابط ریاضی و کمی مشخص نماید.
معاملات الگوریتمی در سرتا سر دنیا بسیار رایج است و در حال حاضر آمار استفاده از الگوریتم ها در بازارهای دنیا را می توان مرز ۹۰٪ دانست.
در این مقاله قصد داریم تا نکات مهمی را در مورد الگوریتم های معاملاتی در بورس در اختیارتان قرار دهیم. همچنین اگر می خواهید در مورد برخی نرم افزار های معاملاتی اطلاعاتی به دست آورید می توانید مطالب قبلی سایت را مطالعه کنید.
دسته بندی الگوریتم معاملاتی
در سطح های مختلف معاملات بورس می توان از معاملات الگوریتمی استفاده کرد.
الگوریتم سیگنال دهی
لازم به ذکر است که استفاده از این نوع الگوریتم ها به تنهایی سودی ندارد تنها شرایطی را فراهم می کند تا تحلیل گر اطلاعات بیشتری از بازار به دست آورد، همچنین تحلیل گر را در مرحله تصمیم گیری کمک می کند و باعث می شود تا سود بیشتری الگوریتمهای پایش بازار در معاملاتش به دست آورد.
این نوع الگوریتمها هنگامی که به روش مجموعه ای و یا گروهی مورد استفاده قرار گیرند امکان بازدهی بیشتری را برای تحلیل گر فراهم می کنند.
در بازار ایران ازاندیکاتورهای تحلیل تکنیکال مانند RSI یا Ichimoku استفاده می شود که این نوع اندیکتاتور ها جزو الگوریتم های سیگنال دهی هستند.
الگوریتم اجرای معاملات
از این دسته الگوریتم ها برای اجرای معاملات تحلیل گر استفاده می شود. در این مرحله نقطه شروع و اتمام و همچنین نماد مورد نظر نیز از طرف تحلیل گر انتخاب شده و الگوریتم در این جا وظیفه دارد تا وجه سرمایه گزار و معامله کننده را به سهم تبدیل کند یا سهم را به وجه و معامله انجام گیرد.
مثلا یک معامله کننده حقوقی در بازار ایران مانند صندوق های سرمایه گذاری مشترک یا یک معامله گر حقیقی با میزان بالایی از سرمایه قصد دارد ۱۰ میلیارد تومان سهام شرکت پالایش نفت تهران را در محدوده قیمتی مشخص بخرد.
در این صورت اگر همه مقدار سرمایه را یک جا وارد کند و به یک باره درخواست سهام مورد نظر را بدهد، موجب می شود تا فشار خرید بالا رود و سهام مورد نظر گران تر می شود و از این رو دیگر نمی تواند سهام مورد نظرش را بخرد.
الگوریتم های معاملاتی با شکستن سفارش مورد نظر آن را به صورت تعدادی سفارش های کوچکتر با حجم های مختلف در آورده و در بازه های زمانی مشخص معاملات مد نظر تحلیل گر را انجام میدهند.
الگوریتم مانیتورینگ
از این نوع الگوریتم ها برای پایش بازار و همچنین مانیتورینگ استفاده می شود از این رو به آن ها الگوریتم های پایش نیز می گویند.
برای پایش قسمت یا بخشی از بازار می توان از این نوع الگوریتم ها استفاده کرد. از این رو می توان نمادهای هم گروه یک سهم در زمان باز شدنش را مورد بررسی قرار داد، یا پایش صورتهای مالی برخی نمادها در زمان اعلام اطلاعیه آن ها است.
الگوریتم پوزیشن تریدینگ
به منظور نگهداری طولانی مدت از این نوع الگوریتم ها برای خرید و فروش استفاده می شود. از این رو می توان متوجه شد که الگوریتم های پوزیشن تریدینگ برای بازار ایران بسیار مناسب هستند.
به این نوع الگوریتم ها، الگوریتم های کم بسامد نیز می گویند.
به این شکل است که مثلا در استراتژی معاملات یک معامله گر به منظور خریدن سهام در صف فروش و بعد فروش آن در صف خرید می باشد.
این روند به صورت خودکار توسط الگوریتم پوزیشن تریدینگ انجام می گیرد. در حقیقت الگوریتم کم بسامد از یک مجموعه شامل سه دسته بالا که اشاره کردیم ساخته شده است که تمام وظایف سه دسته را انجام می دهد.
الگوریتمهای پر بسامد یا های فریکونسی تریدینگ
تنها در صورتی الگوریتم هایی را در دسته ی پر بسامد یا High Frequency Trading در وبسایت اینوستوپدیا (INVESTOPEDIA) قرار می گیرد که بتواند فروش سهمی خریداری شده است را در زمان پنج دهم ثانیه داشته باشد.
از این رو معاملات های فرکونسی تریدینگ را به عنوان دوپینگ معاملات در الگوریتم ها می شناسند. با استفاده از این نوع الگوریتم ها می توان برای به دست آوردن سود کم ولی تعداد بالا هزاران معامله را در کوتاه ترین زمان با بالا ترین سرعت انجام داد.
به دلیل جمع شدن این سود ها با تعداد بالا همان هدف نهایی در بازار سرمایه به دست می آید. این نوع معاملات که به طور کامل با سرمایه گذاری و معاملات سنتی متضاد هم روزانه انجام می گیرند.
یکی از نکات مهمی که باید مورد توجه قرار دهید این است که این نوع الگوریتم های پر بسامد در داخل ایران خیلی کارامد نیستند و بیشتر در بازار های خارجی مورد استفاده قرار می گیرند.
از این رو معامله کننده ها و سرمایه گزاران در این بازرها امکان اجرای درصد مالیاتی را با کمترین میزان دارند در صورتی که از این نوع الگوریتم ها و همچنین معاملاتی که سود کم اما تعداد سود ها بالا می باشد، استفاده کنند.
همانطور که می دانید شرکت توشن ارائه دهنده بهترین سرور مجازی بورس است. برای داشتن اینترنتی پر سرعت و دسترسی راحت تر به بازار بورس می توانید از سرور مجازی های ما با پلن های مختلف استفاده کنید.
معاملات الگوریتمی چیست؟
معاملات الگوریتمی روشهای متنوع برنامه نویسی برای انجام معاملات دقیق در بورس است در این روش معاملات خطای محاسباتی و دخالت انسانی به حداقل خواهد رسید.
به گزارش نبض بورس به نقل از باشگاه خبرنگاران، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
امروز (چهارشنبه، دوم مهرماه) سازمان بورس و اوراق بهادار با دستور ابلاغیه ای اعلام کرد: استفاده از الگوهای الگوریتمی و تقسیم سفارشات برخط در بورس و اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران برای تمامی اشخاص اعم از حقوقی ها و حقیقی ها به منظور حفظ شرایط تعادل عرضه و تقاضا تا اطلاع ثانوی ممنوع است.
معاملات الگوریتمی که با نام الگو تریدینگ نیز نامیده میشود از زبان برنامه نویسی همراه با مجموعه دستورهای تعریف شده به نام الگوریتم برای معاملات استفاده میکند.
در معاملات الگوریتمی مجموعه دستورالعملهای تعریف شده بر اساس زمان بندی، قیمت، کمیت یا هر مدل ریاضی است. جدا از فرصتهای سود برای معامله گر، الگو تریدینگ با رد کردن تاثیر احساسات انسانی الگوریتمهای پایش بازار بازار را بیشتر به طرف نقدینگی میبرد و معاملات به روش اصولی انجام میپذیرد.
اگر بخواهیم به زبان ساده معاملات الگوریتمی را تعریف کنیم، به هر نوع معامله خودکار اعم از اینکه پربسامد (High Frequency Trading) یا کم بسامد باشد معاملات الگوریتمی میگویند. به عنوان مثال، حد سود و ضرر یک الگوریتم، معاملاتی است که با رسیدن قیمت به اعداد خاصی، دستور خرید یا فروش خودکار را انجام میدهد. اما آیا معاملات الگوریتمی به همین موارد ختم میشود؟ پاسخ قطعا خیر است.
پس به طور ساده، هر معامله خودکار میتواند در نقطهای از طیف معاملات الگوریتمی قرار گیرد. اگر بخواهیم این طیف را بر اساس عملکردهای آن طبقهبندی کنیم، میتوانیم دستهبندی زیر را معرفی کنیم:
الگوریتمهای اجرای معاملات:
الگوریتمهای معاملاتی صرفا برای اجرای دستورات معاملاتی تحلیلگر طراحی شدهاند. یعنی معاملهگر، نماد مورد نظر و نقطه ورود / خروج را انتخاب می کند.
فرض کنید یک معاملهگر میخواهد ۱۰۰ میلیارد تومان سهام فولاد خریداری کند. به طور واضح نمیتوان یک سفارش به ارزش ۱۰۰ میلیارد تومان در بازار ثبت کرد، این موضوع باعث تاثیرگذاری بر بازار میشود که معمولا برای معاملهگر زیانبار است، زیرا افراد با مشاهده سفارش او در قیمتهای بالاتر اقدام به خرید میکنند و قیمت قبل از اینکه معاملهگر سهام را خریداری کند، رشد میکند؛به همین دلیل یک الگوریتم معاملاتی وظیفه شکستن سفارش به سفارشهای کوچک در حجمهای متفاوت و اجرای آنها در بازههای زمانی متفاوت دارد.
الگوریتمهای سیگنالدهی:
این الگوریتمها معمولا به معاملهگر یا تحلیلگر، دیتای اضافه ارائه میکنند و باعث میشوند فرآیند تصمیمگیری تحلیلگر یا معاملهگر بهبود یافته و در نتیجه بازدهی او بهتر شود.
این دسته از الگوریتمهای معاملاتی معمولا به خودی خود سودآور نیستند و باید با مجموعهای از آنها بهطور همزمان الگوریتمهای پایش بازار کار یا صرفا در کنار تحلیلهای دیگر، نقش افزایش بهرهوری را بازی کرد. از جمله الگوریتمهای سیگنالدهی میتوان به تمام اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال مثل RSI، MacD، MA یا Ichimoku اشاره کرد.
الگوریتمهای مانیتورینگ یا پایش بازار:
این الگوریتمها که به نوعی میتوان آنها را در طبقه الگوریتمهای سیگنالدهی هم قرار داد، وظیفه پایش و مانیتور کردن بازار را دارند.
به عنوان مثال فرض کنید قصد دارید با باز شدن نماد یک سهم، برای بازه کوتاهی نمادهای هم گروه این سهم را بفروشید یا خریداری کنید یا مثلا میخواهید به محض ارسال شدن اطلاعیه صورتهای مالی تعدادی از نمادهای خاص از آن مطلع شوید. یا در موارد حرفهایتر، قصد دارید در حالت کاهش نرخ بهره (وام)، شرکتهایی که کمترین مقدار وام را در حساب خود دارند شناسایی کنید. به کمک الگوریتمهای پایش بازار میتوانید با جستوجوی شرایط مورد نظر خود بر روی همه یا بخشی از بازار، عملیات پایش بازار را انجام دهید.
الگوریتمهای position trading یا کم بسامد:
الگوریتمهای کم بسامد معاملاتی با شرایط فعلی بازار سرمایه ایران تطابق بسیاری دارند به خرید یا فروش سهم به منظور نگهداری بلندمدت میپردازند.
در حوزه معاملات الگوریتمی به هر فرآیند که زمانی بیش از یک ساعت داشته باشد، بلندمدت گفته میشود.
مثلا فرض کنید استراتژی شما قصد فروش سهام در شرایط عرضه شدن صف و خرید در قیمتهای پایینتر است. یک الگوریتم معاملاتی کم بسامد میتواند به محض رسیدن حجم صف خرید یا فروش به شرایط پیشبینیشده شما، به صورت خودکار دستور خرید یا فروش نماد را انجام دهد.
الگوریتمهای HFT یا پر بسامد High Frequency Trading:
الگوریتم های پر بسامد باید به طور متوسط مدت زمان خرید تا فروش دارایی خریداری شده آنها کمتر از پنجدهم ثانیه باشد تا در این طبقه قرار گیرند.
در بازار سرمایه بینالملل، کارگزاریهای بسیاری هستند که به ارزش معامله شما هیچ کاری ندارند اما برعکس به ازای هر معامله از شما کارمزد ثابتی دریافت میکنند. حال اگر ارزش سرمایه شما به سمت بی نهایت میل کند، درصد کارمزد معامله به سمت صفر میل میکند. مثلا شما ممکن است ارزش معاملهتان آنقدر زیاد باشد که در صورت رشد رقم چهارم بعد از ممیز به اندازه یک واحد، کارمزد معاملاتی شما پرداخت شود. این دسته از معاملات که بازار NASDAQ و NYSE را قبضه کرده است، معمولا در جفت ارزها Forex نیز بسیار پرکاربرد است، اما به دلیل ساختار کارمزد در ایران، استفاده از آن معمولا به دلیل کارمزد بالا با زیان همراه است.
شرکتهای پیشرو در زمینه معاملات الگوریتمی:
Black Rock:
شرکت بلکراک، یک شرکت مدیریت سرمایهگذاری جهانی آمریکایی است که در شهر نیویورک سیتی قرار دارد.
این شرکت در سال ۱۹۸۸ پایهگذاری شد. بلکراک، در آغاز یک شرکت مدیریت سرمایه و صندوق درآمد ثابت بود، ولی امروزه به یکی از بزرگترین شرکتهای مدیریت سرمایه در کل دنیا تبدیل شده است و تا سال ۲۰۱۷ در حدود ۷.۴۳ تریلیون دلار سرمایه تحت مدیریت دارد. این شرکت ۷۰ دفتر در ۳۰ کشور دنیا و از بیش از ۱۰۰ کشور دنیا، مشتری دارد.
به دلیل قدرت زیاد و وسعت این مجموعه و سهم وسیعی که از داراییها و فعالیتهای اقتصادی دارد، بلکراک بزرگترین «بانک سایه» دنیا نامگذاری شده است.
General trade golding:
یکی از جوانترین شرکتهای مالی جهان که اتفاقا دارای یکی از بیشترین رشدهای سرمایه در طول یکسال گذشته نیز بوده شرکت جنرال تریدینگ است که مقر اصلی آن در لندن و در قلب مرکز تجاری لندن قرار دارد. شرکت جنرال تریدینگ از همان ابتدا سعی در توسعه و بهبود سیستمهای معاملاتی الگوریتمی و با استفاده از هوش مصنوعی بسیار پیشرفته داشته است.
به همین منظور علاوه بر طراحی الگوریتمهای معاملاتی کاملا اختصاصی مربوط به خود، از هوش مصنوعی فوق العاده پیشرفتهای که شرکت j ۴ capital طراحی کرده است کمک گرفت و با همکاری این شرکت که خود نیز ورود به بازار معاملات بر پایهی هوش مصنوعی را شروع کرده است توانست به روشهای منحصر بفرد و کاملا مخفیانهای در جهت معاملات بسیار سود ده در بازارهای مالی برسد.
بر اساس گزارش و تایید کمیسیون معاملات لندن معاملات واقعی این شرکت از اکتبر ۲۰۱۹ شروع شده که در بازهی ۹ ماهه به حدود ۱۰۰۰% سود رسیده است که بیشترین سود در بین تمامی شرکتهای سنتی و یا بر پایهی معاملات الگوریتمی بوده است. بر همین اساس با مجوزی که در ماه جون ۲۰۲۰ از همین کمیسیون دریافت کرد شروع به فعالیت و جذب سرمایه از حدود ۱۰۰ کشور دنیا گرفته است.
بسیاری از مشاوران سرمایه گذاری در لندن به این موضوع اشاره میکنند که شروع جذب سرمایه این شرکت فرصتی بینظیر در زمان فعلی است، چون معتقدند در زمان فعلی که سرمایه شرکت یک میلیارد پوند است توانایی کسب سود توسط این شرکت فوق العاده بیشتر از زمانی خواهد بود که سرمایهی آن به ۱۰۰ میلیارد پوند برسد.
CITADEL:
یکی دیگر از شرکتهای بسیار فعال در حوزهی معاملات الگوریتمی شرکت سیتادل است که در سال ۱۹۹۰ تشکیل شده است و از سال ۲۰۰۸ به بعد تمرکز خود را بر روی معاملات الگوریتمی قرار داده است و با توسعهی سیستمهای معاملاتی انحصاری در حال بهره گیری از آنها است. دفتر اصلی این شرکت نیز همانند جنرال تریدینگ در شهر لندن قرار دارد که بر اساس اعلام کمیسیون معاملات لندن در سال ۲۰۱۹ حدود ۳۰ میلیارد سرمایه را تحت مدیریت خود داشته است.
سیتادل در اصل یک شرکت هدج فاند است و برای مدیریت ریسک سرمایهها از روشهای بسیار متنوعی استفاده میکند تفاوت عمدهی الگوریتمهای این شرکت با جنرال تریدینگ در تمرکز آن بر کاهش ریسک است در حالی که تمرکز الگوریتمهای جنرال تریدینگ بر افزایش سود و حضور فعال در بازارهای مختلف است. به همین میزان سود دهی آنها زیاد قابل مقایسه نیست و همچنین مشتریان بسیار متفاوتی دارند.
❇️ معاملات الگوریتمی یا الگو تریدینگ
معاملاتی است که با رسیدن قیمت به اعداد خاصی، دستور خرید یا فروش خودکار را انجام میدهد.
اما آیا معاملات الگوریتمی به همین موارد ختم میشود؟ پاسخ قطعا خیر است.
حدود سود و ضرر و الگوریتمهای از این دست در طیف الگوریتمهای معاملاتی
در ابتدای طیف و در سمت الگوریتمهای پایهای و بسیار ساده قرار میگیرند؛
به نحوی که در سمت دیگر طیف، یک الگوریتم معاملاتی است که بدون دخالت انسان تمام نمادها
را بازرسی، ارزیابی و به کمک دادههای بنیادی و تکنیکال، تحلیل کرده سپس فرآیند انتخاب سبد سهام،
تخصیص دارایی به هر نماد، خرید در نقطه درست و فروش در نقطه درست و شناسایی سود
ضمن رعایت ریسک تعریف شده را به صورت خودکار انجام میدهد. ترسناک شد اما واقعی است.
در حال حاضر الگوریتمهایی در دنیا وجود دارند که الگوریتمهای پایش بازار تمام این زنجیره را به صورت اتوماتیک انجام میدهند.
پس به طور ساده، هر معامله خودکار میتواند در نقطهای از طیف معاملات الگوریتمی قرار گیرد.
اگر بخواهیم این طیف را بر اساس عملکردهای آن طبقهبندی کنیم، میتوانیم دستهبندی زیر را معرفی کنیم:
1-الگوریتمهای معاملاتی اجرای معاملات:
این دسته از الگوریتمهای معاملاتی که در نوشتههای بعد به آنها بیشتر خواهیم پرداخت،
صرفا برای اجرای دستورات معاملاتی تحلیلگر طراحی شدهاند. یعنی معاملهگر، نماد مورد نظر و نقطه ورود / خروج
را نیز انتخاب کرده است (البته ممکن است تمام این تحلیلها را اشتباه کرده باشد و معامله او به ضرر منجر شود).
از این نقطه، تحلیلگر صرفا میخواهد مقداری از وجوه خود را به سهام تبدیل کند و مساله او اجرای معامله است.
مثلا با اعداد و ارقام بازار سرمایه ایران، فرض کنید
یک معاملهگر میخواهد ۵ میلیارد تومان سهام ایران خودرو خریداری کند.
واضحا نمیتوان یک سفارش به ارزش ۵ میلیارد تومان در بازار ثبت کرد،
این موضوع باعث تاثیرگذاری بر بازار ( Market Impact ) میشود که معمولا برای معاملهگر زیانبار است،
زیرا افراد با مشاهده سفارش او در قیمتهای بالاتر اقدام به خرید میکنند
و لذا قیمت قبل از اینکه معاملهگر سهام را خریداری کند، رشد میکند.
لذا یک الگوریتم معاملاتی وظیفه شکستن سفارش به سفارشهای کوچک
در حجمهای متفاوت و اجرای آنها در بازههای زمانی متفاوت دارد، لذا Market Impact کاهش مییابد.
2-الگوریتمهای سیگنالدهی:
این دسته از الگوریتمها معمولا به معاملهگر یا تحلیلگر، دیتای اضافهای ارائه میکنند
و باعث میشوند فرآیند تصمیمگیری تحلیلگر یا معاملهگر بهبود یافته و در نتیجه بازدهی او بهتر شود.
این دسته از الگوریتمهای معاملاتی معمولا به خودی خود سودآور نیستند و
باید با مجموعهای از آنها بهطور همزمان کار یا صرفا در کنار تحلیلهای دیگر،
نقش افزایش بهرهوری را بازی کرد. از جمله الگوریتمهای سیگنالدهی میتوان به تمام اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال
مثل RSI ،MacD ،MA یا Ichimoku اشاره کرد که به صورت آماری ثابت شده است
در بلندمدت سودآوری بیش از میانگین بازار ندارند.
3-الگوریتمهای مانیتورینگ یا پایش بازار:
این دسته از الگوریتمها که به نوعی میتوان آنها را در طبقه الگوریتمهای سیگنالدهی هم قرار داد،
وظیفه پایش و مانیتور کردن بازار را دارند. مثلا فرض کنید قصد دارید با باز شدن نماد یک سهم،
برای بازه کوتاهی نمادهای همگروه این سهم را بفروشید / خریداری کنید.
یا مثلا میخواهید به محض ارسال شدن اطلاعیه صورتهای مالی تعدادی از نمادهای خاص از آن مطلع شوید.
یا دائما پیغامهای ناظر بازار مربوط به نمادهای پورتفوی خود را دنبال کنید.
یا در موارد حرفهایتر، قصد دارید در حالت کاهش نرخ بهره (وام)، شرکتهایی
که کمترین مقدار وام را در حساب خود دارند شناسایی کنید.
به کمک الگوریتمهای پایش بازار میتوانید با جستوجوی شرایط مورد نظر
خود بر روی همه یا بخشی از بازار، عملیات monitoring بهینه داشته باشید.
4-الگوریتمهای position trading یا کم بسامد:
این دسته از الگوریتمهای معاملاتی که با شرایط فعلی بازار سرمایه ایران تطابق بسیاری دارند
به خرید یا فروش سهم به منظور نگهداری بلندمدت میپردازند.
لازم به ذکر است در حوزه معاملات الگوریتمی به هر فرآیند که زمانی بیش از یک ساعت داشته باشد،
بلندمدت گفته میشود. مثلا فرض کنید استراتژی شما فروش به صف خرید
در شرایط عرضه شدن صف و خرید در قیمتهای پایینتر است.
یک الگوریتم معاملاتی position trading میتواند به محض رسیدن حجم صف خرید / فروش
به شرایط پیشبینیشده شما، به صورت خودکار دستور خرید / فروش نماد را انجام دهد
و در قیمتهای پایینتر که احتمالا رسیدن به آن بیش از چند دقیقه زمان خواهد برد،
دستور معکوس را انجام دهد. همچنین الگوریتمهای دیگری نیز در این طبقه وجود دارند
که خرید و فروش هر نماد در آنها به طور متوسط بیش از چند هفته زمان میبرد.
تفاوت الگوریتمهای position trading با دستههای قبل، تشخیص نقاط ورود و خروج با احتمال بالا است.
در واقع فرض کنید شما از الگوریتمهای monitoring استفاده و ۱۰ نماد انتخاب کردهاید،
به کمک مجموعهای از الگوریتمهای سیگنالدهی به این نتیجه رسیدهاید
که سهم X میتواند به شما بازدهی ۱۰ درصدی در مدت زمان یک الی دو هفته ارائه دهد.
حال شما به کمک الگوریتمهای اجرای معاملات، اقدام به معامله این سهم کردهاید.
در صورتی که تمام این فرآیند اتوماتیک باشد،
تبریک! شما نه تنها یک ماشین چاپ پول دارید،
که میتوانید آن را در طبقه الگوریتمهای position trading این نوشته طبقهبندی کنید.
4-الگوریتمهای HFT یا پر بسامد(High Frequency Trading):
این دسته از الگوریتمها بنا به تعریف سایت investopedia باید به طور متوسط مدت زمان خرید
تا فروش دارایی خریداری شده آنها کمتر از پنجدهم ثانیه باشد تا در این طبقه قرار گیرند.
در بازار سرمایه بینالملل، کارگزاریهای بسیاری هستند که به ارزش معامله شما هیچ کاری ندارند
که برعکس به ازای هر معامله از شما کارمزد ثابتی دریافت میکنند.
حال اگر ارزش سرمایه شما به سمت بی نهایت میل کند،
درصد کارمزد معامله به سمت صفر میل میکند. مثلا شما ممکن است ارزش معاملهتان آنقدر زیاد باشد
که در صورت رشد رقم چهارم بعد از ممیز به اندازه یک واحد، کارمزد معاملاتی شما پرداخت شود.
این دسته از معاملات که بازار NASDAQ و NYSE را قبضه کرده است،
معمولا در جفت ارزها (Forex) نیز بسیار پرکاربرد است اما به دلیل ساختار کارمزد در ایران،
استفاده از آن معمولا با زیان به دلیل پرداخت کارمزد همراه است. الگوریتمهای آربیتراژ معمولا در این طبقه قرار میگیرند.
دیدگاه شما